*: ." ill
N E D E R L A N D S C H E
om dc landrnagt door Y fle l, langs de nienwgemaakte Haarlem-
1683. gefteld ontwerp
" ccne wcrving van tienduyzend man tc voet
eu zesduyzend tc paarde te verfterken, aan
de byzondere Geweften, om daarop hunne
roeftemming in dc Algemeene Vergadering
tc brengen. Als men over dit nieuwe ontwerp
in de Staatsvergadering van Holland
(■i)Hoii. raadplcegdc, waaren d c ( i) meeftc Leden,
160 '' pag g^^iicygd roc het achtervolgcn
241. vau den pas geflooten Vreede, echter van
gevoelen dac de zekerheyd des Lands de
verzochte vermecrdering van krygsvolk
vorderde. De ftad Amfterdam nogcans,
bevreesd dac men daardoor in eenen nieuwen
oorlog zoude bedraaid worden, was
van ftrydig gevoelen, en geenszins, wac
moeitc daartoc ook wicrdc aangewend, tot
ecnpaarigheyd van Befluyt nevens de andere
Sraatsleden te brengen. Zulks eene
(2) Holi. plegtige bezending derwaart (2) gefchiedde,
^ om, waarc hec moogelyk, de Vroedfchap
143? begeerde tocftemming over tc haa-
Jen : maar de zclve was mede vruchteloos;
onaangezien de Prins van Oranje
aan ’t hoofd zoo van drie Heeren uyc de
Riddcrichap als van de Gemagtigden der fteden
Dordrecht, Haarlem, Delft, Gouda,
Alkmaar, Hoorn, cn Leyde beklcedde.
Wclke laatftgemelde ftad, hoewel ze in
het werven van de geëyichce zeftienduyzend
man bewilligd had, ook in ditjaar
geen mindere zuchr toc hec voortzetcen
van den Koophandel haarer inwoonderen
betoonde te hebben. Want hoewel L e y de
eene landftad i s , zoo heefc het nogtans
gcmcenfchap langs de Korbuloos
gracht met dc Maaze, langs Uytrecht met
den Bovenryn, Jangs de Gouwe met den
Iche crckvaart met hec Sparc, en langs de
Z e y l, die eenigen willen eenen arm van
den ouden Ryn te z yn , mec hec Haarlem-
mer meer, hec Y , de Zuydcr- cn Noordzee.
En dat wel zoodaanig , mids de
naaftgelcgene trckpaden, dat dc fchepen,
in weerwil van den cegenwind, zoo men
de Ze y l allecn iiyczondcrt, op ccne zeer
gemaklyke wyze ftedcwaarc können ge-
crokken worden. Om die gebrek ook
langs dcn Zeylkant re verbeeteren, kochc
de Magiftraac van Lcyde van de eygenaars
der langs dc Zeyl leggende landen eenen
ftrook lands ter breedce hier van zeseu-
cwintig daar van dertig voeten, en ccr
lengte van ccne goede uur gaans, doende
voorts ook coc gemcenfchap, behalven
ecne kleyne, nog drie groote bruggen, cn
*rot veyligheyt dier landen, ecne Ichey-
floot van ache o f twaalf voeten langs her
ry-enjaagpad maakcn en graaven; ’c welke
door een hck en poort, mec ftads wapen
verfierd, van den gemeencn weg aan
de Zeylcbrug , over het \V aifenaarlche
tolhuys, is afgefloocen : mids ieder fchip,
langs hec gemelde jaagpad mec een paard
werdende getrokken, naar gelange zyner
groocte, doch nooic minder dan tien, en
nooic meerdan vyftien ftuyvers voor trek-
loon aaa den ToIIenaar, die hec trckpad
in pacht cn onderhoud heeft, moet betaaicn.
De gedachtenis van welk nutbaar
werk ik op deezen penning viude vereeuwigd
; die waarfchynelyk aan zulke Heeren
van den Magiftraat zal zyn gegeeven,
welke her opzigt over ’c maakcn van het
gemelde pad gehad hebben.
pag. 20.
en 21.
Onder de wapenfchilden dcr vier Heeren Burgermeefteren Johan van Vefaneveld, Ripperd van
Groenendyk, (}) Johan van den Bergh,en Johan van Banchem, midsgaders derftad Leyde, ziet men
de zelve ftad in ’t verfehlet, en voorwaart, langs de Zeyl en hct gemaakt iaagpad, ccn zeylfchip
door cen paard,tegens den wind in,ftcdewaait trekken, nevens dccze fpreuk, op de eene zyde:
M IN O R E S T N O N O M N IB U S U N A .
D E E Z E E E N E I S NIET, M I N D E R D A N A L L E
D E A N D E R E .
Zin-
'I
Zinfpcelendc op de voorheen gemaakte trekpadcn naar Haarlem cn Uytrecht. Op de andere
zyde ziet men een koopvaardyfchip met voile zeylen, en voorwaart de fcheepsvaarc zinncbccldig
afgcmaald , die, ftaande op eenen werreldkloot, in dcn ccnen arm cen fchip, en in den anderen
cencn Hoorn des ovcrvloeds vafthoudt. Voorts ftaat zoo onder als boven:
N A V IG A T IO . 1Ö83.
S C H E E P S V A A R T lö
dcrStaaten
Gener.
5 Maart
Waarlyk ftrckt de zoo uyt- als inland-
fche Koophandel, gelyk hy dc ingczccte-
neu verrykc, ook daarenbovcn den Landen
tot ftcun, indien op dein- ch uytgaande
waaren cn goederen gemaatigde laften tcn
voordeele van’c gemeengeheeven worden.
Met dit oogmerk was , door de Algemeene
Staaten , iu ditjaar bcraamd, dat
ORcfol. de Ooftiudilche Maatfchappy aan in-cn ( i)
uytgaande rechten wegens haarc pepcr ,
nagelen , noocen, foeli, kancel , en alle
andere verdere koopmanfchappen, voor de
drie eerftkomende jaaren, drichondcrdduy-
zend guldens jaarlyks , mids de grootc
aanwas van haaren koophandel , zoude
moeten opbrengen. Dc Weftindifche
integendeel , nicttegenftaande haarc nieuwe
oprechting, lag nog te quyncn , en
had dus federt haarc vernieuvving , dcn
(i)Kooph. twintigften (2 ) van Wynmaand des jaars
van Amft. zeftieuhondcrdncgenenzcvcütig , voor de
pag-464- g^rfte maal flechts twee guldens van iedere
{,)Refol. hondcrd (3) aan de Deelgenooten van de
derStaaten gemaaktc winftcii uyrgedecld. En dewyl
den tcgenwoordige Bewindhebberen der
nicuwe Wcftindilche Maatlchappye , op
geen vafte wedde dienende , volgens hec
achtentwintigfte lid der verleende voor-
rechcsbrieven flechts tien van ’c honderd
der uytdcelinge toekwam, cn dat aaddeel
dierhalven thans zeer gering ftond te we-
zen, haddcn de Amfterdamichc Bewindheb-
bers zich zcivcn de tiende part van de uyc-
gcdeclde twee ten honderd, voor (4) vier
negende deelen , die z y daarin haddcn,
mec uytfluytinge van de Bewindhebbers
(5) A iiie - van Gelderlaud , Uytrccht cn Overyflel,
"'’ ''"''“’’ midsgaders der fteden Haarlem, Leyde,
en Gouda (5) aldaar gezonden , tot zoo-
grooc ongenoegen dcr voorbygegaane, alleen
aanbedeeld ,dac het daarover onftaane
geichil onder het oog dcr Algemeene Staa-
18 Maart
1681.
{4)Uerol.
dir Staat.
Gener.
I4)aii.
maiaaken
van llaat
en oorl.
l.deel,-
fo l 63.
(6) Refol.
dcrStaat.
^8 Maart door de Heeren van Heert en
1681. Krul,en federt doorde buyten bewind (6)
gezette Bewindhebbers, o f hunne Erfgcnaa-
men,der oude Maatfchappyc,gebragt wierdc.
Welke,naa de Bewindhebbers der Amftcr-
damfche kamer gehoord, en ’c verflag van
den Heer Baar en anderc hunner Hoog-
moogendheden (7) Gematigden verftaan (7) R e fo j; '
ce hebben, eyndelyk gocdvonden de Am-
ftcrdamlche cn voorzittendc kamer te be- i6jan!
veelen , voortaan zoodaanige orde re
ftcllen , dac alle dc anderc Bewindhebbers
, die weezendlyk aldaar bezic cn
oeffcningin de hoedaanigheyd van Bewindhebbers
, op hunner Hoogmoogendheden
brieven van (8) aanftellinge, hadden, (S) Refoi.
ook mctcn nevens alle andere Bewindheb-
bers dier ftad zouden moeren worden ge- ßPebr!
lyk gefteld op gelyken voet behaudcld , '^^5-
ea buyten alle klagten gehouden. Die
verzoek wierdc mec des temeer naadruks
voortgezet, dcwyl ’er hoope (9) was dac (9 )Refol.
’cr eerlang grootere uytdeelingen zouden
gefchieden. En waarlyk wierden den ecr- ig Maart
ften (10 ) vanWynmaand des voorgaanden
jaars aan de Deelgenooten acht guldens
van iedere hondcrd uyrgedecld : invoege van Amft,
de Bewindhebbers van Groeninge ende Fas-4Ö4.
Ommelanden ( want dat Geweft had mede
eene Kamer in deeze nieuwe Maatfchappy
voor eenncgeDdedcel(ii) behouden) thans (ri)Koop-'
voor hunne wedde tien cen honderd vande Jandd
door hen uytte deelen zescnvyftigduyzend pfcfcej.'
guldens ftonden te trckken; en die daarom
deeze nieuwe Maatfchappy zclvc als geen
kleyn fteunfel des Lands, volgens deczen
gedenkpenning, befchouwden : wclke, mids
deeze eerfte groote uytdeeling in die jaar op
hun bevel gemunt is.Hoewel anderen willen,
dat hy van een ftuk gouds, door deu Hoog-
gezaghebbervan de kuft van del Mina aan
de Bewindhebbers by uyterften wille ach-
tergelaacen, zoude zyu gemaakc, en onder
de daarby bevoorrechte Bewindhebbers
van Groeninge en de Ommelanden omge-
deeld geworden.
G g g g t Hoe
£ '
•i.l
:
r - '
'V i