il rJ '
*
i Í.
u
1671.
( t )V a lk .
verward
Eu rop a,
Pag.471.
(2) Valk.
verward
Eu rop a,
pag .407.
(3 ) V alk.
verward
Eu rop a,
PîS-474-
Hct Koninglyke kopiluk, omvangen met het randfchrift deczes tytels, ftaat op dcvoorzy,
de;
L U D O V IC U S X I I I I , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D EW T K D E X I F , A L L E R C H R l S T E L Y K S t E KON ÎNQ .
De rugzyde verbeeldt den Ryn en YiTel in eene zeer verbaasde gcftalte, 200 wegens het uytber-
ften van eene onverwachte dondcrbuy, als het verlaaten der in ’t verfehlet verbeeldde verfchanlîn-
gcn. Al hec welke door dit randichriit nog mccr wordt opgeheldcrd;
P E R R U P T I S B A T A V IÆ C L A U S T R I S . M D C L X X I I .
DE G R E N S S T E R K T E N F A N R O L L A N D D O O R G E B R O K E N . 1672;
Dus een ruymerweg, door ’covertrek-
ken der ftroomen, cn 'c onnuc maaken
van de daarachter leggende belchanfingen,
tot hec voortzetcen der reeds verkreegene
voordeelcnj gcbaand zynde, rukce hierop
de Maarfchalk van Turenne,. paadac de
zynen zich van Knorlenburg hadden mees-
ter gemaakt, ( 1 ) ’s daags daarnaa ren beleg
van Aarnhem; en ffaande eene brug
beoeden die ftad over den R yn , deed hy
z e , zoodra ze door zyne benden aan de
landzyde omringd was , opeylchen. Alles
was daarbinnen in de uycerfte verilaa-
gcnheyd en verwarringe, en ieder cot handelen
gerced; dus kwaamen eenige Gemag-
rigden uyt, ja ondertuflchen eenigen van
binnen toc die voortvaarendheyd ; dac,
eer ’c verdrag gecekend was,den Fraii9oi
zen (2)de Zavelpoortgeopend, en de be-
zetcing gevolgelyk krygsgevangen gemaakt
wierdt. Op den zelfden tyd vertoonde
zieh Turenne voor Schenkenfchans, ’t gene
befaamd door zyne gelegenheyd en re-
geimaatige veftingwerken van alles, om een
belegte wederftaan, wel voorzien was;
doch dat , mids de Slotvoogd maar
tweeentwintig jaaren (3) telde, door oner-
vaarcjongkheyd insgelyks wierdt overge-
gceven. Ondertuflchen was de Markgraafvan
Rochefort met een ander gedeel-1
tc van Turennes leger de Veluw diepei'
' ingerukc, en had de ftedcn Wageningc C4)
Rhenen, Wyk te Duurftccde en Amers-
foortbezet, Vanwaar hy honderdzeftigman
naar N aarde zondt,’t gene hem by verdrag
hierop wierdt overgeleverd. En ofwel v y f
ligtgewapende Franfche ruyters vanhicr
binnen Müydcn, en de ftad daardoor in
ecne zoogroore verwarring raakte, dat
men eenigen om ce handclen naar Amers-
foort uytzondc, zoo wierp echter ondertuflchen
(y) Maurits van Naflou zieh
daarbinnen, ftelde orde ter belcherminge
en behieldt aldus die ftad. Erger liep hct
met defterke ftad G raaf a f; mids die door
de bezetting verlaaten zieh, op ’c aanna-
deren der Françoizen, by (6) Verdrag aan
de zelve moeft overgeeven. Terwyl dit
in de Veluw en ’c Sticht onder Turenne
voorviel, hadden de fteden Kuylenburg
cn Buurcn van de Françoizen , onder
den Graaf van Aipremont, bezetting onc-
fangen, en was dit voorbceld ook door
die van Tiel gevolgd. Mec dit gelufc
bcgunftigd maakte de gemelde Graaf eenen
aanflag op defchanfen Voorn en Si'nt An-
dries; welke ftraks, den cweecntwincig-
ftcn van Zomermaand, mids zy niet wel
voorzien waaren, de eene naa de andere
het Verdrag (7) der overgaave flooten.
De Françoizen dus van de geheele Betuw
meefter zyudc floegen, te Gent over den
Waal
(4 )V a Ik.
vervrard
E u rop a ,
pag-477.
(y) V a lk ;
verward
Eu rop a,
p a g .479.
(6) V a lk ;
verward
Eu rop a,
pag. 5 1 5 .
f7) V a lk ;
Verwa rd
E u ro p a ,
pag. 486. en4S7,
( 0 R e fol.
der Staat,
van HoU.
IÓ71. fol.
2 5 1 .
(2) Valk.
verward
Eu rop a,
pag. SI 8.
(3) V alk.
verward
Europa,
P -'S - Jii.
Waal zynde getoogen, den derdcn van
Hooimaand , onder hec opzigt van den
Maarfchalk van Turenne, hec beleg voor
Nieumeege; *t welke de Staaten gemagtigd
hadden om papieren geld (i) te flaan, en
waarin veertig benden tc voet cn vier re
paarde, benevens de aangenomene Waard-
gelders, tc fainen ( i)v y f- o f zesencwiurig-
honderd man, in bezetting lagen,en befloo-
tcn hadden zich wel te verwecren. T e ver-
geeffch dierhalven de ftad zynde op-
gceylcht, wierden de loopgraaven geopend
, hec gefchut geplant, en de ftads-
werkcn heftig befchoocen. En hoewel de
belcgeraars ce voorbaarig trachttcn in de
gracht te komen, en des ook
dreeven wierden, naamen z y echter, ledert
het ontdekken eener myne. den bedekten
weg, dien de bezetting te vroeg verlaaten
had,(3)optwee plaatfen in, beftormden den
wal cnhechtten’etdeMyneerdersaan ; ’tge-
ne van de overgaave der ftad, cn federt ook
der ichanfen Krevekoeur en Eugeleii, on-
det billyke verdragpunten gevolgd wierdt.
De Franfche Koning, om perfoonlyk ook
deel in alle deeze overwinningen te nee-
jnen, was ondertuflchen, den zeftienden
van Zomermaand, met de overige Franfche
benden, die totnogtoe te Emmerik vertoefd
hadden, vandaar opgebrooken, en had her
beleg voor Doesburg geflaagen ; ’c gcnc
met liegen bolwerken, vier ravelynen, en
«cn hoornvvetk gefterkt, ruym drieduyzend
(4) foldaaren in bezetting had. Nict i f i / i .
zoodraa waaren dc loopgraaven geopend , LN ü iT
en eenige burgerhuyzen door de ingewoi . verward
pcne bomben in den brand geraakt, o f hct
verbaasd gewordenvrouwvolkrichttceencu '
(r) geweldigen oploop aau, dievandeon-
willlgheyd der foldaatea, gelyk dccze
van de overgaaf der ftad gevolgd wierdt. P^S-S95‘
Tegelyk met Doesburg had de Koning
door 't overige zyns legers, onder hec beleyd
van den Hertog van Orleans, Zucfcn
doen berenneii , cn een- en andermaal
opeylchen. De necrflagtigheyd was alhier
den beginne zoogroot, dat men nict
n billyke dan om v--o-o--r-w--a--a-r-d-e--n- te bedingen
bedacht fcheen : doch door eenen Johan
Koeleman tor dapperhcyd zynde opge-
wekt, befloor men het beleg tc willen af-
wachten. Dus wierdt dat (6) door den
pmelden Hertog ftraks begonnen, cn, de È'Jrô",
loopgraaven geopend z yn d e , onder de
gunft van de in de ftad geworpene bomben
de aanvechtingcn in ’t kort tot aan de
voorgracht voortgezet. En dewyl de Françoizen
middel vonden om ze a f te tappen,
ontzonk dien van binnen de moed; zulks
den ( 7 ) vyfentwintigften van Zomer-
maand het Verdrag der overgaave wierdt iÈïrop'i.
getroffen. Welke ongehoorde overvviu- p®S-î®7*
ning van zoo veele fteden, iu zoo kor-
ccn tyd behaald , aanleyding tot het
munten van deezen gedenkpenning heefc
gegeeven.
d » d e voorzyde gerien wordt, is omvangen in
L U D O V IC U S X I H I . R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D EW T K D E X IV , A L L È R C H R I S T È L r K S T E KQ N IN G .
c c n f Î r p t F d gekroond, houdt op de rugzyde in de eene hand
in den bovenraédT ‘ “ °” ment; onder dit opfehrift
b a t a v i a V IC T O R I I S P E R A G R A T A .
D E B E T U IV M E T G E D Ü Ü R IG E O V E R W IN N IN G S N
m .D e e t .
D O O R R E T SD .
.Vöoftä
F;U