i . J'"
i -
- ■ f
i-l = i'ii
"I*!.; ! r M
i i : .
j i | | y : — -
' . ÖijJfÜlv'
iO B r i c f
van dcn
Konful
Hcrfele
te Rochel.
16 0a.
168 5.
( 1 ) B rie f
van den
K on fu l de
B y e aan
den Staat.
1 7 N o v .
i68y.
( 3 ) Re fol.
del Scaaten
Gener.
jD e c .
16 8 5 .
zyne kinderen , ( i ) o f tilbaare goederen
mcdcncemen. Dac meer is, de Staatlche
Koniul de Bye te Nantes wierdc zclf met
( i ) zwaare inlegeringe bezwaard,dcStaaciche
Onderdaanen gedreygd in een kloofter
geftoken (3) te worden , ja aan alien, de
ocffening van hunnen Godsdienft alom zynde
bclct, hct bywoonen van dicn in dc H oven
dcr buycculandlche Afgezanten (4)
ten ftrengfte verbooden.. De Koning dan
op deeze wyze niec dan Roomlche ouder-
daanen in zyn R y k poogende tehebben,
zoo gaf dit aanleyding dat dees penning
daarop is in’c licht gekomen.
Jav/i-j/eJ-/.
(4) Brief
van den
AinbalT.
Sterren-
berg aan
dcn Staat,
30 Nov. iö8j. ^
Rondom het geharnafte borftbeeld des Franfchen Konings, dac met eenc das behängen 15, leeft
men inden rand van de eenc zyde deezen tytel;
LU DO VICU S M A G N U S , R E X C H R I S T I A N I S S imus.
LODEWTK D E GROOTE, A L LE RC B R I S T E L T KST E KO N JNG.
(•) Ktman' Op de andere zyde ziet men eene hclderftraalende zon uyt de zee opryzen voorwaart ecne (*)
ftrAnfy toonkas, en , mids de Koning ook cen (y) algemeen wetbock voor zvn R y k gemaakt had, h
(5 ) Hift. dcn rand deeze woorden; - / e> > -a
Gedenkp.
van L o -
;wyk
U N E F O Y , U N R O Y .U N E LO Y .
in X IV .
pag. 93-
yerfa .
E E N GELOOF , E E N KONING , B E N E WET.
Het gcvoelen wegens deezen handel
was by verichcydene verfcheyden. Dc
befeheydenfte Roomsgezinden preezen
wel dcn geloofsyver des Konings, maar
weerende dac her Geloof eenc gaave Gods
is , wraakten de middelen, tor die bekcc-
ring gebruykt. En het is hierom dat zoodaanig
gedrag geduurende de zes eerfte
eeuwen in dc Kerk is afgekeurd. Dus hecft
(6)SuIp. Sulpitius Scvetus (6) eertyds zekere twee
Ssr.^Hifl. Biflchoppen tcn uyterfte gelaakt,ter oorzaake
dat zy zich by den werreldlyken Rechter
vervoegden, om de Prifcillianiften uyt
de fteden rc verjaagen. En als die naamaals,
op hunne aankiagren, gedood waaren
, heefc men den Oudvader Ambrofius
en Martinus Biflchop van Tours zich van
hen tcn aanzien van de gemcenfchap des
broods, zieu affcheyden , onaangezien zy
door denKeyzer gedraagen wierden ; jade
BiiTchop Theognoftus ontzag zich niec van
tegens hen hct Banvonnis uyt te blixemen.
Wanneer de Donatiftcn de Chriftcnen alles
watwrecdwas, ten tyde van Augu-
ftyn , deeden lydcn , wel verre van deswegen
ftraf tc verzoeken, fchreef die Hipponifche
Kerkvoogd aan Donatus Landvoogd
van Afrik a ,van geenszins de ftraffe
wetten des Keyzers tegens hen in 't werk
te ftellen; dewyl hy voor hunne verhetering
zyne gebeden dagelyks was uytflortende,
en het grootfle quaad z e l f door goeddoen
moet overwonnen warden. Jah y eyndigde
zyncn brief met deeze aanmerkelyke woorden
; hoegroot het quaad (y)ook zy, dat men (7)Ep».
hen wildoen verlaaten,en hetgoed,datmen *'■
hem w i l doen aanneemen, zoo is dit echter
een werk meer moeijelyk dan voordeelig ,
met hen , in fla a t f e van door onderwy zin gen
, door dwangmiddelen daartoe te willen
brengen. Op dc zclfde wyze fchreef hy
naamaals aan dcn Graaf Marcellus , ren
voordeele der Donatiften , als z y eenen
Priefter gedood, en eenen anderen zwaarlyk
gequctft hadden : ik (8) hez-weer u v a nm^ i .
hen niet te handelen gelyk z,y ons gehandeld I'-t-
hebben; 'xant het zoude ons ten hoo^e gc-
voelig 'iveezen, indien de dood van eenen
van Gods dienaaren door de zelfde ßrafoef-
fening gevaroken wierdt. Marcellus Bif-
fchop van Apamca in Syrie leevendig door
de Hey denen verbrand zynde, wilden zy-
(1)8010™.
lib. V I I .
cap. i s -
( i) 5 Febr.
1688.
ne kinderen zyne dood wreeken: maar de
Kcrkvergadering van dac Geweft kantte
zich daar rcgcn ; oordcelende dat het
onredelyk waare de dood van zulk eenen
( i) te vervolgen, over wiens gelükßaat
men reden had van zich althans te ver-
blyden. En ofwcl deeze vreedelieven-
dc verdraagzaamheyd reeds in de achc-
ftc eeuwe genoegzaam als verlooren en
vergeccen was, zoo ontdekt liien echtcr die
zelfde gevoelen nog in hcc cegenvvoordi-
ge Oppcrhoofd der Roomfche kerke, Paus
Inno9enrius den X I ; wclke naamaals ( z )
over die gedwongcnebekeeringcn aan Keyzer
Leopold fchry vende, zich in deeze
aanmerkelyke woorden uytlaac; (Koning
Lodewyk) beroemt zich zelven van
met alle zyne magt, op het (poor zyner
Voorvaderen, debebouding der rechten van
den Heyligen Stoel, en de vermecrdering
van het getal der Al^emeengeloovige kinderen
bevorderd te hebben, als hebbende
daarvan verfcheydene millioenen tegelyk
doen wederkeeren in den fchoot der Kerke.
I D it getal zoude waarlyk groot z y n , zoo p ö 8
' die bekeering was gefchied veeleer door ‘
! den Heyligen Geeß,en de godvruchtigc ver-
maaningen van zyne Geeßtyken, dan door’t
geweld en de wreedheyd zyner foldaaten.
Want wat fchyn is 'er, dat bekeerden door
het geweld der tormenten waar lyke bekeerden
können zyn"? Wy hebben daarover geweend
en gezucbt, verre van ons daarover te
verblyden. Het gedenken aan den g ruwel
zooveeler heyligfchenderyen, die daardoor
begaan zyn, doen my en zullen my doeHy-
zen , geduurende het overige myner dagen.
J a zoo het my vryßaat my tt uyten , ik
weet niet o f ik niet behoorde te wanhoopen
aan de zaligheyd van eenen Ghrißen ,die de
magt zyner wapenen gebruykt, om veracht
, te maaken alle de gelseymen van den Godsdienß.
Was dit hec gevoelen Van deu Room-
fchen Paus, zoo i s ’cook gccn wonder j
dat de Kerkgenoocen van de zulken, welke
de ftraffe uytwerkingen dier Geloofs-
vervolgiugcn gevoelden,hier tc lande daar®
op dcczc penningen gemaakt hebben.
I. Op de ccnc zyde van dcn ecr ften, zlet men' dcn RnomfchenPaus, onaangezien die Zuikc gc®
ilL D e e l. E P P P
ri ri