Si!
1 6 7 1 .
(O V a lk .
▼erwa td
E u ro p a ,
pag. ? 8 j.
( i ) V alk.
verward
Eu rop a,
pag. 786.
N E D E R L A N D S C H E
+
I. II. III. en IV. Het gekroonde wapcnfchild van Groeninge cn dc Ommelanden ftaat op de
ccnc zyde van alle vier. Wier eerfte voor eenen ryksdaler, het tweede voor eenen halven, hec
dcrde voor een vierde, en hcc vicrde voor een achtfte gedeelte van den zcivcn is gangbaar geweeft,
als blykt uyt de Punifche fyferleiteren, die tcr rechter zyde van dc fchildcn verbeeld ftaan.
Voorts Iccft men rondom’t gekjioonde wapen;
JU R E E T T EM P O R E . 1672.
DOOR H E T R E C H T E N D E N TTD. i6jz.
Zoodra hct vyandlyke leger voor deilad
gekomeu was, Icheydde hec zich in twee
deeJeu, en openden de Keullche krygsvoU
keren , den vyfentwintigften van Hooimaand,
de loopgraaven längs den kant van
*c Blaauwe huys, aiwaar z y ook drie hooge
aarde wallen opwierpen, om hunne ruy-
lery tegens hcc gewcldig fchieten van die
(i)van binnen te dekken. DeMunfterfchen
Van hunnen kant arbeydden geweldig achter
den Galgenberg; zulks men hunnena-
dernilTen den volgcnden dag van den Heeren
tot den Oofterwcg zag gevorderd: en
hebbende tulTchen dien enhet Schuytendiep
cenebeukery opgerecht, beftondenzy van
de zelvc met v y f muurbreekers de ftads
werken te befchieten , die echter door het
geweldig vuurgeevcn vanbinnen eerlang vcr-
lamd wierden. Des naamen z y hunne toevlugt
toc dc bomben, met welke te wer-
pcn , den achtcntwintigften der zelve
maand, omtrent den middag cen aanvang
gemaakt wierd ; waar door eer’t avond
w a s , mids ’er telkens negen gelyk ge-
worpcii wierden , verfcheydcne huyzen
aan dc Zuydzyde der ftad (2) tot puynhoo-
pen gemaakt o f zeer befchaadigd wierden.
Invoege de Burgermcefters en Raad, om,
zoo veel moogelyk was, de uytwerkingen
der zelve re verydelen , een bcvel in ’c
licht gaaven, dac ieder toc blufting van den
brand een vac vol waters op deu zoldcr,
cen ander voor de deur, cn des nachts
ccnc brandende lantaarnc voor zynen gevel
zoude hebben te houden. De Doopsgezinden,
wiergeloofsleer hen hct handclen dec
wapenen verbiedc, wierden in drie declen
verdecld, van welke ’s nachts telkens een
derde deel de wacht had om ophetuycdoo-
vcn der bomben, en hct bluilen vau den
ontftaanen brand te paiTcn : door welke
goede voorzorg dc federt in de ftad geworpene
vuurwerken geenszins de gewoonlyke
fchaade deeden; en dus de cerfte opgevattc
vrces dcr burgeren niet weynig verminder-
de. Desonaangezien deed de vyand door
eenenXrommelflaager de belegerdc ftad den
laatften van Hooimaand opeyfchen; en, dewyl
die vanbinnen betuygden het uyterfte
te willen afwachten, ja liever hun(3)goed (jjvaik.
en bloed ten befte dan hunne ftad over te wil- verward
len geeven, daarnaa opnieuws de aaiivech-
tingen voorczetten. Naa verfcheydcne wel-
gelukce uytvallcn , door die van de ftad
gedaan , wier bezetting met tweehondcrd-
endertig man uyt Vriefland verfterkt was,
taftten de belcgeraars, den zevenden van
Oogftmaand , mcc den aanvang van dien
dag de bcfchanfingby hec klcyne poorrjc,
cn tegelyk de Hoogerbru^e, een vicrdcn-
dcel uurs buyten de ftad gelegen, zeer vcr-
woedelyk aan. In den beginne was hct geluk
den aanvalleren gunflig, mids zy de
bcfchanflng rccds zeer digt genaderd waaren,
ccr zy ontdekt wierden, cn waardoor
z y gelegenheyd haddcn om dc borihvce-
ring tc bcklimmen, (4) dc bcfchanflng in verward
te nccmcn, en dc vlugrcndc bezetrciingen
tot ^
( t )V a lk .
verward
Eu ropa,
pag. 79 1,
( i)V a lk .
verward
Europa,
toc aan den ondcrwal tc vervolgeQ. Doch
als op’t ontftaaue krygsgefchry debezercc-
lingen alom iu de wapenen kwaamen, en op
den ingedrongen vyand, onder de gunft
van’c gefchut der wallen, heftig aanvielen,
wierdt die , met gevangenneeminge van
zes o f zeven Keulfche foldaaten, uyt die
werken, cvengelykookbydcHoogerbriig-
ge , terug gedrecven. Dc vyand echter lice
daarom den mocd niec zinken , maar dc
ftad meer dan ooic,zoo met glocijeiidc ko-
gelea als bomben, bcfchictcn : in wclke
laatftgemcldcn zoonu zoodan dusdaanige
roode koperc plaacjens gevonden wierden,
P R l c r
'N G / A T O à Y C ^ E / A C
, ElNSvi&^îiC ^'^CE
I 0 P E H 0 P 2 T 6 -K H K '^
woordcn,
Het heeft geene verbeeldmg, ffla.it in den beginne eenige gebreldylie Latynfcbe
dan ecnigc onvcrftaanbaave mcrktekens, cn eyndelyk eenige quaade Hoogduytfchc wo.
met eljiandeic omtrent ecncn dnsdaanigen godslaftcrlyken ¿in uytleveren:
woorden, die
P A T E R P R In C IP IU M S A P IE N C IA e , F I L IU S U N i g e n i t u s, SP 1 R I-
T U S S A N C T I S a c R A N E M T O , IC D EM C E IN S D E
D C D D C E O PE H OP S T E K H N AB. AM EN .
V A D E R E E G I N S E L D E R W r S H E Y D , E E N IG G E B 0 0 R E N ZOON,
M E T D E H E Y L IG M A A K IN G E V A N D E N H E I L I G E N
G E E S T , D E N K I K D E E Z E N OP HOOP A F
TE S T E K E N . AM E N .
Hoewel de belegerde ftad op deeze w y ze
zich moedig verweetde, was de Prins
vau Oranje echter ten uyterfte bekom-
metd, dar ze eyndelyk, her gcwcld van
’ s vyands vuurwerken niet langer könnende
uytftaan, tot de overgaaf mogt gedwongen
worden: dierhalven ftelde hy
orde dat ’e r , den twintigften van Oogftmaand,
vyftigduyzend ponden buskruyds,
en veertien benden voetgaften, onder den
Overfte ( t) Jorman, met drieeudertig
vrachtlchepen binnen geraakten. Scderc
kwaamen ook nog in Groeninge vier benden
van dat geweft, midsgaders zeven
Vriefchc, zynde de geweeze bezetting
vau Koeverde; die laug her- cn derwaat”
gczwotvcn had. De ftad aldus buyten alio
. gevaar zynde, wierdt men daarbinnen
ftouc en detrel, en vervolgens, niet te
vreede met den vyand a f te keeren, dtn
zcsentwintigften van Oogftmaand, onder
beleyd van den Overfte Wachtmeeiler
W y le r , eon heevige uytval op de Keul-
fchen gedaan; van welke veelen ten deele
neergemaakt, ten deele gevangen, cn de ( i)
m.TOeet.
overige tot aan zekere borftwcering terug ue-
jaagd wierden. Zulks de vyand, ziSlde
meeft al zyn gefchut verlamd, de mortie-
ren o f gebarften o f t’onbruyk geraakt, hct
leger tot op de helft verminderd, (3) zyne
loopgraaven d o o r't tegenachtige wecdcr
onder water, en de ftad nict winbaar,
doot ’ t geftaadig inkomen van nieuwen
onderftand, des nachts voor den zevenen-
twinrigften van Oogftmaand het beleg op-
brak, en zyne benden en krygsgcreed-
fchappen, zooveel moogelyk waare, af-
voerde. Invoege die vanbinnen, met hec
opgaan van den dag gcenefl vyand iu de
nadernilfen gcwaar werdende , die uyt
nieuwsgierigheyd naderden. en wel van
menfchen outbloof, ftiaar met allerhanden
(4) zoohier zoodaär achtCrgclaàten geweer
bezaaid vonden. Het gerucht diet zoo-
gewenfchte tydinge bragt de geheele ftad
op de been , perfttc doot vreugde de traa-
nen uyr veelet Oogen, eu Zoo groot acral
nieuwsgicrigaards ter veftinge uyt, dSc dc
poorten doof de menigte als overkropt
waaren. Welke deu negehenfwiiifigftch
d u
( 3 ) V , lk ¡
verward
Eu rop a,
p ag -7974
(a lV a llt .
verward
Europa,-
pas -795’
V