4« N E D E R L A N D S C H E
‘‘•i ' ! ii
,¡i
*
1^ 7 1 * Dcczc Eendragt wasalchanstcn hoogfte
*“ ” noodzaakclyk, vermids, behalven den Koning
van Vrankryk, ook dc Biflchop van
Munftcr op dc Staaciche grenzen zyne
krygsmagc verflerkce, cn zoodaanige coe-
ruftiiig maakte , dac raen al over ccne wyl
den Hccr Morcangic dcrwaarc gezonden
il^crSmt CO iLid, om, waare 'c moogelyk , de
vanHoll! bcwccgrcden der zelve en de waare voor-
van dien krygszuchtigcn Kerk-
JyY' voogd te ontdekken. Doch decs met
Jieuiche bejcgeningen zynde ontfangen,
cn mcc vccle bccuygingcn van vricndfchap
toc den Staat vandaar wedergekeerd, ftel-
deu z y zieh ccnigszins in dat opzigt geruft.
En dewyl aan den anderen kant ook de
Baron van Obdam , den Franfchen Koning
, als gczegd is , op de Vlaamlche
grenzen uyr den naam van deezen Staat
hebbende begroct, mcc zeer grooce betuy-
gingcn van hoogachcing voor dc Vereenigde
Geweften, zoo dcor hem z cif als hec
geheele Hof was ontfangen, vleyde raen
zieh met de hoope, dac ook den Lande
van dien kant niec cuvels te dachten
ftondt. Dierhalven flechts eenige weynige
benden aannecmcnde, vcrfterkte men al
lecn dc grensfteden in Staatsvlaandre, be-
(i)Holi. lafltc dcnHcer ( i ) vandeLck,alsStecde-
i*ö7o^ pig. voogd van Sluys, derwaart te vcrtrekken,
.\j‘. cn tcn overvloede op de beweegingen des
Franfchen Konings hct oog te houden
Voorts hebbende tot hec uytruften van zes-
enderrig oorlogfchepen, twaalf Fregatten.
iauHoi. twaalf branders, cn twaalf galliooten een
bcfluyc (3) genomcn, waaren ’er weyniverbecldden.
Want zoo met Eugeland
als Zweede, door twee verdeedigende
J ) verbindtcnilTcn in ’t byzonder, endoor
hcc befaamdc drievoudige (4) Verbond in (4) w.
’tgcmeenverknocht zynde, konden z y zieh
geen gevaar van ’t Duytfche R y k , den Ko- dcnkfchr.
ning van Spanje, noch zelf van Vrankryk p3S-^54*
verbcelden; vecimin dac ccn der zelve
ooit hct hart zoude hebben om hen, door
zulke Bondgenootcn geftyfd, aan re tasten
: temeer dewyl , zoo Vrankryk den
Staaten den oorlog aandecd hen dan de
hulp van Spanje en den Keyzer niecont-
ftaan konde. Behalven dac ook dac R y k
hen nooit kondc aantaftcn zonder over
den Spaanfchen o f Duytfchen bodcin te
trekken; ’ t gene Spanje niec zoude coe-
ftaan : want naadac de Vereenigde Geweften
zouden zyn verovcrd, konden ook
de Spaanlche Nederlanden niet lang tcgcns
Vrankryk beftandig weezen. Dus ver-
hoopten z y mctdc hulpe hunner ßondgc-
nooccn hcc oorlogsvuur, indien het al buy-
con verwachting aan eenigen oord ontftoken
wierdt, op de grenzen hunner ge-
buuren ligtelyk te (y) zullcn können uyt- (i)lbi<J.
bluflchen. In dit vertrouwen van
Vreede te zullen bchouden, o f immers on-
zydig te blyven, <in niec geuoodzaakc re
weezen om de wapenen, als in het begin de rSu a teo
der iulandfche oorlogen, op te vatcen,
ontboodc men de in zee gebragte oorlog- 1Ö71. fol.
fchepen (ß) nietalleen terug, maar dankte
dc zelve geheel ( 7 ) af, en liet tcn blykc hun- der Staar.
ncr geruftheyddeezen legpenning in’t licht
gccvcn;welke de laatfte ^is,die,rayns wee- lövi.toi.
H I S T O R I P E N N I N G E N , L B o d . 49
ftaan «-¡crdt nietalleen nog vcrgroot
’ ' gen, die zieh eenen aanftaanden oorlog eens, in de Vereenigde Geweften gemunt is. 9S.
De gekroonde Leeuw der Vereenigde Staaten houdt, op de eene zyde, nu nietmeer ccn zwaard
als voorheen, maar eenen bundel van zeven pylen met den eenen klaauw, en eene gelyke weeg-
fchaal met den anderen. Op de andere zyde ziet men rondom den Hoed der Vryheyd de byzonderc
■wapenfchilden der zeven Vereenigde Geweften, en dc randen zoo der eene als der andere zyde
omzoomd met deeze twee Latynfche dichtregelen:
N O N T E L I S ,P R IM I S B E L G I S E P T E M P L IC I S A R M I S ,
S ED C O N S T A N T L I B R A L I B E R A R E G N A P A R I , 1Ö71.
H E T I S N I E T DOOR D E P Y L E N , D E E E R S T E W A P E N E N D E R
Z E V E N V E R E E N I G D E G EW E S T E N , M A A R DOOR E E N
O N Z ID IG E V E N W IG T D A T D E V R Y R
R E G E E R IN G E N B E S T A A N . \6ji.
Doch,
( I ) w.
Tcni p : e
Hift G c-
ticiikichr.
P®S-2S3-
(2) W.
Tem ple
Hift. Ge-
rienkfdir.
pag. 30 1.
(3)
Tem ple
Hift. Gc-
dcnkfchr.
pag..i59.
(.1) Refol.
defStaaten
van Holl.
loD - 'c . i67i.fo).
73-
( s )O n t -
roerd
Ne.lcvl-
]. dee!,
pag. 50. euji.
Doch , onaangezien alle dcczc ftaat-
ktmdige bcwecgredcncn, kreegcn de Vereenigde
Staaten dagelyks, zoo van hunnen
Afgezant Pcccr de Groot uyt Vrankryk,
als vau alle andere Hoven van Europa
berichten, dac dc ongcmeene krygsrufting
van Vrankryk, hec bouwcn van zooveele
oorlogsfchcpcn, cn hcc dagelyks oeflencn
zyner vaualom vcrzameldc krygskncchrcn
inden wapenhandel, nice dan hec bcoorlo-
gen van huiinen Vryenftaat in ’t ooge had.
Dierhalven, mids zy te voore hunne oude
cn crvaareue ( i ) krygsbenden, uaa ’c fluyteu
van den Vreede van Aken, rchaaftig
hadden afgedankr, ftelde men thans cen
ontwerp op, om het weynige in dienft
gehouden voetvolk toc ruym dricenzcftig-
duyzcnd man, eu hcc paardevolk toc omtrent
zesduyzend ruyters (2) re vermecrderen.
Doch hec onderling wantrouwcn, ge-
Iprooccu uyt de voorige oneenigheden,
vcrtraagdc dc uytvoering van zoo heyl-
zaame middelen: terwyl men maar aüeen
bezorgd was. om ccnc zeer ontzaglykeoor-
logsvJoor (3) in zce te brengen; waarmede
de gcrccdftc gelden van den Staat gelpild
wierden. Ondertuflchen hoopten zy nog-
ai die opkomende onweder tc zullcn doen
overwaaijcn, mcc eenen zeer verpligtcn-
dcn brief ( f ) aan den Koning van Vrankryk,
voor het uytgaan deezes jaars, cc
Ichryven. Maar hec geftadig iiytftell en van
aau den Ncdcrlandlchen Gezant gehoor cc
vcriecncn, en hcc fiere antwoord , dac de
Koning van Vrankryk den Vereenigde
Geweften op den zelven eyndelyk liet (y)
toekomcn, dccd hen bevroedcu, dac’er niets
dan de bequaamhcyd van tyd cn wccder
oucbrak, om in ’c veld cerukken, cnhcn
op ’t ly f ce vallen. De vrees hieruyt one-
-- .............. nog vcrgroot, 167z.
aoordicn hct gedrag van den ßiilchop van ----------
Luyk zoodaanig was, dac men reden had
van dien Kerkvoogd re verdenken; maar-
ook dewyl de Biflchop van Munftcr nog
dagelyks, onaangezien zyncgcdaanc bctnyging
van in oprcchte vricndlchap men den
Staat tc willen iecvcn, in ’c voortzctteu
van zyne ongcmeene krygsruftingcn voort-
vocr. Ja dc vcrflaagenhcyd Ichccn eyndelyk
de overhand tc neemen, (ß) als men
in ’s Graavcnhaage verftondc, d^c ook En- HiffcL
gcland, vcrrc van den thans zoo zeer gedreygdcn
Vryenftaat. uyt krachte der gc-
flootene vcrbindrenifleu , tc hcipcn, de
dc Franfche aanilagen , toc ua.idccl van
den zcivcn, fcheen te zullcn begunftigcn.
In ’t middcn echter dicr algemccnc nccr-
ilagtigheyd naamen de Algemeene Staaten,
naa 'c uytfchryveti van ccncn naadrukkc-
lykenBccdcdag, in ’c laacft van Sprokkelmaand
des jaars zcfticnlionderdcwceenze-
vcntig, een Befluyt, om tien regcmentcn
te voet (7) en vyfcien tc paarde rc wer- kenier
ven. Sedert wicrdt nog tot eene tweede
wcrving van ruym ecnentwintigduyzciid
krygsknechten bewilligd; terwyl men on-
dcrluig opnicuws zeer twiftte, aan wieu
men ’t Hooge (8) bcvel over de zelve •
zoude opdraagen. Dewyl de Staaten van Europa,
Holland dir bewind en alle andere, ftrek- r^3-303'
kendc tot vcrheffing van den Huyze van
Oranje, al te gevaarlyk voor hunnc V ry heyd
oordeelende, dc wachthouding voor
de zelve geenszins in handen van den jongen
Prins van Oranje vcrtrouwdcn. Da
andere Geweften integendeel dreevcn met
deeze opgcvatte vreeze, als zonder grond
zynde,denfpot; gelykals uyt den inhoud
van deezen penning ligtlyk is op te maaken
Op de ecne zyde ziet men aande Kat, het oude zinnebeeid cn veldteken der Duytfche(9)Vry-
^ n^clkkannc door de voorige verdeeldhcdcn, de wacht der Hollandlche
kaaze bcvolen, om de Oranje muys daar af te wcerenj cn op den voorgrond der zclide
zyde leeft men dit Latynfche opfchrift;
m . Veel. PAUVale
r.
Hic ro e l.
fo l .637.
Hierogl,
colleift. e s
v ct. &
ncot. lib.
I V . f o l i i i
Par.idyn
Prinfel.
d e v y ien .
9p4a g•-93-en
O.Djp p e»
B e fd iry v .
van Am -
fteriiam,
fol. 250.
' i