se CO in solemni missarum celebratione , et ex eo compositum fuisse
missale hoc mïxtum , quod Mozarabicum audit •
missale moza- 14. Quinam autem eius compositores Fuerint, pro certo dicere ne-
rtum“ nn S Wf* ' B8 quicumque fuerint, videntur, de suo , operam tantmnmodo , et
mel fuisse S i ln«ustriam contuÜsse, missasque, ab aliis antea compositas, it a disposuis-
detur. SC * Vt• ^acer£^otes > sacra priuatiin facientes, et qui in Ecclesiis ruralibus ,
et minime opulentis, deseruiebant, quibus Jibrorum, et minïstrorum copia
deerat, in hoc vno libro lectionarium , antiphonarium , benedictiona-
le , librosque ordinum, orationum, et precum baberent, apte , ordinatique
in singulis missis ita dispositos, vt nihil ad expeditam mysteriorum
celebrationem deficeret • Missale Mozarabicum non semel auctum fuisse
credibile est, nouis quibusdam missis receptis • Rubricas quoque nonnul-
las recentiores Mozarabes adiecisse apparet, vt negandum non videatur ,
plures extitisse, qui ïllius compositioni manus adhibuerint.
menium^uan' • lÉ É Si sern10 sit de bl‘euiario, et missali , qualia Cardinalis
do digestum? ^ men?u.s exci,denda curauit, tempore ipso editionis , vel paulo
ante vixisse eum existimo, qui partes omnes ad eam formam red-
egit 5 et commiscuit, quam nunc videmus, vt colligitur ex prima
rubrica breuiarii mozarabici, descripta cap. praec. num. 78. Neque
probo , quod Lesleus verba Isidori de Leandro, in toto enim Psal-
terio duplici editione orationes conscripsit, ita exponit , Orationale
scripsit, quod bis edidit-, nam Isidorus ‘ aperte loquitur de duplici
editions psalterii , vt cap. 87» num. 20. et 21. explicui «
c t t f T 11" 1 6' Demum instituta comparatione missalis Mozarabici cum
praestat. ^ libiis liturgicis gallicanis, Lesleus hoc iudicium profert : Quare siue
integritas antiqui ritus spectetur, siue spectetur vsus , cuius in hu-
iusmodi libris ratio praecipua habetur Jfateri debemus, missale Xi-
menii libris omnibus gallicanis, hactenus editis, longe praestare. Iis
(1 ) Mozarabes Prouinciae Toletanae
D om in i n o c t e , cum C le r i c i f e s t iu o m o r e
libro Missarum S. Iuliani, -aliisque eius-
n a ta l i t ium m a tu t in um c a n e r e n t , a f fu it in t
dem Ecclesiae libris liturgicis vsos esse
e r eos D om in u s R e x . . . a d u e n i t n o b is
, certum videtur. Mozarabes vero ,
v e r s u s , q u em tu n e t em p o r is m o r e t o -
siue Hispanos , qui Christianis Principi-
L e t a n o c a n e b a n t 5 S u c c e n to r ib u s r e sp o n -
bus subditi erant, in sacris OiEciis li-
d e n tib u s , TLrudimini om n es , q u i iu d i c a -
bros liturgicos Ecclesiae- Toletanae ad-
t i s te r ram . In Breuiario Mozarabum
hibuisse habemus ex Luca Tudensi, qui
ad matutinas laudes die Natalis Domini
era 828. , anno scilicet Christi 790. scri-
post Canticum B e n e d ic tu s , adhuc idem
bit, A d e fo n s t is ca s tu s . . . om nem G o th o -
versus in son o canitur a quae ostendunt,
rum o rd in em , s i c u t T o i e t 0 f u e r a t , tam
Hispanos tam sub Imperio Saraceno-
in ~Ec c l e s t a , q u am in P a la t io , O u e to f ie r
rum, quam sub Principibus Christianis
i o r d in a u i t . Et rursus agens de morte
degentes , libris liturgicis Toletanis 9 in
Ferdinandi , cognomen to Magni , Castel-
Missa 3 et in Officiis Ecclesiasticis vsos
lae 3 et Legionis Regis , qui anno circiter
esse.
1065. obiit, I n ip sa c e ïe b r i N a t iu i ta t i s
enim tam multa adhuc deficiunt ad expeditam missarum celebratio-
nem necessaria, v t nemo istis libris , quantumuis bene instructus ,
sine missalis Ximenii auxilio vel vnicam missam gallicanam red-
tare poterit: sacerdos vero mozarabicus, cui vnicum adest missale
Ximenii, missus mozarabicas, atque adeo gotho-hispanas, et gallic a-
nas quotidie, si libuerit, expedite facere potest. Vnde quod ab initio
dicebam , plane eonjicitur, optimum Cardinalem Ximenium, missali
mozarabico typis edito, non modot hispanorum , sed gallorum etiam
prisco sacrificandi ritui splendide consuluisse.
C A P V T X C .
Excerpta ex Praefatione Eminentiss. D. D. Francisci Antonii
Lorenzana ad Breuiarium Gothicum secundum regulam
beatissimi Isidori.
Laus Emînen-
tiss» Lorenza-
nae .
1. D e liturgia Mozarabica lamtum optime meritus Eminentiss.
Lorenzana, quum Archiepiseopus Mexicanus missae gothicae exemplar
absolutum,et explicationem typis Angelopolitanis edidit, post-
quam in Archiepiscopatu Toletano magni illius herois Cardinalis
Ximenez Cisneros successor constitutus est, magnifTcentissimam bre-
uiarii gothici editionem , quae Ximenianam non solum nitore,sed
etiam correctione longe superaret, ad nominis sui non minus ,
quarn ad Isidoriani ritus immortalitatem apparauit. Haec est inscri-
ptio : Breuiarium Gothicum secundum regulam beatissimi Isidori
Archiepiscopi Hispalensis iussu Cardinalis Francisci Ximenii de.
Cisneros prius editum , nunc opera Excellentissimi D. Francisci
Antonii Lorenzana sanctae ecclesiae ‘Foletanae Hispaniarum Prima-
tis Archiepiscopi reeognitum ad vsum sacelli Mozarabum . Matriti
anno m d c c l x x v . apud loachimum Ibarra. S. C. R . M. , et Dignit.
Archiep. typogr. in fol.
2. Praefatio Eminentiss. Cardinalis multiiugi eruditione referta
est, qua tota liturgia gothica plurimum illustrari potest. Quaedam,
quae ad Isidorum, remque nostram maxime spectant , decerpam .
Post laudatum Cardinalem Ximenium, ritusque gothici etymon ex-
positum , ita pergit:
eius docta
praefatio .