K 1)1 •’
’ B E S C H R Y V I N G
D E R
N ED E R L A N D S CH E
HISTORIPENNINGEN,
D E S D E R D E N D E E L S
T W E E D E B O E K .
(i)Ont.'
, roerd
Nederl.
l.deel,
pag. 19 6 .
(2)Vlllt.
verward
Eu rop a,
P>S-6j9.
^Er die in ’s Graavcnhaage
voorviel, cn terwyl men op
" de verhaalde wyze , zoo
door ’c onderzetten van ’t
land, ligten van ’c geld, als
andere by de hand gevatte middelen, in
Holland tot befchcrming v an ’t zelve gcwcldig
yverde, nam de Franfche Koning
Toor Uytrecht, Hoofdilad v an ’t Sticht,
in perfoon te gaan bezigrigen. Den vyf-
den van Hooimaand begaf hy zich, toc
dat eynde verzeld met de Hcrtogen vau
Orleans, Mommouth, en Luxemburg, de
Markgraaven van Rochefort, Louvoys,
veele Hoofdbevelhebberen, en een oneyn-
dig geral van mindere krygsoverileu, onder
geleyde van .zyne lyftrawanten , en
vericheydcne andere krygsbenden, van
Z e y il a fte paarde naar ( i ) de Bilr, cn
zoovoorts de fteenftraat Jangs, tot voor
de Wittevronwenpoort, vandaar längs de
fingcls der ítad naar dc Waartpoort, aiwaar
hy door den Hertog van la Fcuillade
aan den ingang zynde ontfangen, in de
ilad reedt, alle de kerken en voornaamfte
gebouwen met veel opmerkinge in ’c door-
ryden bezigrigde, en door dc Wittevrou-
wenpoort, naa twee uurcn hicrmede gelpild
ce hebben, weder terug naar zyn leger
te Zeyft(x)kecrde. Totnogtoe hadden
de Franlche benden hunnen Gods-
dicnfl: op Sintjanskerkhof onder den blaau-
wenHemel verricht; maar vier dagen naadat
de Franfche Koning de Uycrechtfche
kerke op de gemelde wyzc bczigtigd had,
kwam de Kardinaal van Bouillon in de
ftad, en eyfchte van den Magiftraat uyt
den naam des Konings , dac de Sint-
maartens- o f Domkerk den Roomfchen
rot hcc verrichten van hunnen GodsdiQpft,
zoude worden ingeruymd. Niet zoodraa
was die toegeftaan , o f de Roomsgezinden
begoften, tot eeu teken hunner
vreugde, de grootc klok tc luydcn ;
(3) ’c gene byna den geheelcn nacht ach- (3)Ont-
tervolgd wierdt. Zulks op die teken
ftraks veele Kloppen, Queezels, eni.deci,*
Dienftmeyden dcr Roomsgezinden
fchrobbers, emmcrs, boenders, en ander
kuyfchgereedlchap in grooce menigte naar
de kerk liepen, de onuuttebanken,berde-
ren, en ftoelcn daar uytlmceten , voor
kleyn geld verkochten, o f op het kerk-
hof vcrbrandden. Dus de kerk van dien
toeftel ontledigd cn federt wel fchoon ge-
fchrobd zynde , wierden ten Ipoedigfte
drie altaarcn in de zelve opgcllaagen , cu
met de famengcbragte fieraadjen op het
prachtigfte opgefchikc, om de inwyding,
die den volgenden dag (4) door den Kardi-
naal van Bouillon verricht ftondt te wor- Yfepai«
den, met de uyterfte ftaatfie tc vieren,
Welke naa ’t eyndigen der Hoogmifle,
mec ecnc predikaatfie, door den Jcluyc du
Doit gedaan, wierdt bcflooten. Opuyc-
drukkelykc aanfchryving des Franlbhen
Konings, deed Johan NeerkalTel, Bis-
fchop van Kaftorie, welke onder den naam
van Apoftolifchen Stedehouder (*) dc (*)vUariut
Roomfche kerk in de Vereenigde Gewes-
ten totnogtoc beftierd, en zich te Amfterdam
opgehouden had , den volgenden
dag te Uytrecht zyne ftaatlyke intreede,
en wierdt door dertig (5) zoo werreJdlyke (<) Hoii;
als geordcnde Priefters, in hunnc Geeftiy- Merkur,
ke kicedinge en ondcrfcheydene kappen,
op eene plegtige wyze ingehaald en ontfangen.
By de gemelde inwyding nietalleen
deed hyecne Latynfche redevoering,
maar, zynde een man van ecne byzondc-
. r€ geleerdheyd, afgerichc in vcrlcheyde-
ne caalen, cn bcroemd door zyne wel-
Iprcckcndhcyd, ook-weekclyks, eene pre-
(1) Batav. dikaatfi, over de ( i ) i n ’t verfchii ftaande
S icra. fo l. Geloofspuntcn. En dcwyl dc Kardinaal
van Bouillon nietallcen voor de Room-
Ichen desgelyks cenc kerk re Nieumeege
iinvydde, op wiens altaar onder het Fran-
(2) H o ll. fche wapen iude Latynfche taai ftondt: (x)
Merkur, den zeegefraalenden Koning, maarook
pag^oS. diergelyke inwydingcn van andere kerken,
zoo in dc Graaf als de andere gewonnene
ftedcn, verrichtte; ja dat dc Biffchop van 1^ 7 1.
Munftcr, waanende de gewonnene fteden---------
altyd te zullen blyven bczitcen , te Ro-
me vaa den Paus eenc volmagc verzocht
en ook verkreeg , om dertig jaaren ( 3 ) (3 )V a ik .
achter elkanderen alle Kcrkelyke bcdic-
ningen in de gewonnene Landen rc moo- (»5.779.
gen vcrgeeven ; zoo behoeft zich niemand
te verwonderen , dat tot lo f des
Franfchen Konings . in 't volgende jaar
ook te Rome deswegen dees gedenkpenning
gemaakt is.
De eene zyde vertoont den Franfchen Koning in *t volle harnas te paarde, in 'c verfchict eenö
bclcgcrde ftad, cn in den bovenrand dit byfchrift?
L U D o v i c u s X I V , D e i G r a t i a F R a n c i a s E T
N A V A R R . E R E X .
L O D EW I K DE X I F , DOOR GODS G E N A D E K O N IN G F A N
F R A N K R T K E N N A F A R R E .
De belegerde ftad hicrboven gemeld, zal waarfchynelyk Nieumeege zyn, als welke bvna de
ccmgfte I S ,die ccn beleg heeftuytgeftaangehad, e n aiwaar dc bovcnbctchrecven altaar is opKrccht
gcwcclt. Voorts ftaat nog op den voorgrond dier zelfde zyde:
J O a n n e s H A M E R A N U S F E C I T R O M iE .
JO H A N H A M E R A N U S H E E F T D E E Z E N TE
ROME G EMA A K T .
1 "i“ Roomfche u .k c , door ccnc Vrouw met eenen kclk in de band ver.
beeid, zier raen in r verfehlet, op de andere zyde , verfcheydcne Harpyen de vlust neemen, en
INederhnd, t gene m plaatfe van eenen bundcl pylen hier eenige Hangen in de hand hccft cn
naaft zynen Leeuw ter aarde legt, door den Franfchen Koning, die cen vuurig zwaard in de
rechter hand voert, vertreeden > onder deeze fpreuk;
Q U IS C O N T R A NO S ? l i / j .
W I E F E R M A G t e g e n s ON S ! 167J.
Ondertuflchen haddcn de Franfche benden
, die op ’t vertoog der Engelfche
Afgczanten,als gemeld is, het nadr ’s Her-
W . » ff/.
togenbofch eil Staatsvlaandre geweiid
hadden , niets of weynig aldaat uytge-
techt: want zynde tot tvveemaals , op
A a Aar.
i . ' " r
IK
li V
! ; ■
tf,
‘ i f f
.fc Lk