N E D E R L A N D S C H E
' ili
1667.
rOHoll.
Merkur.
16Ó7
paß-i3S-
1 0
Dcczc overgrootc ccrbewyzingen, cn
ongemecQC genecgeuheyd der iowoonde-
rcn vau Doornik tot den Koning van
Vrankryk, aan hem, naa ’c overgaan dier
ftad bctoond, wierden tc ßruftcl zeer eu-
vel opgcnomcn, cn des hunnc goederen cn
inkomftcn op uytdrukkclyk ( i) bevel van
den Markgraaf van Kaftclrodrigo, aloin in
de Spaanlche Nederlanden aangeflaagen.
Dees ondertuflchen, om aan de Francoi-
zen, zoo vecl doenlyk was, het hoofd tc
bieden, deed by tromraelflag dc inwoon-
ders van ßruftcl, mids dc vyand voorgaf
hec öog op die ftad te hebben, tot hec verfterken
hunner wallen by beurtcn optrek-
kcn, zonder dc Gccftlykcn zclfs uyt te
zondcrcn; van welke iedcf,gelyk alle dcan-
rc afvvcezigcn, tcn minfte ecncn arbcyder
op zyne koften moeft onderhouden. De
Fiooge Ichool re Loven wierdt ook geftoo-
tcn ende Jeugd, onder het opzigt hmincr
Mceftcren ,vcrpligt, om insgclyks de hand
aandc Ipade te flaan, cn de vcftcn tc verfterken.
Dc Graaf van Egmond, die Bc-
velhcbbcr over den opontbooden Adel vcr-
klaard was, kreeg nevens den Prins van
Zalms voorts nog bevcl om ieder een re-
gemcnt te ligten, wier cerfte uyt tien benden
voetgaften, en het laatfte uyt zeshon-
derd ruyceren moeft beftaan. De fteden
Antwerpen en Mechelen namenoofc, tot
eyge befchcrming, icdcr cweeduyzend man
aan, en alle dc inwoondcrs, opuycdruk-
H I S T O R I P E N N I N G E N . /. Boek.
kelyken laft des Landvoogds, twee o f drie
maandcn lecvensmiddclcn in voorraad in
hunne huyzen. Die kon echter nict be-
letcen dat de Fran^oizen, onder‘c beleyd
van den Maarfchalk van Aumonc, hec
Land dicper iudrongen : whnt (2) dees
hcbbcnde eene wyl by dc brug van Frc-
fein , cot dekking der bclegeringe van
Douay, gelegen, enden drieentwintigften
van Hooimaand, de rcgcmenten van Champagne,
van den Koning, van Orleans ,cn van
Rouifillon, te l'amen fierk vierduy zend man
te voet, midsgaders nog cwccduyzeud paarden,
alle onder ’t beleyd van den Markgraaf
van Peguillon cot onderftand ontfan-
gcn, ging den laatften van Hooimaand
Oudenaarde belegeren; waarbinnen geen
zevcnhonderd man in bezetting lag, zulks
hy nog dien zelfden avond dc buytenwcr-
ken beftormde en innam ; invoege (3) de
bclegerden op den derden dag de aanbe-
trouwde ftad in handen derFrancoizen ftel-
den. De Franfche Koning kwam op dit gcluk
z elf te Aath, hieldt zieh federt een wyl in
de Abtdy van Aftligem op, en ftelde, naa dat
dezynenzichookmeeftervan Aalftgemaakt
hadden, door zyne uytgezondene benden
rondom Gent geheel Vlaandre onder
brandfchatting. De gedachrenis van ’t
winnen van Oudenaarde is op deezen
gedenkpenning bewaard ; welke door dc
Hooge fchool der oplchrifren te Parys gemaakt
is.
( 1 ) D e
Riencourt
Hill, de
Lo uis
X lV .tom .
I . pag.
362.
(3) Ho ll.
Me rk .
1667.
pag. 13 5 .
( i ) Hoil.
Merkur.
16Ó7.
pag. I 3 J .
(1) De
R ien cou rt
H ill, de
L o u is
XIV.tiOTTl.
L p a g .36 3 .
Die gcluk moedigde dc Fran9oizcu aan,
om hcc Land nog al dicper in te dringen,
en Deudcniionde zclf\te belegeren, om
dus Brabant van Viaandre a f te Ihyden,
Cu die beyden, hec eene naa’c andere dus
te gemaklykcr cc vermceftcren. Dcczc
ftad, aldus genaamd, om dat ze aan den
moud van dc rivier den Deader legt, had
onder ’c beleyd van de Baanderheeren van
ßerlo en S illy, midsgaders de Heeren vau
Lovigny , Övermeer, en den ervaaren
Hopman Alcuna, ( i ) cweeduyzend man
te voet, cn zeshonderd ruyters in bezetting;
welke van den aanvang des beicgs
zieh zccrmoedig quecccn, nietalleen door
heftige uytvallcn de bclegcraars her nade-
ren belettcden, maarook bycyds, door ’c
openen der iluyzen, het omgelegen land
onder water zectcdeu. Zulks z y , ziende
die van binnen gccrooft hec uyterfte te
willen afwachtca , hunne fchipbrug
daarcnboovcn door den vloed des waters
gebrooken, en de boeren van ’c platte land
onder de wapenen, welke alle de Fran-
9oizcn, die maar een weynig buyten ’ c leger
waaren, doodlloegen, eyndelyk be-
llooten hec beleg op tc brceken; ’c gene
zonder groot verlies niet toeging. Dcson-
aangezien rukce de Koning in peribon,
den Vierden van(2) Oogftmaand, voor Ryf-
fel,waarin cencbezecting van twceduyzcnd
man te voce en cweeduyzend p-ia.-dcn Lg.
Naadac de loopgraaven geopend, cn de
belcgeraars, den cweecncwiutigftcn^ coc
op hondcrd trceden den bedekten weg ge-
naderd waaren, wierdt die, twee dagen
daarnaa,omtrcnc hec midden des nachcs door
dc regementen der Lyfrrauwanceu, van
Pikardie en Orleans, beftormd, en op de
hoogte der ftormpaalcn cen verblyf gemaakt.
Sedert deeden die van binnen
t r
eenen uytval, om ’t vcrloorcn Cc hcrvvin-
ncn ; maar z y wierden nietalleen ligtclyk
cerug gcdrccvcn, maarook den zelfden da<»^
nog eene halveinaan beftormd c« inge-
nomen. Zynde dus vanbuytcn gcpraamd,
cn vanbinnen dc Burgery door \ in brand-
Ichieccn der huyzen gaandc geworden,
ja door de vcrbitcerdc gcmccntc recds (3)
ecnige huyzen gepIonderd,vunrdcn de be-
zcccclingen van binnen vcrfchcydenc maa-
Jen van den tooren, om dus hunnen nood
cc kennen tc geeven: doch niemand tot
hunnc hulp ondcrtulTchcn ziende opkomcn,
zonden de bclegerden, den zevcncotwin-
tigften van Oogftmaand, den Markgraaf
van Richcbourg, Broedcr van den Prins
van Espinpy, cn eenen Engcllchen Hopman,
aan den Koning, met aanbiedinge
van de ftad, naa vier dagen hem in handen
te ftellen, indien zc binnen dien tyd door
den. Graaf van Marcin niec ontzec wicrdc-
Maar zynde die algeilaagen, en zy tc
zwak om den Franpoizen, die de ftad met
(4) hondercwintig zwaare ftukkcn be-
fchooten, langer hec hoofd tc bieden,
wierdt hec Verdrag der overgaave gcfloo-
ten, de Burgery by haare voorrcchten gelaa-
ten, c'n aan de bezetting cen vryc uyr-
cogt, met vliegendc vendclcn in ’t volle
gewecr,medcnecmcndc drie ftukkcn kanon
en twee morcicren, naar Vpcrc tocgeftaan.
Dc Koning was ten hoogfte over hcc winnen
van dcczc aanzienlyke ftad vcrheugd,
befloot ze insgelyksongemeen te doen verfterken,
cn vcrfuymdc nietalleen nietsdactot
haare verfiering kondc ftrekken, maar ipande
ook al zyn vermoogeri in. om haar tot
den hoofdzctel van den Walsvlaamfchcn
koophandel te maakcn. Zulksditcn’c winncn
dierftad aanleyding cot hecmuntcnvaa
deezen gedenkpenning gcgeeven hebben.
1667.
(3) A it ié ®
maxaakcft
van ftaat
en oorl.
V l.d e d ,
f o l . i jù .
(.0 Holj.
Merkur;
1667.
137-
riymen eene muurfcraon op t
M A R S H Y M E N A E I V IN D E X .
M A R S H A N D H A A V E R D E S H U U JV E L rK S .
En om te tooncn waarin dceze handhaaving beftaat, Iceft men voorts nog op den voorgrond
dier zelfde zyde:
A L D E N A R D A C A P T A . M D C L X V I I .
O U D E N A A R D E GEPVONNEN. 1O67.
Die
Gdyk des zelfs eene zyde Iict kopftuk des Fianfcfien Koning! , omvangen met zynen gewoöfi^
IVkcn rytcl , bcvat, zoo zict men op de andere zyde dc ftadRyflcl, vcrbceld als eene tcr aarpoorrcn
aan eene gevlcugdde Overwinning aanbie-
den, welke uaderende haar den Hoorn van overvloed tocreyktj onder dit randfchrift;
R E X V IC T O R E T L OCU P L E T A TO R .
DE K O N IN G V E R I V IN N A A R E N F E R M E B R D E R A A R.
C a ' E d
■ II;
¡Mn
i-n
I:
' i
Ì
' t :
■p
I
Ì
II
- p . I