Recaredi Regis, idest anni S97. aliud sub Gundemaro anni 6io* et legem
Buae~ Sy n .T o-
letanae vindi-
catae ..
Regis Chintillae, quae Toletanam v. Synodum confirmauit, ac Sy-
nodum Narbonensem anni 589. quae idcirco inter Hispanica Concilia
inserta fuit , quia tunc prouincia Narbonensis !• Gotthis Principibus in
Hispania regnantibus suberat,et vna erat ex sex prouinciis Hispaniae,
ac Narbonensis Metropolita cum suis suffraganeis , Hispanis Conciliis
intererat ac subscribebat . Stephanus Baluzius in praefatione ad nouam
Conciliorum collectionem num. 1 J* scribit: Ioannes Baptista Perezius su-
spicionem facit de falsitate duorum Conciliorum Toletanorum , eius nimi-
rum, quod sub Gundemaro Rege celebratum dicitur, et alterius , quod sub
Recaredo, vt patet ex secunda praefatione eius ad Concilia Romam missa .
At Perezii verba nullam falsitatis suspicionem iniiciunt • Solum ea proprio
numero et loco vna cum ceteris nequaquam notata admiratur, et cur id
acciderit, coniicere studet • lllud porro ( inquit in laudata praefatione secunda
edita in Apparatu I- Conciliorum editionis Venetae col* yo.) mihi
magis est dubium , cur hoc Concilium sub Gundemaro, et alterum Toleta-
num anno xii* Recaredi, hie etiam a nobis descriptum, non tint relata in
numerum Toletanorum , cum ex ordine temporum quartum et quintum in-
scribi debuissent: qui numerus sequentibus Conciliis constanter tribui solet •
Neque aero additum nostra aetate numerum Conciliis Toletanis affirmare
quispiam potest; cum Gotthos eodem numero vsos ex cap. 9. Concilii xm.
Toletani discamus ,vbi quod nobis est duodecimum , plane etiam vocatur
duodecimum * Neque rursus ignorata fuisse haec duo Concilia a posterio-
ribus Gotthis in tarn recenti memoria fit verisimile . Itaque mihi nondum
caussa liquet, nisi forte horum duorum breuitas et exiguitas impediuit ,
quominus in maiorum Conciliorum numerum referrentur . His autem documents
laudati codicis S. Aemiliani fidem adiicit alia multo vetustior
collectio, seu abbreuiatio antiquioris collections in ms* Veronensi con-
tenta , de qua dicemus part* 4. c. 4. vbi ex Conciliis memoratis quatuor
recensentur , nimirum Caesaugustanum il* Barcinonense I* Oscense , et
Narbonense . Similiter Caesaraugustanum jl* inuentum fuit in alio ms* codice
Alueldensi, quern Vigila Presbyter scripsit; et Toletanum sub Gundemaro
Rege repertum fuit etiam turn in eodem cod. Alueldensi, turn
in alio Soriensi, vti Perezius in secunda praefatione testatur * Addemus
tandem in eodem exemplo S* Aemiliani inueniri epistolam Turribii postea
Asturicensis Episcopi ad Idacium et Ceponium , abiurationem haeresis
Priscillianae factam ab Episcopis Dictinio et Symposio, et Concilii Toletani
I. sententiam de communione quibusdam Episcopis reddenda, vel
neaanda". Haec documents, quae Ambrosius Morales ex eodem S. Aemiliani
codice ediderat, a Baluzio aliisque in dubium vocata , defendimus
tom* 1. col. 1475* et plenius tom* 2* col* 1J76' et
§. V.
Notabilis distinctio codicum originis Hispanicae
et originis Gallicanae.
2 ? .D u a s species codicum huius collectionis distinguere permagni inter- Codd.Hispa-
est, quorum alii sunt Hispanicae originis, alii Gallicanae • Hispanicae ori- nae ongims
ginis appellamus codices, qui in Hispania frequentiores , vel ex Hispania 4U1*
in alias regiones traducti puram repraesentant collectionem Hispanieam * _ #
Sunt autem quidam alii codices , qui etsi eamdem collectionem contineant, Qui ongmis
duobus tarnen ab ea, quam puri illi codices exbibent, non minimum dis- Gallicanae .
crepant, nimirum tum ob non paucas lectiones ex ingenio emendatas,
quae a vera lectione maxime absunt , tum ob quaedam addita ^ capita ,
vel etiam integra documenta, quae in puris eiusdem collectionis ^exem-
plaribus non inueniuntur . Hos autem codices Gallicanae originis idcirco
vocamus , quia omnes, quos huius generis esse deprebendimus, in Galliis
frequentiores sunt, et qui alibi exstant, e Galliis prouenerunt ; adeo vt
horum origo Galliis tribuenda videatur ■ Tales sunt codex Vatican. 1341*
quern ad Augustodunensem Ecclesiam pertinuisse vidimus , ac tres Galli-
cani memorati a P» Coustantio , Laudunensis, Bellouacensis , et Nouio-
mensis j quos cum laudato Vaticano omnino concordare , ex iis quae
idem Coustantius. notauit, plane perspeximus • Hi vero codices nec pri-
migeniam breuiorem, nec illam auctiorem collectionem Hispanieam continent,
quam num. 20. explicauimus , sed illam, quae additamenta prae-
fert recensita num. 19. qualem in Vindebonensi originis Hispanicae inue-
nimus.
24. Quantum ad arbitrarias emendationes , quibus codices Gallicanae Emendatlones
originis ab exemplaribus originis Hispanicae potissimum dilferunt, dum arbitrariae ^ in
nos in paranda editione epistolarum S* Leonis conferendos curauimus turn orl?ims
codicem Vindebonensem originis Hispanicae, tum Vaticanum 1341* ori- a icanae-
ginis Gallicanae, deteximus in Vindebonensi plures lectiones erroneas esse
atque corruptas , quae in laudato Vaticano emendatae , idoneum sensum
reddunt. Nisi quid nobis aliunde praesto fuisset,has ita emendatas ger-
manas esse S. Leonis lectiones credidissemus . At cum earumdem epistolarum
alia diuersarum et vetustiorum etiam collectionum exempla nobis
suppeterent, quae veras Leoninas lectiones concorditer conseruarunt; cog-
nouimus ad has frequentius accedere ipsas erroneas lectiones codicis Vin-
debonensis originis Hispanicae, multum autem abesse ab iisdem emenda-
23. Maxima hinc perspicitur vtilitas,
quae oriretur, si collectio hispanica, in
exemplaribus gothicis Hispaniae asserna-
ta , typis ederetur: nam arbitrariae emendationes
collectionis originis gallicae,
collatis inter se mss. codicibus, ad ve-
ram lectionem reuocari possent . Ipsa
quoque concilia Hispana , quae Loaisa NOTAE
correxit, plurimum adhuc iuuari pos- AD BALLE-
sent vel ex solis variis lectionibus , quas RINIOS .
Io. Baptists Perezius Romam misit, et
ab Aguirrio quoque neglectae fuisse vi-
dentur.