n n
g g P I M R
De gans mag zékerwel ónder een- dér hmsvogëlsgerékend I
worden' ‘ en 'daar, waar verhoudingen voor zijne teelt gunstig zijn., dat I
wil zeggen, waar men veel water £n weiden beschikbaar "heeft, om
groöte' kudden te houden, is het voordeel, .dat zij op'brengt, zeker niet
gering. Tn- snmmiVfi streken van Dnitschland wordt de’ ganzenteelt op I
zeer groöte schaal gedreven, terwijl in andere oorden eene kweeking |
in ’t groot geheel onbekend is. Hetzelfde geldt ook voor ons land.
Overijsel Wordt de "gans veel geteeld“ er^dé'Z^ólsche ganzenmarktlevert I
elk jaar een grootè^hoéxéelheid/'il^^ dieren oti/;'©oJ||im andere pro-1
vineiën van ons land treft men j^qni^ynj^^te^ku^d^^a^^,11^^' I
algemeen verspreid is deze teelt niet. Het meest wordt- de gans {wel^omy
de veeren gehouden. In het voorjaar, dén- zomer en den herfst’ wordt I
de gans om de acht weken aan borst llbmk- 'en ónder ;de vleugels-ge-|
’ plukt. 'Een slafchtgans levert'1 1-30 a ”140 gram~vecleren en 4o’ t@t 50 '
gram dons og.^ dé- ganzen die iöen y^ppr het plukken houdt jaarlijks
ig©v tot gram dons I
den de ‘slagpennen nog -als schrijfpennen gebruikt/^roewél tiëiuityïnding I
der stalen pennen êenè" grddte vermindering in de waarde daarvan heeft
te weeg gebracht. Ook het vleesch der ganzen is een zeer gewaardeerd
handëlsajt|këlj niet alleen als versch geslacht, maar ook gj^öokt. Ge-^
rookte ganzenborsten: zijn in ^sommige streken van Dnitschland eene I
voordeelige 1 handelswaar. In de - omstreken van Straatsburg wordt dëy
ganzenteelt en op zeer groote schaal gedreven en wél ;hóofdzakélijk terjl
bekoming van ^^®^eï,,- waarvan men de, bij alle fijnproevers zoo hoög -1
geschatte Straatsburger ganzenleverpastëitjes maakt.’ Ja&ljjjm komen in I
'Straatsburg ongeveer 150;^)© ganzen aan de markt. Het mesten gèschiedt |
veelal door vrouwen uit de kleine burgerklasse. Door eene gepaste mest-
methode die evenwel. zeer -veel zol^^^^chtf: wordt de lever buiten- I
gewoon ontwikkeld. Zoodra men denkt dat de lever genoeg ontwikkeld I
is , moet de gans onmiddelijk gedood worden; langer'vertoeven zou het
doen sterven en de waarde van den lever veel doen verminderen;.
Dat menlëm-dén lever te doen .ontwikkelen. de arme dieren voortdu- 1
rënd op "eene heete plaat zou zetten, is een praatje.-Déi:diërèn moeten
Sfeggffitféi Jhet alle zorg behandeld worden, wil men goede levers bekomen.
Een ganzenlever wordt me^^^aM§5 Mark betaald. De handel
in ganzenlever-pasteitjes brengt gedurende de zes maanden, die: men é r
aan besteedt,--jaarlijks. voor Straatsburg meer dan 2 millioen mark op. j
"Dé verschillende variëteiten tamme ganzen stammen alten af van
DE WILDE GANS. (Attser /tfrwj.)lT-^^Graugans; I
Wild Goose. Het gevederte is bruinachtig grijs,-pp het bovenlijf donkerder
met lichte zoomen; achterdeel wit, snavel oranjekleurig, pootenI
i©ödachti|| grijs; De tamme gans is gewoonlijk wit, hoewel grijze en
w it, en -grijs gemengde individuën oqk voorkomen, dé witte hebben I
evenwel om het gevederte de voorkeur. In Duitschland komen ver-1
schiftende variëteiten van de huisgans voor; een der meest geschatte is
DE EMBDENER, of BREMER GANS- Plaat X IV/ v o S E - Het, gevederte
moet zuiyer ipt/zijh, de iris fraai hemelblauw; -hierin onderscheidt zijzich
van‘ alle andere ganzen. De,jongen hebben soms grijze of zwarte vee-
ïenr in de staart. Tusschen dèn gent ën de gans is geen onderscheid: op
te merken.,.De broeitijd begint ongeveer in Maart,-de eieren, gewaon-
lijk tien of elf‘in. getal. wórden-om dé 2 of 3 dagen gelegd; Jhun gewicht I
bedraagt 160 1. 1170',gram. Dé .Embdeher gans levert uitstekende veeren
en een zeer smakelijk vleesch; gemeste en uilgehaalde dieren bereiken
niet zelden een gewicht van - i8\pond.
i-‘tDe pommersche gaïjs/gelajkb" veel op de gewone huisgans-, zij is
evenwel' gxooter en zwaarder en bereikt niet zelden een gewicht vap
[ 2© tot 25 pond. In Pommeren wordt zij in groote menigte gefokt. Zij
worden geniest/ gez@itë® én-. gerookt én d ilë ig#rl>®kifce: ga#zénfe©rs:tèn
hébben. döor geheel Duitschland en ook daarbuiten een groote vermaardheid
verkregen.
Buiten/Pommeren schijnen deze ganzen evenwel nooit zoo groot en
zwaar te- worden; de invloed van -anderen bodem en voeding schijnt
l zich|rspöéd|g ,^^^^^igevoélènA,: * .
I De WETTERAXjiER gans uit de Hessische provincie^ Wetterau /ïs'chijnt'!
van de na te nóemeh"^M^^^ gans ^ tè
één nog aanzienlijker grootte dan deze. De kleur is even wersfhillënd!.
ratelhijgde .gewone gans; de grijze is" evenwel de voorheerschende. -Zij
tegt van 2.0 tot■ *25 eieren en broedt zeer1 goed. Zij bereikt soms
pond èn het vlees^^éni^ ^miSiitstékén1i''^^^^|^igh€ié|aiÉ
p ' . b k ^ T b ^ L Q ü i t f f t , is
de ganzen/ -Zij wordt in het Zuid en J van Frankrijk en in Westelijk
-Spanje veel aangetroffen en üjjjjjfegk op' onze tentoonstellingen verre van
[zeldzaam/^H^mGc^^^mMsliawaa^pm ^ ^^ ën^zeer laag, tusschen de
beenen hangt een zak, die bijna over den grond sleept. De hals is van
gétnildéldë: 'lëngtê;;; idë- snafei % iaaM: dé ■ basis' zeer^sterk, maar- nié$i
lang, oranjerood" van kleur met een Avitten nagel; dé" poo’tën le^een
rand om^^oogen zijn eveneens oranjerood. Het gevederte is- voSg
fijn en van donkergrijze kleür. met witte of
.onderlijf lichter ^bijna tegen wit aan.
'De' Tbitlêuser gans legt van 3©' tot 50 eieren’,:‘’lévert,“veel eh»'g,0 de
veeren en een voortreffelijk gebraad met veel,- vet van fijnen smaak.
rÓm goed te gedijd, heeft.,zij om goede'
tentoonstellings-dierèn te behouden, moet men .dikwijls» voor^blöëdyeé^
..vlrsÉhfeg zorgên, andërs'TlMtaart.
DE KNÖBl|^ANS^Pkat x M , tu b ^ h i lp s u s ^ j^
sis). ,0 . Höcker-, Schwanengans; E. Oie_caronculée ou è. tubercules; E.
Chinese- Goose stamt -uiM@hma|ypQri|^ en kan als een zeer te waardeeren
nutvogeh beschouwd worden. De ingevoerde individuen zijn m. hoofdp
kleur grijs, met:witte zoomen aan de' veeren; de bovenkop, teugel en
een band langs ■; den/ha|s bruin; het overige van den hals en-1 dé" ander
deelen wit. *De geacclimatiseerde knobbelganzêrThebben echter geyoonlijk^
..een zeer fijn, schitterend'wit gevederte. Zij heeft eene zeer-rechte houff
ding;, ■ dé hals is-dang e^dub^.ls.rirérvan den zwaan, weshalve|^ijïépk|
wel Zwaangans genöemd jsvordt. -De..snavel ‘is 0ra^eMéurig:; mét een
zeer zwarèn knobbel aan dé^basis.rDetStem gelijkt bpthet geluid van
de trompet en is bij het-wijfje hooger dan bij het mannetje. >, -
L 'Niet minder dan hare sierlijke houding hebben hare goede eigenschappen
haar veel vrienden doen verwerven. Zij is zeer vruchtbaar-,,
legt vanpgg^t^K^o' eieren én vergenoegt zich inet weinig water; eene
kuip of -tobbe . is*;'Kaar^voldoende. Als voedsel geve men haver, gerst
maïs, zemelen, aardappelen r en verder..groen; het vleesch is zeer goed
en düur|||§j! broedt evenwél wat laatj-, n ,^^^ffl|*|^p,3at' mën; wel
zal doen de ‘eieren* door _eene gewone gans te ,doen uitbroeden. De
jongen komefBna 28 of 30 dagengbróedehs >uit.f ..
DE CANADA- of RINGGANS, Plaat X I V , ‘vogel 62. (Anscï, J3 renthus
^ëaé'c0 èipsijy. ,D . Kanadische Gans; Oie è. cravate; E. Canada Göose
is zeer sierlijk.^®-hoofdkleur is eéft grijsachtig b'^|i^,, de onderdeden
wit.. Hals,, kop en stuit zwart, de achterwangen, ke^l^én1 achterdeelI
wit, snavel en pooten
zoowel ate ido'or gtewicht tusschen zwaan en gans in staat,, zij; bereikt ,©ngg-J
veer^ï'jÉieter dengte en eene vlucht van i 5s,®,ftt@1ï' 160 cM--. ’Zij bewoont
het -noordelijk gedeelte ^der^ Vereenigde Staten en trekt tweemaal 3
’t jaar en is dan zoo talrijk, dat een enkele jager t©t'200 stuks per dag
'•kan buit maken.
l^^|ip^ngëft'|' büikvé^; dekveeren wit/'dé laats ten met een zwarten
lopex aegypticus). D. Nil-, Aegyptische Gans; 0 ie d’Egypte;
Aegyptian Goose is mede een siervogel van prachtige kleur en teeke-
nhagv Ziji is slank van gestalte, de hals dun, de kop.grèèt, de snavel
kort en hoog op de pooten. De rug is op rooden grond met fijne |
zwartbruine zigzagstrepen geteekend, dergelijke strepen vertoonen zich I
;©p. den blëekwitten grond van borst en zijden. Achter een kleinen ring'
©in dén hals, om “de©ogen en een borstvlëk kastanjebruin; schedel, |
sla^énhéh:-zijn zwart, 'dè overige metaalglanzend
gfpëhaéhtigi < blau^/ en d^rariW /der binnenste roodbruin. Staart bruin
|||||gstaalblauwën gloed, ondersteBötéartdëkken citroengeel, pooten en
^ ^ E 9^^^^^^^^^^^mét;?zwarten ranÉi^jjbjifntl1 Oog geel of
wAi^^^Riéi^kleurenl' minder schitterend en de
^ets trompetachtigs.
De Nijlgans behoort tot de boÖ'in^izeii, zij maakt haar nest der-
^ ^ ^ ^^B^^^S^^Mdbórnachtisfe • strtfikèn^ Het'^éleg bestaat uirê 6"—
gladschallgei eiereny d t^% 5^ tot 30 dagen
1^'öi^^^éjroouw .de
■ eenmaal per dag op voedsel uit. De
. e^ii^Ée^^^,-.--temtond in ’t water.
P^me/ëhsoorten, • zopijs^h^^nd^ch-gans, de1 MagheÊpan-gansChili-
in d^ p ^ ^ ^ ^ ^ ^ obr dan wek in^de . parken
D E Z W
De Zwaan, het sieraad onzer parkvijvers, is vooral een bewoner der |
koude en gematigde luchtstreken.
Hij is tevens een wereldburger, die overal, behalve onder de keerkringslanden,
wordt aangetrofien. Men kent er tien soorten van, die
ailën een zeer groot verbreidingsgebied hebben. Het zijn slimme én
verstandige dieren, zegt Êjeföm, die zich’ in ^^omstandigheden weten ,
te schikken, alhoewel zij nooit eene zekere^^^^p^|téruggétrok-
kenheid afleggëii. hun wezen openbaren.- zich zelfbewustzijn
eu gevoel van eigenwaarde, maar ook eene zekere mate van heersch-
1 Slechts de .zwanen van eene en dezelfde soort vojmen onder elkander
-groote gezelschappen, ' die dan geen andere vogels bij^^éh^dulde^.é^
Waarbij; ié verwante!;-só®en zich ©ok niet .aansluiten; z | p e ^ e - s
dwaalde zwaanf-zwëmV liever alleen rond, dan zich bij andere zweifiV
- vogels aan te sluiten Tégenover zwakkere vogels betoenen zij- zich onvriendelijk
en nukkig, en hM ‘£ëhijnt alsof de opheerschappij, die zij
zich spoedig weten aan te matigen, hun zelft niét voldoende is, want
niet Zelden vervolgen zij andere zwemvogels, grijpen ze woedend aan
en dooden ze zonder de minste oorzaak, om hunne grootere
ipacht-1 te toonen. Om >eAen' wijfje vechten de mannetjes soms met dej
grootste woéde. Daarentegen geeft één' zwanenpaar de- grootste blijken
van I fiëfdé' en gehechtheid en de eenmaal gesloten echt duurt het gangrootste
zorg geleiden en met ,den grootsten moed verdédigen.
K ^ e V gevederte van den zwminVjs' Mitrógewoon zacljt en veerkrachtig
en derhalve veel | kostbaarder dan van. eenigen anderen vogel; h^t
zwanedons is overal beroemd, maar -daarentegen^< OQ^ ^ ^ ^ I^ldraam^
, én duur; Hieruit volgt dan ook, dat de zw|ah^niét alleen alssiervogel,
maar ook■ als.«nutyogel,veel waarde heeft, daar lii||jbij eiken pluk driémaal
meer veeren geeft dan een gans, ^ ^ ^ ^^w£ardejy ^ ^ e veeren •
* veel aanzienlijker is. De sterke slagveeren waren vroeger als uitstekende
schrijfpennen ^ho,og geschat; de zwakkere ^ ^ 4 l l | f oowe^ ^ ^ % ^ an-
. gebru ik t. D e
f mpffen/ -halskragen ^ S O E é n hkndel
• ^ a t m m Ê Ê Ê m 9 n ®et-
^^r^feebrad é r^^^^^é^ê^z toêm^^^^^® to£ d#zëer zeldzame
worden eri gewóormjk
|vrij[i^^^^^®a%, maken* kunstloos néér weiden
I T i Ê ë k w e r k | \ ö m ^ ^^^d^^,^^ vpó^^orin^eh' te béhoe-
• tMb^l|JerÈvS het vertrappen.
wetéhfdévzwanen' zJcË^lfstek^d te verdedigen^
^^gköakelè. slÉÉ^m ^ p laP^ra» ' eeiii- grooten
mengde?-zwanen .in parkvijvers:,
dan richt dé, ^^gaai^op? eeM^laml^ of op den|beveri eteie kldiie stal1
dan haar nést stal kléine
d^ër. Het^gélëg; bestaat uit
mëft1 -fedt- >1zM^ van ‘250^ tot
P ^ ^^lÉJweyeri' ^ ^ j ^am a ^ ^ ^ ^ ^^f^êdtSrendê- 36 dagen, döo^
D ^ r h^^jtje' niet vc^^Mt llërdë jaar
.kémeW^ l ^ ngën. uit ,||u^daü! nog een p^|
rlap;P^^ ^ ^ y d ! i^ ötdCTwbfii^S . wamn%i^M ^ t HunÉ& mfdë|^; iriv het
dèzen^^^Ëé' besté- vöëdérplaatseh g ë fe ïd ^
wórden*. Déf zwaheft-i tóy^M^ó^^^y^é|pi^lijk' als- van plantaardig voedsel,
d a t g ë d e ë l t e l i j k dagelijks,
^ P f e r e u lW m a a i - d^ag#S/|efêgM^;^ gegeven^o/den.
Als&laiitaarclig} yoedsëi'^w^men haver ,^erst, erwten ^pjood, gekookte
en des zomers salade en
Gaan B E ^ Q^ér 'tot de beschrijving der meest bekende soorten.
I DE GEWONE WITTE ZWAAN, ^ r ) . 2?. Zahme odër Höcker-
| Schwan ;| Cygne è. bec rouge c., muet; -5’. Common Swan iè.1 -dè bij