T í ,
i
! I
i: ,
i. 1,
( i) L j t r e y
Hiir.d’An-
^lec. torn.
IV . fol.
468.
( i)H o l l.
Mcrkiirius
1670.
pag. j i .
( • ) B u l
fol. JIO.
Om dit grootc werk ce voltrckkcn,
waartoc dc Hertogin van Orleans de ecrfte
beginléls zoo gelukkiglyk gelegd had,
liet zy zekere jonge Juffer, Karwel genaamd
(3 ) Aitze-
ma zaaken
v an ftaat
en ooilog,
V l .d c e l .
fol. 7 4 1.
, op wie de Koning het oog had
laatcn vallen, aan ’t Hof van haaren Broeder
in Engelfliid, en vercrok den tweeéntwin-
tigften van Zomermaand weder ( i) vandaar
naar Vrankryk ; aiwaar z y den achtften dag
daaraan, hebbende te ichielyk een teug
waters in ys gekoeld gcdronken, op haar
lufthuys te Saint Klou overleedt. Dus geraakte
hec geheele Franíche hof in dicpe
rouw, het gene den elfden reeds te Saint
Germain {2.) uyt Vlaandre was cerug ge-
keerd ; onaangezien men had voorgegee-
vcn haarc wederkomft te Duynkerke te
zullen afwachcen. Deeze ftad, als(*)ge-
ineld is , van de Engellcheu gekocht,
wierdt mede althaos by uytneemendheyd
gefterkt: waartoe dc Koning over twee
jaaren (3) twaalf tonnen fchats verordend,
en over v y f jaaren reeds met drieduyzend
man eenen aanvang gemaakt had. Want
dewyl de Franfche Koning te Touion zesen-
twintigrig , te Breft tien, en in andere zee-
havens toc vierennegentig zòo oorlogfche-
pen als branders liet uytruften, en, zyne
fcheepsmagc in eenen zeer ontzaglyken
ftaat beengende, van zins was Duynkerke
toc eene veylige haven in de Noordzec te
maaken, liet hy aldaar eene geweldigc
kom graaven, die bequaam was ora dertig
zwaare oorlogfchepen,en eene menigtc
van andere vaarcuygcn te bergen, en ten
allen tyde vlot te houden. Tot dat eynde
de ftad merkelyk hebbende uytgelegd,
en met verfcheydenc bolwerken, halve-
maanen, en eenen bedekten weg, aan de
landzyde, onaangezien de zandigc grond,
gefterkt , wierden toc beveyliging der
haven, om welke te maaken men eene
zandplaac van by de vyf* o f zeshonderd
roeden had doorgefnecden , twee houte
hoofden ter wederzyde van dc zelve tot
zeer diep in zee (4) gebragc, en aan der cideUV
zelver eyndentwcefteeue rondeelen opge- van L o -
mecfeldjWierdaarop geplant geichutuietal- ¿exW.
leen den ingang der haven beveyligde, maar- pag. 110.
ookdebuytenichepenbeiettedede ftadzoo-
digt tcnaderen, dat ze de zelve of in de
haven leggende vloot door gefchutkogels
o f bomben uyt zee nict konden befchaa-
digen; Hct ftichten deczer weergalooze
zecbaven, welke in ’t jaar zes-
cienhonderdeenenzeventig voltooid was,
vindt men op deezen gedenkpenning aan»
getekend.
H I S T O R I P E N N I N G E N . L BoeL
Voorts leeft men, onder de befchrccve verbeclding, op den voorgrond der zelfde zyde :
D U N Q U E R C A M U N IT A E T A M P L IA T A . M D C L X X I .
W U T N K E R K E V E R S T E R K T E N V E R G RO O T 167t.
Het kopftuk des Franfchen Konings ftaat op dc voorzyde, en rondom het zelve in den nand
dccs'cytel tot omfchrift:
L U D O V IC U S X I I I I , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D E IV T K D E X IV , A L L E R C H R I S T E L Y K S t E KONING.
De rugzyde vertoont in 't verfehlet de ftad Duynkerke, zoo als ze op de verhaaldc wyze ver*
fterkt was: Voorwaart zk zy in de gedaante eener Vrouwe, die hebbende het hoofd met eene too-
rcnkroon gedekt ^ naaft een Icheepsfteven, met de ecne hand een anker, en met de andere ccir
fchecpsrocr houdcj onder dit randfchrift:
F R E T I G A L L I C ! D E C U S E T S E C U R IT A S .
H E T S I E R A A D E N D E Z E K E R H E Ï D D E R F R A N S C H E
Z E E KÜ S T .
Voorts
De nieuwsgierigheyd om decze onder-
(i) D e handenzynde veftingwerken ( 1 ) te bezigci-
gen, en het vermaak, dac de Franlche Koning
L o u is op de voorverhaalde reyze genooten had,
l i deeden hem met hec Nieuwe jaar ecne
nieuwe naar den kant van Vlaandre, verzeld
van de Koningin en alle de Grooten
zyns Hoft, ondcrneemen. Deeze nam
den drieentwintigften van Grasmaand haaren
aanvang, en bereykte het Koninglyke
gezcllchap nog dien avond het floc Chantilly
, aiwaar de Prins van Konde andermaal
met veel pracht den Koning oiithaalde;
zynde alleen voor dc Ho^uffers zyns ge-
volgs vyfrig tafels aangerichc. Des nachts
met een vuurwerk, en den volgendcn morgen
met eene jag t, hec gezeifchap zieh
hebbende verluftigd , toog het nog dien
avond (z) naar Kreil, en vandaar op fint
Ju f t , Bretuil, Amiens, Abbeville, en
43. ■ ’ over Grevelinge naar Duynkerke; aiwaar
eene legerplaats was a%eftoken, en de
Franfche benden uyt alle de Nederlandfche
grenzen, ten gecale van zeftienduyzend
man, byeen waaren afgezakt. Dus zoodra
zyne Majefteyt hec leger genaderd
was, fteeg z y ce paarde, en had het vermaak
van ’c zelve op den weg van Mar-
dyk in volle flagorden gefchaard te zien,
en aan ’c hoofd van ’t zcive ce rydcn.
Sedere de ibidaaten ,die over de negcnduy-
zend fterk dagelyks aan dc werken van
Duynkerke arbeyddcu, eenige vcrverfing,
toc meerdere aaumoediging, hebbende doen
uycdeeleu, bezigcigde de ( 3 ) Koning de
ruytery zyns Huys , cn liet dc zelve 1 6 7 1 .
door zynen Broeder in de duyucn cn zy-
ne tegenwoordigheyd in den wapenhandel
oeffenen. Naadac dit verfcheydcne maa-
len gefchied was, liet hy hcc geheele leger
in de vlakte afzakken, en in flagorden
gefchaard zynde in ’c gezigt der Koningin-
ne, die ondertuflchen in eene nabyftaande
tent, onder ’ ckrygsmuzyk van ketelcrom-
men, trompecten, ichalmcijen, en rach-
tig veldftukken , (4) treffelyk onthaald MeSS'r.'
wierdt, op’t loffen van een ftuk geichut, in 1671. pag.
twee iynenenzeftienverdeelingcn den ge-
heclen dag in den wapenhandel oeffenen.
Vier dagen daarnaa hieldt de Koning wederom
wapenfchouwjcn bragrzynlegcr,;n
vierentwintig hoofddeelen verdceid, van
acht toc vier lynen, recdt twee dagen laater
aan ’c hoofd der ruyterye de poort van
Nieupoort u y t, en ocfende ze aldus,
op verfcheydenc wyzen en verfcheydcne
tyden ; ’t gene ook aanleyding tot het munten
vau deezen legpenning gegeeven hcefr.
dit^mfchrifr■’orftlluk, ’t gene op de voorzyde in 't harnas verbeeld is, Iccll men iu den rand
L U D o v i c u s X I I I I , D e i G r a t i a F R a n c i .<e ET [^
N A V a iu i/ e R E X .
LO D EW X K D E X IV , DOOR GODS G E N A D E K O N IN G V A N
V R A N K R X K E N N A V A R R E .
men eenen ouden Leeuw door zyn moedig gelaac de dapperhcyd in'eencn r<i V ira '
dicïter onîcndrbl^^^^ ' Mantuaanfchcn(yjHelden- | n d ï ’
L 47S.
ANIÍ
I"
: Ì"
r i ''»