B S 3 K B 9 b h 9
4 D E N A T V R A R E R V M .
scientiam. Item nonnumquam dies prosperitatem significat seculi *.
nox veto aduersitatem.
4. Fasti dies sunt, quibus ius fatur, id e st, dicitur, vt nefa~
s t i, quibus non dicitur. Feriati dies, in quibus res diuina f i t , et
abstinere homines a litibus oportet. Profesti festis contrarii, id est,
sine religione ,fes ti tantumdem o t ii, et religionis sun t. Atri dies
sunt , qui et communes vocantur . Sidérales , in quibus sidera
mouentur, et homines a nauigationibus excluduntur. lusti conti-
nui triginta . Proeliares, quibus fas est hostem bello lacessere : de
2. Reg. xi. i. quibus liber Regum testatur, dicens : Eo tempore , quo soient reges
ad bella procedere .
5. Intercalares dies sunt quinque,qui iuxta aegyptios superspud
nos december vocatur , quando in
Babylone cuncti captiui agnouerunt,
quinto mense templum fuisse déstructura,
et fecerunt planctum , atque ieiunium .
Haec Beatissimus Hieronymus in com-
mentariis Zachariae scripsit„ . Nonnul-
lae variae lectiones in ross. occurrunt,
vt dies ieiunii quarti in mense iulio est
quartadecima eiusdem mensis die . Et
postea qui apud nos ianuarius vocatur,
quando agnouerunt9quarto mense templum
fuisse etc. Locus Osee in Vulgata ita
profertur: Nocte ta cere feci matrem tuam.
Conticuit populus meus, eo quod non ha-
huerit scientiam . Versio antiqua apud Sa-
batierium, Nocti assimilaui matrem tuam.
Et assimilât us est populus meus, quasi
non habens scientiam. AREV.
4. Fasti sunt, in quibus ius fatur .
Macrob. lib. 1. cap. 16. Fasti sunt, in
quibus licet Praetori fari tria verba $0-
lemnia, do , dico , âddico . His contrarii
sunt nefasti . Noti sunt Ouidii versus.
llle Nefastus erit 9 per quern tria verba
silentur : - Vastus erit 9per quern lege li-
cebit agi. GR1AL .
lb. Atri dies sunt, qui et communes
. Macrob. idid. Dies autem postrU
duanos ad omnia maiores nostri cauen-
dos putarunt, quos etiam atros velut in-
fausta appellatione damnarunt, eosdem
tamen nonnulli communes ad emenda-
tionem nominis vocitauerunt. Ouid. 1.
Fas to Vendicat Ausonias Iunonis cura
calendas, -Idibus alba Ioui grandior agna
cadit, - Nonarum tutela Deo ca ret, o*
jnnibus istis , - Ne fallare , caue, proxi-
mus ater erit : - Omen ab euentu e s t,
illis nam Roma diebus - Marte sub ad-
uerso tristitia damna tulit. GRIAL .
Ib. lu s t i. . . Proeliares . Macrob.c. 17.
Proeliares ab iustis non segregauerim L
Siquidem iusti sunt continui triginta dies,
quibus exercitui imperato vexillam rufi
coloris in arce positum e s t. Proeliares
autem omnes', quibus fas est res repe-
tere, vel hostem lacessere . Festus : lu sti
dies dicebantur triginta, quum exer*»
citus imperatus, et vexillum in arce positum
esset. Aliud genus iustorum xxx.
dierum refert Agell. lib. xx. cap. 1. Con-
fessi, inquit, aeris, ac debiti iudicatis triginta
dies sunt dati conquirendae pecuniae
causa, quam dissoluerent, eosque
dies Decemuiri iustos appellauerunt, velut
quoddam iustitium , id est, iuris inter
eos quasi interstitionem quamdam >
et cessationem , quibus diebus nihil cum
his agi hire posset. Post deinde nisi dissoluerent
, etc. GRIAL.
Ib. Excluduntur : al.excluduntur, quin-
todecimo die de ianuario , et quint ode ci-
mo die de februario . AREV.
5. Intercalares sunt dies quinque, qui
iuxta aegyptios . Macrob. cap. 15. Tunc
Horus: Dies h ie , inquit, intercalaris,
antequam quintus annus incipiat, inse-
jendus, cum Aegypti matris artium ra*
m
sunt duodecim mensibus , et incipiunt a nono calendas septembris,
et quinto calendarum memoratarum finiunt. Dies epactarum sunt
vndecim, qui per singulos annos ad cursum lunarem accrescunt.
Nam dum in annum x n . lunae cccliv. dies habeant, remanent ad
cursum anni solarem dies m quos epactas aegyptii vocauerunt,
pro eo quod ad inueniendam lunam per totum annum adiician-
tur. Solstitiales dies sunt, in quibus sol .star,crescenti spatio dierum
, vel noctium . Aequinoctiales dies sunt, in quibus dies, et nox
aequalibus horarum spatiis- euoluuntur.
C A P V T II.
De nocte .
1. Nox est solis absentia, quamdiu ab occasu rursus ad ex-
ortum recurrit. Noctem autem fieri vinbra terrarum, quam da-
tam ad quietem corporis credimus , non ad alicuius operis officium .
Duobus autem modis nox in Scripturis accipitur , id e s t, aut tritione
consentit. Sed in illorum mensibus
explicandis videtur operosum , quos
tricenûm dierum omnes habent. Eo quod
explicitis x i i. mensibus , id e s t, ccclx.
diebus exâctis, tune inter augustum , et
septembrem reliquos quinque dies anno
suo reddunt, adnectentes quarto quoque
anno exacto intercalarem , qui ex qua-
drantibus confit . GRIAL . 1b. Et incipiunt ix . kalend. septembris
. Hoc pugnare videtur cum Macro-
bii ver bis recitatis . Nam Horus, exactis
ccclx. diebus, reliquos quinque anno suo
reddi d ix it , Isidorus vero vltimo mensi
nondum expieto interseri, eadem ratio-
né , qua nos februario diem vnurn bissextilem
interiieimus. GRIAL .
lb. Solstitiales dies sunt. SoJstitii no-
mine brumam quoque more suo compre-
hendit, et ita infr. cap. 8. Solstitia duo
sunt. GRIAL .
lb. Quinque etc. En calendarii ratio-
nem,quam Gallia non multis antean-
jnis adoptauit. Quod autem Grialius pu-
tat, Isidorum vltimo mensi nondum corapleto
interserere dies quinque intercalares
, id mihi non ita videtur : nam ex eius
mente vltimus dies mensis duodecimi
apud aegyptios est decimo calendas septembris
: huic adduntur .quinque dies ,
aut anno bissextiii sex, et quinto calendas
septembris finitur annus , et quarto
calendas septembris incipit primus dies
primi mensis anni sequentis . In Galli-
cano recenti calendario annus incipit
decimo calendas octobris . AREV.
Ibo Sol stat, crescenti : al. sol s ta t,
in maiori latitudine, quam habere pos-
s it , crescente . AREV.
Gap. II. n. i . Vmbra terrarum . Ambros.
4. Hexaem. capit.3. Est enim (Nox)
vt peritiores probarunt, qui nobis aeta-
t e ,v e l munere praecucurrerunt, vmbra
tefrae . Et paulo post: Vnde liquet, quod
noctem faciat vmbra terrarum . Indicat
autem Basilium . GRIAL .
Ib. Quam datam ad quietem corporis
. Ambr. lib. 1. cap. 10. Noctem enim
ad quietem corporis datam esse cogno-
scimus 9 non ad muneris alicuius, vel o