i II
i
ff I i
f t î ® : 'S?
K .....
11573.
M w.
T em ple
Memor.
rag.177*
(2) W.
■J'cmple
Memor.
pag. 278.
(1)W.
T em p le
Memor.
p a g .279.
(4) W.
T em ple
Memor.
P >8 .28 3.
nen waaren. Ieder was 'er ten hoogfte
' over vcrwonderd, voornaameiyk in Enge-
Jand, daar de Inwoonders den goed cn
blocd verflindenden oorlog (i)mocde waaren,
tcmccr,dewylde gemeente dien alleen
door ccn oubczonnen drift van den Lord
Klifford, en meer tegens de Staatsregce-
riiig van dc dc Witten, dan tegens den
Staar z elf, achtte gevoerd tc worden.
Hcc niec beroepen van ’c Parlemenc bragc
ook ccnc zwaare wond in de zenuw van
den oorlog, als zynde de Franlche on-
dcrftandgciden niet gefchikt naar dc grootc
(x) koften, cn de gevcchten mccr gedaan
om clkandcr tc vcrzwakkcn dan t’onder
cc brengen. Het Verbond van Spanje mec
de Vereenigde Staaten, cn dat die Kroon
op hec punc ftondt van aan Engeland den
oorlog tc verklaaren, en dat R y k van den
handcl der Middcllandfchc zee te onczec-
tcn, cvenals de Vereenigde Staaten dien
van dc Ooftzee reeds gedaan hadden,
deed in Koning Karel de gedachten cor hec
aangaan van eenen billykenVreede tocnee-
men: rcmecr, dcwyl de door ’c Parlemenc
ingewiliigdc ondcrftandgelden veeleer toc
toc hec bercykcn van dat doelwit, dan
wcl tot het (3) hardnekkig voorczetten
van den kryg ftrekten. Om dit benevens
Vrankryk te doen, was ’er te veel te vercf-
fenen, en hiertoe re lange tyd van noode.
En dewyl de Vereenigde Geweften reeds
op cenc zeer verpligtende wyze den Koning
verzocht hadden om eene Vrygcley
voor eenige Gemagtigden, om over den
Vrccdc tc handelen, zoo kon hec Engelfchc
hof die Handeling niet langer vcr-
fchuyven, zonder zich den haat van ’c ge-
mccu op den hals te haalen. Om toc hcc
bcwerken vau eenen'Vreede te geraaken,
hadden dc Vereenigde Geweften zich tor-
nogcoe van de behcndigheyd en ’t beleyd
van den Spaanfchen Aigezant den Markgraaf
dcl Frcsno bcdieud, (4) en thans
dien, als dc Ridder Temple op hetpunt
ftondt van naar Holland, toc het handelen
over den Vreede, over te fteeken,
volkome volmagc tot zoo groot een werk
iaatcn toekomcn. Die ftreiiide wel de iß74,
overkomft van deu Ridder Temple, maar -
bevorderde indiervoege de Handeling,dat de
wederzyds zoozeer gewenfchce Vreede in
d r ic ( y ; byecnkomftcn, den negcntienden
van Sprokkelmaand , wierdt gccroffcn. Memor.
Dit Vrcedevcrboiid had dac van Breda
grondflag, en was daarenboven hcc recht
der Vlagftrykinge door de Engelfchen
t’hunnen voordcele bedongcn. Dc Koning
gaf hiervan, door eenen atgczonden Bode
aan (6) dc Staaten kennis, die uyt aan-(^Refo!.
merkingc van den grooten dienft, den dcrStaat.
Lande beweezen, den Markgraaf dcl Frcs-
no met dertig- cn Don Bernardo de Salinas ^674. cn
met vyftienduyzend guldens befchonkcn.
Hec geflooten Verbond, door dc A lge-( 7 )Refol.
meene Staaten federt (7) goedgekeurd,
wierdt den zesden van Lentemaand , te- s Maart
gens dacvandenKoning,op de behoorlykc ^8^7,|efoi
wyze (8) uytgewifleld, en hunne Hoog- dcrs\aa:.‘
moogendheden door monde van Don An- 0 mSh
touio de Gavre , daartoe uytdrukkelyk 1674.
afgezonden , van wegc den Graaf van (9)Refoi.
Monterey, (9) Landvoogd der Spaanfche Gen«*"’
Nederlanden, daarmede geluk gewenfchc, zSFcbr.
CQ dees, door de Heeren Vrybergen en
van Eek met twcc karoffen van ( iq ) Staat der Smt.’
zynde opgehaald, uyc aanmerkinge dier
ßezendinge met eenen ring van duyzend 1674. ’
(ii_) guldens bcfchonken. Van hec fluy-
ten van die Vreedeverbond wierdt nietal* G^iSr."’
leen aan alle Vorftlyke hoven k e n n i s ,
maarook aan alle onderdaanen laft gegee- (?2)Refoi
ven, om den Almoogcnden op de naa- 6erStaat,
drukkelykfte w y z e , door ’t houden van TmSic‘
eenen plegtigen Beededag,(rx) wegens den 1674.
verleeuden Vreede met Engeland te dan-i|;](
ken: ook lieten de Staaten van Holland ^erStaiten
een prächtig gaftmaal vervaardigen , en ^‘*'1
daarop den Prins van Oranje, door eenige ¡674 £].
Heeren ( 13 ) Gemagtigden noodigen.Voorrs
wierdt ook,ter gedachtenis van deezenVree-
de ,dc volgende penning in ’c licht gcgeeven.
De voorzyde verbeeldt in ’ c verfchiet het winnen van Naarde, cn voorwaart dea Prins van
Oran*
Oranje geheel in’c harna'i te paarde, hebbende boven zyn hootd eenen wimpcl, otn ccncn Oranje- ^^74.
tak gcibrcngcld, en beftempcid met deeze fpreuk, onileend van (1) Virgilius: ¡T T T T
lih. VI.
j;u II.
V IR E S U L T R A S O R T E M Q U E JU V E N T .E .
BOVEN D E K R A C H T E N E N D E N TOE S T AND D E R J E UGD.
Op de tegcnzyde zict men boven cenc zeer bedaardc 2cc,cencduyf, met eenen Olyf- of VrceJe-
cn ecncn Palm-of zecgetak in den bck, komen aanvliegen; onder dit bovengeftelde iaarfchrift in
den rand:
A D o M I n o V e n I t p a X e t V I C t o r I a L a t a .
D E V R E E D E E N B E I D E O V E RWIN N IN G KOMT VAN
D E N H E E R E .
Hoewel de kryg, federt die gelykcrhand
mec Engeland door den Koning van Vrankryk
tegens de Vereenigde Geweften was
opgevat en begonnen, dagelyks mecr toc
dan a f ichccn tc neemen, zoo had echter
dc jonge Koning vao Zweede Karel, de
XI. van dien naam, van wiens komft tot
troon (*) wy hiervoor reeds gewaagd
/0/.472- hebben, door zyne Afgczanten alom zeer
krachtige vertoogen laaten doen , en verfcheydene
fteden voorilcllen, om daarin
over eenen Algemecnen Vreede te hande-
Jen. Zulks door alle de in oorlog zynde
Magren eyndelyk des zclven bemiddeling,
(i)Refol. e'n dc ftad (x) Keulen tot haudelplaats zyn-
.-..cgg, aangenomen, de Vereenigde Gewesten
de Heeren van (3) Beverning en Reiis-
woude wegens Holland, hoewel de laatfte
een Uytrechtenaar, eu dus als een onder-
daan van Vrankryk gcweygcrd (4) wierdt,
Odyk wegens Zecland, Haaren wegens
Vriefland, en Ysbrandtzen wegens Groe-
üingc derwaart zonden. Van wege den
v S S r franfchen Koning vcrfcheenen de Hertog
lo A p r i i ’ van Chaunes, en de Heeren Courtin en
1Ö73. fol. ßarülon. Van den Keyzer , behalven
den Graaf van Konigfck , de Baron van
Lifola, en de Heer Frifeker. De belangen
van den Koning van Spanje wierden door
Don Emanucl de Lira, en den Heer van
Oudenhovcn, cvenals die van Brandenburg
door den Baron van Schwcryn ,
waargcnomen. Tot Gezant had de Kcur-
WGe- vorft van (y ) Keulen den Prins Willem
van Furftenberg , Broeder van den Bif-
du-en fchop van Straatsburg, wclkc Vrankryk
*'^75. pag. zccr gcneegen zynde, dus ook met zyn
uyterfte vermoogen de belangen diens Konings
tegens die van den Keyzer, ouaan-
I l L V e e l
lier Staat,
van Holl.
22 Maart
iÖ73.fol.
44.
(3) R efol.
üerStaaten
van Holl.
28 Maavc
JÖ73.fo l.
<5i .
(4) Refol.
aer
gezien hy een ondcrdaan van ’ c R y k was,
alom handhaafde.cn voorftondt. De Baron
van Smifing was Afgezant van den Bif-
fchop van Munftcr, en het beleyd der Be-
middelinge door den Koning van Zweede
aandeGraaveu Erenfteyn, T o t , delaGar-
dic, cn Sparre, als des zelvcn Gezanten,
aanbevoolen. Dc veelheyd deezer belang
hebbende Vorften bragt vccle hindcrpaalcu
voort, die den voorrgang vcrtraagdcn, cn
den Bemiddelaarcn oncyndige bezighe-
dcn verichafren. Doch als eyndelyk dc
Keyzer kondc goedvinden, den voorgc-
meldcn PrinS Willem van Furftcnbcrg, in
de hoedaanigheyd van onderdaan van 'c
R y k , onaangezien zyne bediening van
Afgezant van den Keurvorft van Keulen,
den veertienden van Sprokkelmaand deezes
jaars, op de ftraat geweldigerhand rc
laaten aantaftcn, en gcvangclyk vandaar
naar Wenen vervocren, wicrdt dc begönne
Vreedchandeling plocfelyk afgebrooken;
mids Vrankryk,dit beftaan als eene fchen-
ding van ’t Recht der Volken aanziende,
daartegens nietalleen zeer krachtige aan-
tuygingen deed, maarook vervolgens, by
mangel van voldoening, (6) zyne Gezan-(6) Ver-
ten vandaar terug trok. Invoege de jonge *
Koning van Zweede hierdoor verloor alle E u ro p a,
opgevatte hoope, van ecncn Vreede tuf-
fchen de uytmuntendfte Moogendheden
der Chriftenheyd door zyne bemiddeling,
in den aanvang zyner Regeeringe, re zullen
bcwerken. Want het was naauwelyks
een jaar geleeden, dac h y , op ’c verzoek
der Standen (7) meerderjaarig verklaard
zynde, het beftier der Regeeringe, vol-
gens de getuygenis van deczen penning, pas-iS4<
zcifhad by de hand genomcn.
Mm Het