I |5ii I, a f
Î P
ißSr.
T E R O N S T E R V E L T K E G E D A CH T EN I S S E
V AN D E N Z E E R E D E L E N E N V E R M A A R D E N MAN ,
D E N H E E R J O H A N F R E D E R I K BO K K E LM A N ,
E E R T T D S R A A D S H E E R V AN HE T HOOG E G E R E CH T SH OF
V AN D E N PAL T S , I N DE R E CH r S G E L E E R D .H E T D A L D A A R ,
E N N A D E R H A N D TE L E T D E , H O O G L E E R A A R .
En hoewel, volgens hct gevoelen der
laatftgemelde Natiuirkuudigen , hec verfchynen
der ftaariftarren niets euvels zoude
voorfpellen, zoo heefc echter geblee-
kcn , dac veele wonderlyke wiiielvalUg-
hcdcu Europa in ’ c algemeen, en den Ne^
derlanden in ’t byzonder federt zyn tebeur-
te gevallen. Dus wac de Spaanfchen aanbe-
langc over wclkc de Koning, in plaats van
den Hertog van Villahermoza, in ft voor-
(ORefol. leedcn jaar dcn Hertog van Farma ( i ) tot
G^ner"^" Landvoogd geftcld had, die waaren alsnog
MMey in de zclfde verwarring mec Vrankryk:
1080. jjg Koning cyfchre nietalleen Virton
cn Saint Mard, maar deed ookde bcfchan-
(i) Holl. fing vau Bovignes, die dc (2) Spanjaards
i68r. begonnen hadden, mec geweld verhinde-
pag.yi. ren ; ouder voorgeeven dat die plaars te
(3 ) HoU. digt onder Dinant was (3) gelegen. Enof-
ifisi'pag. wcl dc Spanjaard hierin den Franfchen Ko-
56* ning andermaal te willc was, zoo maakte
dees echter federt nieuwe eyfchen op Re-
mich, ’s Grcvenmachcrcn , Arlon , en
Chincy, als afhangelyk van Mets en Verdun:
zulks in Lentemaand twaalf honderd
Franfche ruyters, onder denGraaf van B i f
i i , behalven Arlon en Archemont, nog-
wel dertig andcrc dorpen in ’t Luxemburg-
fche in bezit naamen. Nict wcynig was
men aan ’ c Hof te Bruftel deswege ontftcid,
iuvoege de Spaanfche Afgezant cc Parys
mec veel naadruks het terugroepen dier
benden verzocht, cu dat het zyne Majeftey
c zoude gelieven eenmaal al haar recht,
dat z y mogte te cyfchen hebben , op te
geeven. In ’c eerfte verzoek bewilligde de
Koning, mids dai hem Virton, gelyk gelchiedde
, wierde overgeleverd , en ver-
(4)Ho1I. klaarde (4) voorts op hec tweede, daarom-
tf^^ntzich in tyde en wyle te zullen uy-
J7, '■ tcn, naarmaate hy van zyne rechten zoude
kennis gekreegen hebben: met belofte dac
nu haaft de Kortrykfche lamenkomft, rot
bylcgging der gelchillen, zoude geopend
worden. Sedert de overgaaf van Virton,
hielden de Franichcn zich wcl van hunnc
vyandlykhcden., doch echtcr nu onder die
dan onder dat voorwcndfcl in hct Luxcm-
burgfche op, cyfchende alsnog.de overgeevingvan
ft Graaffchap Chiney; om ft
welke te bekomen, z y den Spaanfchen toc
den ( j ) vyftienden van Zomermaand ryd
gaaven, mec bedreyginge van by onftence- 1681. pag.
nis der overgifte langs twee kanten op eene 63-
vyandlyke wyze in Vlaandre te zullen vallen
; zulks den negenden van Oogftmaand,
toc Yoorkoming van zwaardere gevolgen ,
de gecyfchce inruyming gefchiedde ; nieci
tegenftaande de Françoizen de iuwoonders
der Kaftelnyen van Kortryk en Oudenaarde
noodzaakten om geld eu onderhoud voor
hunne benden op te brengen. De Kortrykfche
byeenkomft federt zynde geopend,
eifchce de Franfche Gemagtigde nog het Ou-
denburgfche van Genc met aile des zclfs
aan- en afhangelykhedcn ; desgelyks de
Kaftelny van Aalft, de Ambachten van
Aflencde en Bouchant, de landen van
Beveren, Bornhem, Flobecq en (6) (i5)Holi.
LeiïïneSi de ft,eden Grammont en Ninove; ^ÎgÎpao.
midsgaders Renaix, Rudershovc, Weerc, i 6 j . ’
Heertbrugge , Opdorp , MoorclelJc , en
Saint Armand: doendeondcrtuflchen, om
deezen eyfch met kracht te onderfteuncn,
door hunne benden de ftad Luxemburg zoo
□aauw ingeflooten houden, dac men daar
in bereyds begoft (7) gebrek tc krygen. (7)HoII.
Al dc werreld ftondt niec zonder reden
verbaasd over zoo ongehoorden handel,
doch niemand met grootere bekommeringe
dan de VereenigdeGeweften; welke, niec
dan de beftandigheyd van den Vreede wen-
Ichende, echter niet konden ftiizitten en
bcdryve|oos aanzien, datdeSpaanfcheNederlanden
, die z y als eenen befchcrmmuur
voor hunnen Scaac tegens Vrankryks a!te-
grooc werdende magt aaazaagen, op dccze
wyze zouden worden vaneen gefcheurd,
en temec die Kroone ingelyfd. Dierhalven
verkiaarden z y nietalleen aan den Spaan- L
fchen Afgezant dc (8) geëyfchte achtduy-
zend man aan zynen Meefter, volgens hcc Gener.
Nieumeegfche Vreedeverbond, tot onder-
ftand te zullen geeven, by aldien Vrankryk
de berenning van Luxemburg niet opbrak,
o fz ich in geen minlyk verdrag coc
bylcgging der gefchillen inliet; maar flooten
ook met den Koning van Zweede een
verfloot
ccne diergelyke verbindtenis (3) met 1682,
den Zweedfchen Koning, cn dc Verccnig- (3) hoÏl'
/'Refol. verwccrend ( 1) Verbond, tot handhaaving
derStaat. yan den Nieumeegfchen Vreede, en He-
Geneu doot hunuc Afgczantcn van Cittcrsco
* van Beuningen, deu Koning vau Engeland
verzoeken, om, als zynde Middelaar geweeft:
van den laatften Vreede, toc ftand-
houding vau den zelven zyneachtbaarhcyd
(i)Hoil. cu magt by ’c Franfche Hof te doen (2)
geldcn. De Keyzer ook, mids aanhecRyk
238. geen mindereafbrekiü dc Elzas door Vrankryk
op dc gemelde wyze was toegebragt,
de (4) Geweften, midsgaders met dcOp- ^crk. ^
perryuiche en Frankilche kreytfen; om tot ¡fc.'
handhaaving van den NieumeegichenVrec-
de een ontzaglyk leger tegens alle de gc- löS.'pj«.
nen, welke dien zouden beftaan te vcrbrcc- i^.
ken, aan deu Opperryn in ’c veld tc brengen.
Welke verbondmaakingaanlcydingtot
het raunten van deezen legpenninghceftgc®
geeven.
Onder den tak des Vrecdes, tot wiens ftandhouding de gemclde Verbonden waaren aangegaan;
zict men, op de eene zyde , den Keyzerlyken Arend en den Zweedfchen o f Ncdcrlandlchen
Lceuw gezamentlyk de Ipeer der befcherminge vafthouden, wier rand du omfchrift vocrt :
C O N T R A I N F R A C T O R E S . 1Ö82.
t e g e n s d e V R E E D E B R E E K E R S . 1682.
Rondom hct gekroonde wapcnfchild van Spanje Iccft men; in den rand der andere zyde, dit
omfchrifc:
G E C T o i r s P O U R L E B U R E A U D E S F I N ä n c e s .
l e g p e n n i n g e n v o o r d e k a m e r d e r G E L D M I D D E L E N .
(5) Holl.
Merkur.
1681. pag.
143.
(6) Holl.
Merkur.
1681. pag.
nil>
Holl.
Merk.
1681. pag.
(8) Holl.
Metk.
Dit gedrag der Staaten, hoeweldeFran-
fchc Afgezant zich des beklaagde, als of
z y zich daar door tegens zynen Meeftcr
hadden (y) verbonden , was echter de oorzaak
(9) Holl,
Merk.
1681. pag,
103,
dat Vrankryk, ’tg eu eop 't verzoek
( 6 ) ZOO van Engeland als der Vereenigde
Geweften de influyting van Luxemburg
reeds (7) geftaakt had, iu den beginne zich
eenigermaare bczadigder gedroeg, cn eyn-
dclyk betuygde de uytfpraak des gefchils
met Spanje aan den Kouing van Engeland
(8) te wilicn verblyven. Hct Spaanlche
H o f, hoewcl het tegens Vrankryk met de
wapenen niet beftandig was, was daartoe,
niet twyfelendeof Engeland en de Vereenigde
Geweften zouden uyt een gemeen
ftaatsbelang hunnc wapenen, ter behoude-
nille van Nederland, by de zynen voegen,
geheel onwillig om zieh vooreerft daar op
te uytcn , doch verklaarde eyndelyk dat
te bewilligen; by aldien de Franfche Koning
zyne gefchillen met den Keyzer cn
i zyne Bondgcnooten ¡(9) tegelyk daaraan
wildc verblyven. En gelyk dc ruft van *t
Keyzerryk, nictmin dan dip der Spaanlche
Nederlanden, den VereenigdeGewef-
ten tcr harte ging, deeden zy door hunno
Aigezanten aan ’t Franlche Hof hunne uyterfte
poogingen , om dat daartoe te beweegen.
Doch alles was vcrgecflch; want
her verklaarde, aan den Spaanichen Kouing,
om wegens dc afzondcrlyke aanncc-
ming zich volkomeniyk te uyten , gccn
längeren tyd dan tot den laatften (10) van (,o) Ho«.
Slagtmaand te geeven : welke naderhand
tot den vyftienden dag desjaarszeftienhon ■ 101.
dcrddrieentachtig , en eyndelyk nog tot ¡g g j .
den laatften van Oogftmaand des zelfden----------
jaars, verlcngd wicrdc. N a a ’ tverloopdee-
zes tyds, mids Spanje ondertuflchen zich
daarop geenszins verklaard had, uyt vreeze
dac Vrankryk nicc dan de verdeeldheyd,
en door die weder den val van den Huyze
van Ooftenryk bcoogde, waaren des zelfs
Nederlanden wederom hec voorwerp van
Vrankryks geweldcnaaryen: zyne benden
F f f f > trok-
S..