: : 5 : i î r : ; £ É ‘
. è a î f fH j l i v
. ' :‘t' I * 1 iH ■' ■ ' ‘ , : ' î
r 4 ? L i ' * 4 ,
" I n>
iri. " r i i ® ,
Xhfl t i s s £ I
K Ü l'f ' ¡ Ö i f V i . :'
I f i i l » . ' " " i: i
390 N E D E R L A N D S C H E
16 8 8 . Dochter van den Markgraaf Chriltiaan ( i) van Brandenburg , gehad heefc, was den twin-
(i)H'iibn” Zomermaand des juars zefticnhonderdzeveneiivecrtig gebooren , over acht jaaren
geflachtk! Keurvorft geworden , en nog vier jaaren vroeger getrouwd mec Anna Sophia , Dochter van
tatci :j7. den hiervoor gcmelden {*) Frederik den I I I , Koning van Deenemarke. Onder des Keurvor-
(•) II. v t t l borftbeeld iccft men nog deezc fprcuk op dc zelfde zyde:
P R E S S I S S U C C U R R E R E F A S E S T .
HET IS B E TAAME L TK D EN ONDERDRUKT EN
TE HULP TE KOMEN.
Op de rugzyde ziet men naaft den Donau ( D A N U B I U S ) eenen Turkfchen wapenftandaard,
evenals naaft den R yn ( R H E N U S ) eenen Franfchen opgerecht, en mids hy met den cerften
te verftaan en den tweeden te ftuyten , dus hcc R y k gered had , leeft men in den bovenrand:
V I N D I C A T I M P E R I U M .
HT HANDHAAFT HET RTK.
Dit nu was gefchied tegens dc T ü rk en , die in ’t Ooftc, tegens de Franfchen , die in ’ c Wefte
woonen, en hec is hicrom, dat naaft twee kruystvyze leggende dcgens die byfchrift ftaat:
S ü L I S A D O R T U M , S O L I S q u e A D O C C A S U M .
A AN D EN OP- EN ONDERGANG DER ZONNE.
(zITenfe Lyndt deeze kruyslings leggende degens hct blazoenmerk van ’t Aartsmaarfchalksampt des
JiiNum. ' R y k s ( 2 ) , ’c gene de Keurvorften van Saxen bekleeden. Eyndelyk leeft men op de diktc des
Sax-lin.' pennings nog die omfchrifc;
Alber t.
pag.Ö4Q. Ä L T E R E N S I S , T U R C A R U M C L A D E I N S I G N I S , S O C IO -
r u M V I C T O R I A M d e G A L L I S A U G U R A T U R .
Z TN A N D E R E DEGEN, VERMAARD DOOR DE NED E R L
A A G DER TÜRKEN, VOORSPELT DER BONDGE-
NOOTEN Z E E G E OVER DE FRANSCHEN.
11. De tweede voert insgelyk het borftbeeld van den zelfden Keurvorft op de ecne zyde, wier
rand die omfchrifc vocrt;
J O H A N N E S G E O R g i u s i i i , D e i G r a t i a E L e c t o r S A X o n i a ; .
JO HA N JOR I S DE I I I , DOOR GODS GENADE KEURFORST
FAN SAXEN.
E n dcwyl dc tocgebragte onderftand in voetvolk en ruytery beftaan bad, ziet men ccnen degcn
cn ftandaard kruyswyze iämengeftriki, onder deeze fprcuk, op de anderc zyde;
P R E S S I S A U X I L I O .
D E N ONDERDRUKTEN TOT HULPE.
I I I . Met de becldcnilTc van den zelfden V o r l l , binnen dit randfchrifc, is het voorftuk van den
laatften beftcmpeld:
J O a n n e s G E O R g i u s I I I , D e s G r a t i a E L e c t o r S A X o n i ä .
JOHAN JOR I S DE I I I , DOOR GODS GENADE KEUR-
PORST PAN SAXEN.
Oodcr
H I S T O R I P E N N I N G E N . I I I l .B o e k . 391
Onder eene Keurvorftlyke muts ziet men , binnen eenen krans, op hcc ruggcftuk dc twce
kruyslings leggende degens v.an ’ c Aartsmaarfchalksampt ; ouder die opichrif: :
T U E N T U R .
ZT BESCHERMEN.
(i ) Hüll.
Merk.
1688. pag.
Ï07.
:r Staat.
Gener.
6 Nov.
(j)RefoI.
derStaat.
Gener.
26 Jan.
1688.
f o l . j i .
D e V e re en igd e Scaaten be le tted en o o k
vau hunnen kanc deu F ran ç o iz en d e g e d
re y g d e b ombard eering vau Keulen ( i )
w c rk fte lfig te maaken , do o r hec d e rwaart
z cn d en vau een gede e lte hunner benden ,
o n d e r hec b e le yd v an den G r a a f van W a ld
ek : w a n t de P r in s van O ran jc h a d ,
om d e Ve re en igd e G ew e ften geduurende
z y n a fw e e z en aan d ie rg e ly k e v y a n d ly k -
h eden n iet b lo o t te laaten , h e t H o o g e be-
v e l o v e r de S ta a tfch e benden , w e lk e on-
d ertuftchen me t z e sd u y z en d a ch ten v e e rtig
in d ienft g enom en c Z w e e d e n v e fte rk t ( 2 )
w ie rd e n , aan den gcmelden G r a a f , ais ze e r
erv a a ren in den k ry g sd ien ft , ftaande z y n
to g t naar E n g e lan d opgedraagen. De
P r in s ondertuiTchen op dc v e rhaalde w y z e
tc E x ie fte r z y n d e g e k om e n , b e g a f z ich
ftrak s naar d e G ro o te k e rk d ic r f ta d , en ,
z ic h in h e t B ifTchopIyke g e fto e lte geplaatft
hebbende , hoord e een k eur ig m a a tg e z an g ;
w a a rn a a d e H o o g le e ra a r B u r n e t ,d ie , me t
v e r lo f des K o n in g s e e r ty d s in H o llan d g e kom
en ,a ld a a r z y n B u rg e rre ch cg ck o ch th ad ,
cn Wiens o v e r le v e r in g d e s,doo r de V e re en ig d
e S ta a t e n . a a n ’ c v e r z o c k d e s K o n in g s g e w
e y g e rd ( 3 ) w a s , eene w y d iu ch t ig e v e r k
la a rin g u y c den naam v an den P r in s de
to e g e v lo e id e g emeente v o o r la s ; in w e lk e
h y b e tu y g d e h o c z y n aan g e van g en k r y g s -
/ to g t g e en szin s dc v e rk ra ch tin g haarer V r y ®
dominen , h o e z e e r o o k om v o o r z ich dc
k ro on van E n g e lan d tc b e z o rg e n , maaral-
lecn de h e rfte llin g d c ro n d c rd ru k teV r y h c y d ,
z o o v an den S ta a t als H c rvo rm d cn G o d s d
ien ft, do o r het beroepen van een v r y P ar-
lem cn t , i n ’ c o o g e had. S t r a k s h ie rop da-
verdcn de k e rk en ftraaten der ftad van cen
algemeen g e ju y c h en (4 ) opgaanden vreug-
degalm. S ed e rt gaaven o o k de E d e llied en ,
die d en K o n in g ver laatend e z ich te E x fc s -
cer b y den P r in s van O ran je g e vo e g d hadden
eene v e rk laarin g in ’ c lic h t ; w a a rb y z y
b e tuygd en die in sg e ly k s alleen ro t b c lch e r-
m ing v au den H e rv o rm d en G o d sd ien ft ,
en handhaavin g v an d e oude re g e e rin g ,
w e tten , en v r y h e d e n ( y ) v an E n g e lan d ,
S c h o c la n d , en le r lan d gedaan ce hebben.
E n d cw y l dit den achtftcn van W inte rmaand
mec eene derde v e rk la a r in g van den P r in s
w ierdc be ve ftigd , z o o hicld nu dc c crftc
b ede e fth e yd en alle w ed e rhoud ing op ; d e
P rin s wierdc mer z y n e medegebragte m an fchap
in ’ c d o o rtrek k en ond e r ’ r lu yd en
der k io k k cn , cn b ed r y v e n ve e le r vreug d e -
tekencn als een V e r lo fle r , hen van den
H em e l to e g e z o n d en , t e E xm u n f t c r , W in -
k an to n , H e n d o n , en S a lisb u ry o n t fan g en ;
en is d e sweg en onderanderen o o k decs v o l gende
g eden kp enning gcmaakc.
ö.,l lHoII.
..ierk.
1688. pas.
288.
( ;)H ol i .
ML-rkiir.
i688. pa^.
299.
Rondom des Prinfen borftftuk , dat op dc voorzyde met cencn lauwerkrans verbccid is , leeft
men in den rand dceze tytels;
G U I L I E L mus I I I , D e i G r a t i a P R I N c e p s A U R a n i ä ,
R E L I g i o n i s L I B E R t a t i s Q U E R E S T I T U T O R .
WI L L EM DE I I I , DOOR GODS GENADE P RINS FAN
O R A N J E , HE R S T E L L E R F A N D E N GODSD
IENS T E N DE FRTHETD.
F f f f f 2 Op