ff i
' '■..Ji:
■' ‘
- ¿ 4 “L :
'' # X
*691. re vatcn had ten bcfte gegeeven, cn anderc
hulpmiddclcn by de hand gevat, om de
noodige gelden te bckomen, zoo Ichooten
die echter, dewyl hy zieh genoodzaakt
zag, mids het vermecrderen zyner vyanden
, zyne krygsmagc te vergrooten, naar
gelange veel te kort. Nieuwe geldmidde-
len dochcen hem dierhalven noodig, en
geen bequaamere dau het oprcchten van
verfcheydene nieuwe Bedieuingen , als
d o o r ’t verkoopen van welke hy de ver-
eyfchtegeldfbmmcn konde magtig worden.
Dus vondt hy goed in ’ c Parlement van Pa-
rys twee nieuwe Hoofdraaden ( i j aan te
iv^deei, ftellen; welke voor die aanzienlyke amp-
1690. ptg. ren jgder vyfhonderdduyzend guldensmoe-
ften betaalen. Nog hct ampt van Alge-
Vaf^Gtni- Voorfpraak (*) des R yks ; nog
raal. ccn vaii Voorfpraak dcs Konings o p ’t ftuk
der verzoekfchriften van’t H o f; cn zeftien
nicuwe Raadsheeren, re verdeelen in
alle de Karners v a n ’t Parlement; midsgaders
een zeergrooc getal van menigvuldige
andere bedieningen. Voorts wierdc nog
eene belafting van achttien penningen op
ieder kaartfpcl gelegd, en hct jaarlykfche
inkomen daarvan (2) tot vyfhondcrdduy-
zend guldcns ingepacht. Den Gilden in iv.dee),
Vrankryk, welke totnogtoe het recht gc-
had hadden van hunne eygene Dekenen en
Overluyden te verkiezeu , wierden wegens
de behoudenis van dac recht zeer
groote geldfommen afgevorderd, doch hcc
z elv e, raids men door de algemeene berooidheyd
niet in ftaat was om die op re
brengen, ten voordeele des Konings gevolgelyk
aangeftaagen , en daarvan ampten
opgerecht, om aan die genen gegeeven ce
worden, welke de daarvoor begeerde gelden
in ’s Konings ichatkift zouden brengen.
En dewyl dit middel in ftaat geoordeeld
wierdt, om alleen (3) hon-g)Europ.-
derdvyfcig tonnen fchats te können uyc- iJic?!*
leveren, zag men toc lo f des Franichen >691. pag,
Konings , wegens dat hy de noodige
geldmiddelen op zoo ongemeene wyze
had weeten uyc te vinden , deezen
legpenning, ten gebruyke zyner fchac-
kamer, in dit jaar te Rouan i n ’t licht
geeven.
Rondom des Konings gelaurierd kopftuk, ’t gene op de voorzyde ftaat, leeft men tot randfchrifc
deezen tycel ;
L U D O V I C U S M A G N U S R E X .
KO N IN G LO D EWY K DE GROOTE .
Î4) J.Boi- D e B , onder het befchreeven kopftuk gefteld, is hec merkteken van (4) het Munthuys te R ouan,
ia rd T r a i- tot b lyk dat de penning aldaar gcmaakc is ; als hebbende ieder der zevcnentwintig verfcheydene
monoves Franfche munthuyzen ook eene onderfcheydene letter : volgens het plukaar door Francois den 1,
™ ” j. ' io Louwmaand desjaars vyfcienhonderdncgenenveertig, in j lichc gegeeven. Vulkaan", den fmid
* • der Goden, zict men, op de tegenzyde, nieuwe blixems fmeeden, onder dit randfchrifc;
N O V A T E L A M I N I S T R A T .
n r V E R S C H A F T N I E UWE WA P EN EN .
Da t door de blixems alhier de nieuwe Krygsruftingcn tegens dcn voorhanden zynden veldtogt
verftaan worden, kan niemand loochenen. Voorcs ftaac nog op dcn voorgrond ;
Æ R A R I U M R E G I U M . 1691.
D E KO N IN G L Y K E S CHAT K AME R . 1691.
Waarlyk waaren de toebereydfeis, die
Vrankryk naa ’c bekomen dier nieuwe
geldmiddelen , geduurende de winter gcmaakc
had, zoodaanig , dac Koning Willem
niec zoodra op zyn lufthuys het Loo
was beland , o f kreeg door verfcheydenc
afgevaardigde rcnbooden van ’c Hof yan
Bruftel tyding, hoedat de Franfche benden
alom in beweeging, en zekerlyk ,
mids de groote voorraad van droog paarden
voeder en andere noodzaakelykheden, (5 ) R e fol.
die z y mcdevoerdcn,ten beleg van Bergen
(y) in Henegouwe in a.tntogc waaren. lö^Maart
De gclukkige uytftag van dcn oorlog in
H I S T O R I P E N N I N G E N . F l . Boek.
nigdc Gewcllcn lerland, dc bchoude overkomft van Ko- , als van dcn Koning van
ning Willcm in Holland, het groot aanzien
zyns H ofs, dc byeenkomft van zooveele
Bondgcnooten , cn dc maatregels ,
die men voorzag dat zoowel vereenigde
Vorften zouden neemen , zetteden dcn <
Franichcn Koning aan , om zyne vyan- !
dea voor te komcn, met die beleg te beginnen
; ’c gene hy bequaam oordcelde
om nietalleen die ontworpene raadflagen
re verydelen, maarook omde pas verkreege
hoogachting van Koning Willem by
zyne nieuwe Bondgenooten tc verkleynen,
^^g^Iyk daardoor den weg toc voor
Riencourt C*) poortcn Van Bruflel, en het hart
Hift. de van Brabant te opeaen. Den vyftienden
xiTtom. Lentemaand dierhalven zag zich die
iri pag. Jtad, door den Markgraaf van Bouflers,
ips* berend, waarin de Prins van Bergen over
eene talrJy ke bezetting hec beVv cl3, CeUn LdieCos
beloofd had zich tot het uyterfte te zullcn
verweeren. Zes dageu laatcr kwam dc
Franfche Koning zelf in 't leger , ouder
Wiens gezigt de loopgraaven , deu vieren-
twintigften dier maand, wierden geopeud,
en federt onophoudelyk met de uyterfte
vlyt voortgezet, op hoope van die magtige
plaats te zullen veroveren, eer de Engelfche
Koning in ftaat was van met zyne
alom verlpreyde benden de ingevaar zynde
Hoofdftad tc können ontzetten : vermids
Koning Willem, opde eerfte tyding van
t beleg van Bergen , alle de iu bezetting
leggende benden , zoo yan de Veree-
Spanje cn de overige Bondgcnooten, had
docn tc velde trekken , (x) cn te Halle
boven Bruftel met dicn ipoed vergadcren,
dat hy zich, dcn vytdeii van Grasmaand ,
aldaar a au ’t lioofd vaii achtentwintigduy-
zcnd man te voet cn twaalfduyzend ruy-
ters , cn dus iu ftaar bevondt vau aan
Vrankryk het hoofd te biedcn. Dc quaade
wegen nogtaus , cn ’t gcbrck van dcn
noodigen voorraad in dc naaftgelcgene fte-
dcn , noodzaakten hem een zcergroot getal
van wagcns door ’ t geheele Land op te
ontbieden, om zich het noodige te laaten
naavoeren. Maar dit bevel vaardiger gegeeven
dan uytgevoerd vcrtraagde , tot
geen kleyn ongenoegen des Konings, zoodaanig
den gemelden optogt, dat de moe-
dige Stedevoogd, nict zoozeer door de
aanvechtingen van buyten , als door den
aangcrichtcn oploop der Burgeren cn Geeft.
lyken van binnen, mids die hunnc huyzen ,
en deeze hunne kerken en kloofters, door’t
ingeworpen vuur der Franfche bomben, zaagen
verteeren en overhoop werpen, den
achtften van Grasmaand zich ( ¡ ) genoodzaakt
vondt, om het Verdr.ig der overgaave
van zoo aanzienlyke ftad re tekenen
, en (4) die twee dagen laatcr in de
handen des Franfchen Konings te ftelleu,
welkc vervolgens den twaalfdcn het leger
verliet, cn naar Kompicgnc vertrok; wegens
’t veroveren van welke ftad ik dceze
Viet penningen gemaakt vindc..
(2)RefoJi
dcr Staar.
Cener.
26 M aar! 1 6 9 ; .
fuLaio*
(3 ) Refol.
aerStaaten
Gen e r.
12 Ap ril
16 9 1 .
fol. ¡ 47.
(4) E u ro p ,
Merkur.
II. deel,
16 9 1 . pag,
a 8.
deîV^zfcdYÎn drotl™ dfczÎrfc.df"