toestand der hygienische verzorging van den contractatbeider.
De hygienische en geneeskundige verzorging der contract-
arbeiders in Simeloengoen wijkt niet zoo zeer van de elders
ter O. K. van Sumatra gebruikelijke af, dat deze een afzonde-
lijke beschrijving noodig maakt. Toch zijn enkele, ten deele
„historische” feiten wel een korte bespreking in deze mono-
grafie waard.
De gezondheidstoestand op de ondernemingen in Simeloengoen
is n.lt in den aanvang sterk beinvloed door fouten, die
nog al te vaak bij het openen van ondernemingen worden
gemaakt. De betrekkelijk onzekere toekomst der cultures in
een nieuw te ontginnen streek is veelal de oorzaak van een
al te zuinigen opzet, waar het betreff de hygienische voor-
zorgen. Tijdelijke woningen, die bij grooten invoer van
arbeidskrachten vaak ook nog overvuld worden, onvoldoende
voorziening in drinkwaterverschafflng eh faecaalafvoer, on-
geschikte ligging van de woningen, onvoldoende voorziening
in geneeskundige hulp, het ontbreken van een geschikt
centraal hospitaal, waardoor tevens de quarantaine voor de
nieuwe arbeiders illusoir wordt, zijn organisatiefouten, die
zieh maar al te ernstig wreken.
Voor zoover het betreft Simeloengoen komt nog daarbij,
dat tijdens den „rubberboom” (1911 — 1912) de invoer van
Javaansche contractarbeiders met zoo’n spoed geschiedde, dat
ook bij goeden wil nauwelijks voor voldoende huisvesting,
etc. voor hen gezorgd kon worden, terwijl de groote vraag
naar contractanten de keuring van deze lieden op Java steeds
minder streng deed worden, waardoor vele physiek totaal
ongeschikten werden aangebracht. Hieromtrent zegt Kuenen
(Grijns en Kiewiet de Jonge, Plantagehygiene voor planters,
p. 13): „Ook kan de onderlinge concurrentie der planters de
kracht der keuring zeer doen verminderen. Herhaaldelijk is
het voorgekomen, dat planters alle werklieden, welke werden
aangeboden, aannamen, alleen om tot het aantal van contractanten
te komen, dat men beloofd had, te zullen engageeren,
terwijl het gehalte bewees, dat er van keuring nauwelijks
sprake kon geweest zijn. Dat dit voor hun ondernemingen
zelve noodlottig is geweest, bewijzen de zeer hooge sterfte-
cijfers van vele ondernemingen op Sumatra’s Oostkust in
het jaar 1911 en volgende: tot heden (1914) is men de ge-
maakte fouten nog niet te boven. De fout lag niet zoo zeer
aan enkele der keurende geneesheeren doch voornamelijk aan
de planters zelven, die den werver, welke niet of nauwelijks
liet keuren, steunden door bij hem contractanten te vragen,
waardoor juist voor den siechten, gewetenloozen werver, de
winsten onevenredig hoog waren.” Hooge sterftecijfers onder
de contractanten (zeker vastgesteld tot 180 p. 1000 op sommige
ondernemingen) waren dan ook in de eerste jaren der cultures
in Simeloengoen aan de orde van den dag; de sterfte werd
voornamelijk veroorzaakt door mijnwormziekte en dysenterie,
hier en daar ook door buiktyphus en malaria. In 1910 kwam de
eerste geneesheer in Siantar aan voor het Siantar Dokter Fonds,
dat op de hoofdplaats een hospitaal bouwde (Siantar Centraal
Hospitaal). In 1912 scheidden de ondernemingen van de
Rubber Plantations Investment Trust Ltd. zieh van deze
vereeniging af en kwam voor deze een tweede geneesheer.
In de paar volgendè jaren bouwde deze maatschappij een
eigen ziekenhuis, dat in 1915 in gebruik werd genomen
(Simeloengoen Centraal Hospitaal). In 1920 ressorteerden
onder den dienst van het eerstgenoemde hospitaal ruim
20000, onder die van het tweede ruim 10000 contractanten.
Aan het Siantar Hospitaal waren dan ook sedert 1918 twee,
sedert 1919 drie geneesheeren verbonden, waarvan een ge-
plaatst bij eene dépendance te Dolok Merangir. Met de
betere geneeskundige en hygiënische verzorging verbeterden
in enkele jaren de ziekte- en sterftecijfers ook belangrijk. De
volgende cijfers, ten deele ontleend aan de verslagen der
Arbeidsinspectie, geven hiervan een denkbeeld voor zoover
hèt betreft 1915 en volgende jaren. Vôôr 1915 bestond het
ressort Pematang Siantar dezer inspectie niet afzonderlijk en
zijn dus de cijfers niet bekend, zij waren zeker hoog. Men
bedenke ook, dat het ressort Pematang Siantar der Arbeidsinspectie
niet samenvalt met Simeloengoen.
Daardoor is b.v. in 1917 in dit ressort der Arbeidsinspectie
het sterftecijfer hooger dan in 1916, terwijl dit voor de ondernemingen,
aangesloten bij de twee centrale hospitalen ter
hoofdplaats daalde (b.v. bij de Rubber Plantations Investment
Trust Ltd. van 10,4 tot 8,2 p. 1000).