per oeulos viJet , per an res audit, per nares odorat,per gustum discernit
sapores, per tactum tota membra regit ; quae quadrimoda ratione spiri-
tualiter subsistit , id.est, sensu , sapientia, cogitatione , yoluntate . Sensus
pertinet ad vitam, sapientia ad intelligendum , cogitatio ad consilium,
voluntas ad defensionem . Anima etenim dum vna res est, multas species ,
et ornamenta ita in se habet. Quae dum spirat, spiritus est, dum sell'
tit 3 scnsus est > dum sapit, animus est , dum intelligit mens est, dum recte
discernit, ratio est, dum consentit 5 voluntas est, dum recordatur,, memoria
est j dum membra vegetat, anima est, dum bene viuit, imaginem
Dei habet, dum bene ornata , Deo , et angelis placita, dum virtutibus bonis
plena , Trinitatis est cathedra. Ornamenta vero animae haec sunt. Per
auditum credit , per desiderium quaerit,per sapientiam inuenit, per ora-
tionem petit, per gratiam accipit ,per humilitatem custodit, per miseri-
cordiam occurrit,per benignitatem indulget, per doctrinam acquirit,per
poenitentiam componit, per exemplum pulchra,per scientiam lucida , per
zelum bonum libera, per mansuetudinem plana , per prudcntiam cauta ,
et clara, per simplicitatem sincera, per stabilitatem sobria , per iustitiam
recta, per patientiam longanima , per obedientiam parata, per actionem
munda , per spem tensa, per abstinentiam temperata , per castitatem san-
cta , per gaudium spirituale laeta, per confessionem aperta, per martyrium
ornata, per vnicatem catholica, per concordiam pacifica, per dilectionem
proximi larga , per charitatem Dei perfecta. Haec sunt ornamenta animae
. Necessitates corporis istae sunt, in fame cibus , in siti potus , in la-
bore requies,in fatigatione somnus , in delectatione , et taedio carmen ,
in dolore salus , in imbeciilitate virtus , in timore refugium, in tenebris
lumen, in bello pax, et alia multa , quae modo causa breuitatis longum
est dicere . Sicut sine his itaque n.ecessitatibus caro humana non potest
feliciter viuere, ita anima sine suo necessario non potest in corpore per-
fecte stare . Cibus namque animae est praeceptum diuinum , potus eius
oratio pura , balneum eius ieiunium legitimum, vestimentum eius eleemo-
svna de propria substantia, organum eius laudatio Dei assidua , ^ requies
eius perfecta paupertas , salus eius corporis infirmitas, refugium eius pura
poenitentia, pax eius charitas plena. O homo , quicumque es, his duabus
substantiis , vt praediximus, constitutus, id est, corpore, et anima ,imi-
tare Christum , et sanctos Patres, qui te praecesserunt; disce humilitatem
a. Christo, deuotionem ex Petro , charitatem ex loanne, obedientiam
de Abraham , hospitalitatem de Lot, longanimitatem de Isaac , tolerantiam
de Iacob , patientiam de lob , castimoniam de Ioseph, mansuetudinem de
Moyse , constantiam de Iosue , benignitatem de Samuel, misericordiam de
Dauid , abstinentiam de Daniel, eleemosynam de Tobia , theoricam ex He-
l i , actualem ex Paulo , poenitentiam lacrymosam ex Maria Magdalene,
puram confessionem ex latrone , martyrium de Stephano , largitatem de
Laurentio. .,
6. De superbia , et inuidia . Duas esse radices pestiferas , et mortite-
ras omnibus viuentibus, dubium non est . A quibus omnis iniquitas, et
omnis
omnis impietas, et omnis calamitas,et omnis crudelitas, et omnis tem-
pestas, et omnis dolor , et omnis plaga , et omnis poena , et omnis morbus
, et omnis mortalitas, et omnis tribulatio, et omne malum quod-
cumque et in caelo , et in terra, et in inferno inueniris, et sentiri potest,
ortae sunt, vna radix vocatur superbia, altera appellatur inuidia.
Quis enim de sapientibus, et Scripturas intelligentibus ignorât, superbiam
esse radicem, et reginam omnium malorum, Scriptura attestante et di-
cente -. Imiurn omnis peccati superbia ! Per ipsam enim primitus aneelo-
rum pnnceps per Deum , qui Lucifer tunc vocabatur, et quasi signaculum
Dei vim videbatur, de throno altissimi,et de altitudine caêli, et dë ilia
magna, et sancta ciuitate , quae vocatur visio pads, in qua sunt nouent
ordmes angelorum, ipse cum décima angelorum parte in inferni tartara
profectus est . O tarn crudele , et tarn malum incredibile ! Ipse durissi-
mus draco sui deceptor, et mortis inuentor , in ipsa sua inuenit proie-
ctione mortis omnium secundam radicem , quae appellatur inuidia. Sic
enim sacra scriptura ait ; Inuidia diaboli mors intrauit in orbem terra-
rum . Hoc ergo modo per inuidiam primum intrauit peccatum , et per
peccatum mors onginem traxit, id est, suggestione iniqua crudelissLi
mimici orta fuit. Ex iniqua suggestione praua cogitatio intus erupit.pra-
ua autem cogitatio deleceationem peperit , delectatio consensionem I consen-
sio actionem, actio consuetudinem, consuetudo necessitatem , nécessitas
malam mortem , mala mors perditionem . Suggestione itaque diaboli per
serpentem Eua seducta est, et sic primus homo Adam per Euarn seductus
praeceptum Creatons sui transgressus est,et in ipsa transgressione labo-
rem , et mortem inuenit, et semini suo post se ipsa dereliquit . De quo
Jabore,et morte sic Deus ad Adam dixit: In sudore vultus tui mandt
cabts panem tuum :et iterum ait : terra es ,et in terram ibis. Et Scriptu-
ra hoc affirmans, ait : Sicut mors in Adam data est, ita dominabitur in
omnibus plus eius. Lahore ergo, et morte , et miseria , et corruptione
et maledictione muentis, et aliisinnumerabilibus progen ei suae derelkds
ipse cum semine in tenebris, et cruciatibus a die mortis suae in 7 r 1 ’
aetate mundi vsque ad resurrectionem Christi detentus est . P 7- Duas. vias vitae , et mortis in hoc seculo esse, dubium non est-
vna , per quam féliciter pergunt sancti, altera , per quam peccatores sè
r Z e^ nt’-de(?UlbUS V“ S inPrim°PMl™ SniritussqanctusPsic ait
Ult Dommus i,am lustorum ,e t iter impiorum peribit. Via sarictorum Do
minus ipse, sicut ipse dixit ; Ego sum via , eLeritas, J n viaTuSm
peccatorum tenebrae mortis, vt in Psalmo lesitur • Fin, ’;// ",
est, peccatorum, tenebrae, et lubrieum . Via fanctorL fides cathoHca
via peccatorum mfidelitas praua , via sanctorum spes recta via peccato’
rum arida desperatio, via sanctorum charitas perfects, via peccatorum
miquitas odiosa, via sanctorum diligentia mentis , via peccatorum nenl?
gentia cordis 5 via sanctorum timor Dei, via Deccatornm fro • ^
dati, via b „ „ . , 1 ™„ T f " “ T
“ °“ ° r l 7 i u I’“ " ' “ ™ a™ ™ ™
H 6 6