Iî dfi]*
!
■ m T ,
1 « S S i i r i f I
Í ? ” } ' , I lA i '
" . J j i I . l'f» M'-'w * te '
f c t i f
16 8 9 . denFranfchen Koning voor den troon des Grooten Turks ter aarde Icggcn , en hem twee ftok-
■■ bcurzen vol gclds aanbieden, om den begonnen oorlog tegens hct Chriftcndom tcn zyncn voordcclc
tc blyven achtervolgcn j waarom zoo in den rand als op den voorgrond ftaat ;
G A L L I A S U P P L E X .
V I R O I M M O R T A L I .
V R A N K R T K OOT M O E D I G S M E E K E N D E,
AAN D E N ONS T ERVE L TKEN KETZER.
De tegenzyden, die gecnc byzondere verbeclding hebben, voeren dit opfchrift:
A M I C U S T U R C A , A M I C I A L G E R I N I , A M I C I B A R B A R I ,
C H R I S T I A N O R U M O S O R E T H O S T I S . iö8p.
VR I END DER TÜRKEN , VRIEND DER ALGERTNEN,
VRIEND DER B A R B A A R EN, HAATER E N
VTAND. DER CHRISTENEN. iö8p.
D c c z e ve rb itte rin g tegens V r a n k r y k had
o o k v o o rn a am e iy k haaren o o rfp ron g k
u y t hct o p v o lg en v a n eenen vo o rh e en
m e c r g eb ru yk ten do ch a lte wreed cn ftaats-
r c g c l , naar ’ t v o o rb e e ld d er oud e F rau ken
. Want d ieo n g ed u ld ige landaardc e e r t
y d s ' hcc R om e y n lc h e ju k v au den hals
w illcn d c w c rp en , had z ic h p le g c ig ly k on-
(i) Politi-der ( ! i ) V e r c in g c ro r ix o n d e rlin g tegens
coifrc" C æ fa r v e rb o n d en , d o ch te g e ly k v re e z cu d e
III.bock, tegen de w e lg eo e ffcn d e k r y g sb e n d e n , c n ’t
päg!i97. g cd u ch t ve rm o o g en des R om e y n fc h e n
jui.Cæf! r y k s , in 't o pen ve ld n ie t b eftandig te zu l-
Gafb hb. w c e z e n , des o o k een b e flu y t gen om en
v i i . cap. v an z ic h w e l te le g e r e n , a lle veld flagen
i4 ö i i j . v e rm yd cn , c n , om ’ c in dringen van
C æ fa r s h o u g c rige le g e r te be le tten , a lle
d e greuslan den z o n d e r a an z ien te v e r -
w o e f t c n : zu lk s nietalleen in B e r r y , m a a ro
o k in d c andere land fchappcn a lle de
do rp en , cn m e cr dan tw in t ig fteden op
c cn cn dag ve rb ran d wierden . D o o r g e ly -
k c n n o o d des F ran fchen r y k s g e fch ied de
th an s cen ty d e g e ly k e v e rw o e f t in g ; do ch
a lle e n ly k m e t d ir o n d e r ic h e y d , d a t de oudc
F ran k en hunne e y g e n e m a a r d e tegenw
o o rd ig en de v y a n d ly k e L an d en w y d e n z y d
v c rn ie ld en .Want K o n in g L o d ew y k a lle rw e g
en teg en s h e t g ro o te g e ta l z y n e r onder-
Jin g v e rb o n d cn e v y an d en niet b e ftan d ig , en
z y n R y k v an de z y d e v a n den P a ie s zo n -
(i) Holl, d e r g ren s fte rk ten z y n d e , d eed , ( z ) om het
in breek en d e r v y a n d ly k e b enden aan d ien
pag.217. o o rd te b c le t te n .te g e n sd c h ie r v o o rg em e ld e
Dtei ( * ) verbindteniiTenjby ’ to v e r le v e re n d e r fte-
fol. 382. den a angegaan, en naa h e t d ie rb a a rftc u y t de
z c iv e den inwoond e ren o n tv o c rd te hebben
, a lle om ge le g en e d o rp e n , v ie k k e n ,
g ch u ch teu , h u y z e n , f lo t e n , fted en , en
landen to t d en g ron d to e a fb ra n d e n , cn
w y d e n z y d , on a an g e z ien der z e lv e r d c ftig -
h e y d , o u d h e y d , o fd e opgaande jamm e r-
k re e t d e r w an h o o p ig e in ge z e e ten en , a lom
v e rw o c ftcn . D a s wierdc h c t K e u r v o r ft ly k
e v e r b ly f f lo t te H e y d e lb e r g des n a ch t s
van den tw e ed en v an L en tem a an d g eh e e l
aau ’r vuur ten b efte g c g e e v e n , en o o k
ee rlan g de brand a lom in d e h u y z e n van
de burgeren dier ftad z e lv e d o o r d c F ra n ç
o iz e n , eer (3 ; z y d a a ru y t v e r t r o k k e n , g c - (3) Holl;
fto k en : z u lk s h ie r ,b e h a lv e n v e e le w o o n in - ?óf9*Í'pa3.
g en d er in g e z e e te n e n , o o k hec S ta d h u y s , ^>8,
de g ro o te b ru g , en v e r fc h e y d e n e m o len s
d o o rd ie ve r flin d en d e h o o fd fto ffe , v e r te e rd
wierden . V an M a n h e im en de v e ilin g
F red e rik sb u rg b le e f b yn a n ic ts dan en k e le
fte enhoop en o v e r . D e fted en W o rm s ,
S p ie r s , v anw a a r hcc K am c rg c r ich t naar
W e tz la r v e rp la a tft w a s , m id sg ad e rs F ran -
k en rh a l , B a ch e ra ch , K r e u t s z n a c h , W ik -
io c h en Sm itz h e ym o n d c rg in g en hec z e l f de
n o o d lo t , d o ch de een mec becere u yc -
kom fte dan d e ander ; mids d e een becere
g e le g en h e y d dan de ander g eh ad had om ,
n a a ’c v e r t re k d e r F ran fch e b rand ftichte reu,
n o g ty d ig den vo o r tg an g d er a lv e rn ie len d e
vlamme te ftu y ten . ß eh a lv en dac d e o v e r eo
onbeWoondgebleeven e p u yn h o o p en dc
geh eug en is d ie ra an g e re ch c e v e rw o e ftin g en
n o g v c r fch e y d e n e ja a ren fed e r t d en n a a k o me
lingen g en o e g ve rn ieuw d en , z o o h e e ft
ra en o o k kö n n en g o ed v in d en d a a rvan
de g eda ch ten is d o o r d e e z e p en n in g en t e v e r -
ceuw ig en .
I . D e eerfte verbeeldt op dc ecne zyde de verwoeftingen, eertyds door de Türken aan den DONAU
( D A N U B I U S ) aangerichc, en op dc andere zyde dc brandftichtingcn , thans door de
Franfchen aan den RTN ( R H E N U S ) bedrceven: van welkc beyde de Stroomgoden op den
voorgrond gczicn worden, houdende ieder ccnen wimpelj waarop zoowel als inden wederzydfchen
bovenrand te Icezen ftaac :
Q U A M A T R O C I A G E S T A P E R T U R C A S ,
A n n O iö8;.
L O N G E A T R O C I O R A G E S T A P E R G A L L O S ,
A n n O 1689.
HOE WR E ED OOK DE D A AD EN D E R TÜRKEN
I N ’T J A A R 1Ö 83 , WAAREN:
NOG ZTN DE D A A D E N D E R FRANSCHEN,
I N ' T J A A R 1Ö89, V E E L WRE EDER.
Voorts leeft men nog op de diktc des pennings die Latynfche tweclingdicht:
H Æ C G E R M A N E , T I B I P R Æ B E N T I N C E N D I A L U M E N :
U T V I D E A S , T A L I Q U Æ S I T I N H O S T E F I D E S
D E E Z E BRANDST ICHTINGEN VE R S T R EK K EN U, O DUTTSCHER,
TOT E EN L I CHT: OPDAT GT Z I E N MOOGT,
WAT TROUWE B T ZOODAANIGEN VTAND ZT.
I I . Op dc voorzyde van den twceden ziet men den Franfchen Faeton den Zonnewagen mec
200 woedenden hoogmoed voortdryven, dat daardoor de onderverbeelde fteden , landen , en dorpen
, aan den R y n -c n Nekkerftroom verbrand en vertcerd worden. Waarom in den rand deeze
( i ) gewyde fpreuk van den Koninglyken Harpzangdichter geleezen wordc;
D U M S U P E R B I T I M P I U S I N C E N D I T U R P A U P E R .
P S a l m o i o .
DE GODLOOZE VER FOLGT HIT TIGLTK I N HOOGMOED
D E N e l e n d i g e n . P S A LM iq ,
R r r r r 2.
( i ) vcr 3 iq