Ö F -
1H
I
■
6o D E N A T V R A R E R V M .
- « .. •-?
C A P V T X L V I .
De terraemotu.
i . Sapientes dicunt, terram in modum spongiae esse , corice-
ptumque ventum rotari, et ire per cauernas. Q'uumque tantuin
ierit, quantum terra capere non possit , hue , atque illuc ventus
fremitum , et murmura mittit. Dehinc quaerentis vi viam euaden-
d i, dum sustinere eum terra non potuerit, aut tremit,aut dehiscit,
vt ventum egerat . Inde autem fieri terraemotum , dum vniuersa
ventus inclusus concutit.
2. Vnde et Sallustius: Venti l inquit, per caua terrae praecipi-
tati, rupti aliquot montes, tumulique sedere . Ergo , vt diximus ,
tremor terrae vel spiritu venti per caua terrae , vel ruina infe-
riorum , motuque vndae existit. Sic enim et Lucanus a it: ’terraque
dehiscente insolitis tremuerunt motibus Alpes . Terraemotum autem
illic assidue fieri, vbi caua terrarum sunt,in quibus venti in-
grediuntur, et faciunt terraemotum. Nam vbi arenosum est,aut
solida est terra, non ibi fit terraemotus .
3. Terrae autem motio pertinet ad iudicium, quando pecca-
tores, et terreni homines spiritu oris Dei concussi commouebuntur.
Item terrae commotio hominum terrenorum est ad fidem conuersio .
Vnde scriptum e s t : Pedes eius steterunt, et mota est terra, vtique ad
credendum .
C A P V T X L V I I .
D,
De monte Aetna,
i , j u / e monte autem Aetna Iustinus in libro historiarum ita scri-
b i t , dicens : Siciliae tellus tenuis , ac jragilis , et cauernis quibus-
Cap. XLVI. n. 1. Huius quoque capi-
th sententia e sexto Lucretii sumpta . GR.
lb, Quaerentis vi viam euadendi .
Omiserant librarii Mud vi 9 sequentis al-
terius syllabae vi similitudine delusi.
JSlotum Mud: fit via v i . GRIAL .
2. Vnde et Saliustius , Venti ( inquit)
per caua terr. Citantur eadem verba initio
14. Etymolog. , et a Seru. Georg. 2,
ad v. Vnde tremor terris. GRIAL .
lb, Motuque vndae . Lucretius : Fit
quoque 9 vbi tnagnas in aquae , vastasque
lacunas - Gleba vetustate e terrae pro-
uoluitur ingens, - Vt iactetur aqua 9 et
fluctu quoque terra vacillet . GR.
lb. Praecipitati: forte praecipitari»
vt mox sedere. AREV.
Cap.$LVIIt xi. 1. Iustinus: Initio Hn
dam ijtstulisque ita penetrabilis , vt vent or um tota ferme flatibus
pateat , necnon et ignibus generandis , nutriendisque soli ipsius na-
turalis materia, quippe intrinsecus strata sulphur e , et bitumine tra-
ditur . Ouae res facie , v t spiritu cum igne introrsus colluctante frequenter
, et compluribus locis nunc flammas, nunc vapores , nunc fu-
mum eructet.
2. Inde denique Aetnae mantis per tot secula durât incendium,
et vbi acrior per spiramenta cauernarum ventus incubait, arenarum
moles egeruntur . Accédant et perpétua fomenta insularum Aeolidum y
veluti ipsis vndis alatur incendium , neque enim in tarn angustis
terminis aliter dur are tot secula tantus ignis potuisset, nisi et hur
moris nutrimentis aleretur .
3. Hinc igitur fabulae Scyllam , et Charybdim peperere . Him
latratus auditus , hinc monstra , hinc reddita simulacra , dum naui-
gantes , magnis vorticibus pelagi dissidentis exterriti , latrare putant
vndas , quas sorbentis aestus vordgo collidit . Eadem cauSa etiam
Aetnae montis perpetuos ignes facit . Nam aquarum ille concursus
raptum secum spiritum in imum fundum trahit , atque ibi suffoca-
tum tamdiu tenet, donee per spiramenta terrae dijfusus , nutrimenta
ignis incendat.
4. Constat autem ad exemplum gehennae, cuius ignis perpétua
incendia spirabunt ad puniendos peccatores , qui cruciabuntur
in secula seculorum . Nam sicut isti montes in tanta temporis diu«
turnitate vçque nunc flammis aestuantibus perseuerant, ita vt num-
quam extingui possint,sic ignis ille ad crucianda corpora damna-
torum finem^ numquam est habituais.
C A P V T X L V I I I .
De partibus terrae . N *• unc terrae positionem definiemus, et mare quibus locis inbri\
quarti, vnde sunt haec omnia usque
ad allegorica . GRIAL .
4.' Ignis ille *. al. ignis ille aeternus,
Vel ignis ille gehennae. AREV.
Cep- XLVIII. n .i. Hoe caput in editions
Gialii praetermissum fuit per excriptoris,
aut typographi negllgentiam , vt
ego quidem arbitror , et dixi in Isido-
rianis cap. 76. num. 6. E mss., et editis
selectiorem scripturam concinnaui . Bi-
gnaeus, definiamus . . . interfusum . Inde
autem ordinem exponamus . Omittic caeli