SIMELOENGOEN. 121
De begrippen omtrent adatrechten op het hoofdschap
werken tot het ontstaan van nieuwe gehuchten mede, daar
bij het overlijden van een hoofd zieh niet zelden meerdere
staken tot „den troon” geroepen voelen. Zij, die dan niet
in de functie van hoofd treden, vormen daarna niet zelden
een nieuwe nederzetting in de hoop op die wijze een eigen
gebied te verwerven en ten slotte toch hoofd te worden.
De grootere hoeta’s, hoofdplaatsen van landschappen of
districten, worden met den naam pamatang (pematang) ')
aangeduid. De pematang ligt doorgaans op hoog terrein
door rivieren of bergen omringd, geschikt om verdedigd
te worden. W an t iedere hoeta is eigenlijk een Bataksche ver-
sterking, om welke wallen met bamboebeplanting den indringer
het binnenkomen bemoeilijken. De bamboeomheining (par-
togoeh; togoeh — sterk) der oudere hoeta’s, die nog hun
voormalig aspect hebben behouden, zijn gevormd door schuin
staande, 21/2 M. lange staken in een kring om het dorp
geplaatst. Aan de binnenzijde is levende bamboe geplant,
terwijl aan de buitenzijde een gracht of breede greppel is
gegraven, wanneer geen natuurlijke bescherming van een
diep ravijn, een heuvelreeks of dergelijke aanwezig is. Slechts
aan twee zijden kan men de hoeta binnenkomen door smalle
bamboedeuren (horbangan), die aan den top om stukken hout
draaien. Het spreekt wel haast van zelf, dat in de streken,
waar ondernemingen zijn ontstaan en de beschaving meer is
doorgedrongen, deze aan de vroegere oorlogen herinnerende
ompalingen verdwijnen.
Het verschil in bouwtrant van de kampongs aan het
Tobameer en aan de Noord- of Oostzijde van 'het daar-
omheen liggende randgebergte is opmerkelijk. De kampongs
aan het Tobameer liggen in de vlakten, geheel omringd door
sawah’s en bouwlanden, die tegen de berghellingen aan-
leunen. De hoeta’s in het gebergte liggen zooveel mogelijk
op de hooge oeverstreek eener rivier op een plaats, welke
reeds door de natuurlijke gesteldheid der omgeving zeer
verdedigbaar is of gemakkelijk versterkt kan worden.
x) Gewoonlijk, ook in officieele bescheiden, wordt dit woord met een e,
dus als pematang, geschreven, waarom we deze eigenlijk onjuiste schrijf-
wijze verder in dit werkje volgen.