Praefat. pri- Canones generalium Conciliorum a ternporibus Constantin} coeperunt .
mae partis. j n praecedentibus namque annis, persecutione feruente, docendarum plebium
minime dabatitr facultas . Inde Christianitas in diuersas haereses scissa est :
quia non er at licentia episcopis in vnum conuenire, nisi tempore snpradi-
cti Imper a tor is . Ipse enim dedit facultatem Christianis libéré congregari .
Sub hoc etiam SS. Patres in Concilio Nicaeno de omni orbe terrarum
conuenientes, iuxta fidem euangelicam et apostolicam secundum post Apo-
stolos symbolum tradiderunt • Quatuor autem principalia esse Concilia , ex
quibus plenissimam fidei doctrinam tenet Ecclesia tarn de Patris et Filii
et Spiritus Sancti Diuinitate , quam de praedicti Filii et Saluatoris no-
stri incarnatione. Prior harum A/icaena Synodus est cccxvni. Episcopo-
rum Constantino Augusto imperante peracta , in qua Arianae perfidiae
blasphemia condemnata , qua inaequalitatem (a l* de inaequalitate ) Sanctae
Trinitatis idem Arius asserebat • Ita consubstautialem Deo Patri Deum Fi-
lium eadem sancta Synodus per symbolum deßniuit - Secundo est cl* Pa-
trum sub Theodosio seniore Constantinopolim congregate , quae Macedonium,
Sanctum Spiritum Deum esse negantem , condemnans, consubstautialem Patri
et Filio eumdem Paraclitum demonstrauit : quam tota Graecia et Latinités
in Ecclesiis praedicat. Tertia Synodus Ephesina cc* Episcoporum sub
iuniore Theodosio Augusto édita , quae AJestorium duas personas in Christo
asserentem iusto anathemate condemnauit, ostendens manere in duabus
naturis vnam Domini lesu Christi personam • Quarta est Synodus Calche-
donensis dcxxx* Sacerdotum sub Marciano Principe habita, in qua Euty-
chem Cp- Abbatem , Verbi Dei et carnis vnam naturam pronuntiantem ,
et eins defensorem Dioscorum quondam Alexandrinern Episcopum , et ipsum
rursum A/estorium cum reliquis haereticis vna Patrum sententia praeda-
mnauit, praedicans eadem Synodus Christum Deum sic natum de Virgine ,
lit vnam personam et diuinae et humanae confiteamur naturae. Hae sunt,
vt praediximus, quatuor principales et venerabiles Synod's totam fidem ca-
tholicam compl'ectentes. Sed et si qua sunt Concilia , quae SS- Patres Spi-
ritu Dei pleni sanxerunt, post istorum quatuor auctoritatem omni manent
stabilité vigore , quorum etiam gesta in hoc corpore condita continentur •
ln principio autem huius voluminis Nicaenam Synodum constituimus pro
auctoritate eiusdem magni Concitii • Deinceps diuersorum Conciliorum Grae-
corum ac Latinorum , siue quae antea , siue quae postmodern facta sunt,
sub erdine numerorum ac temporum capitulis suis distincte sub huius voluminis
adspectu locauimus • Subiicientes etiam décréta Praesulum Romanorum
j in quibus pro culmine Sedis Apostolicae non impar Conciliorum
Nota testimo- exstat auctoritas : quatenus ecclesiastic's ordinis disciplina in vnum a nobis
nium Hispan. coacta atque digesta , et sancti Praesules paternis constringantur ( al. in-
de auctoritate stituantur ) regulis, et obedientes Ecclesiae ministri vel populi spirituali-
Rom. Pontif. bus imbuantur exemptis • Canones autem, qui dicuntur Apostolorum , seu
verba , E x p l i c i t p r a e fa t io , iterum tabu- cantur 102., sequuntur 50. canones Apo-
la : In c ip iu n t c a p itu la e t c . Deinde tabula stolorum , tum Concilium Nicaenum etc.
Romanorum Pontibcum : décréta indiquia
eosdem nec Sedes Apostolica recipit, nec Sancti Patres illis consen-
sum praebuerunt, pro eo quod ab haereticis sub nomine Apostolorum com-
positi dignoscuntur, quamuis in eis quaedam inueniantur vtHia, auctoritate
tarnen canonica atque apostolica eorum gesta constat esse remote 5 et
inter apocrypha deputata •
Post haec subditur: Canon autem graece , latine regula nuncupatur •
Regula autem dicta etc* vt apud Gratianum dist* u l. c* i . et 2. et post
ilia in fine capitis secundi prauumque corrigat, sequitur : Synodum autem
ex Graeco interpreter's etc- vti apud eumdem Gratianum dist. xv. c. 1. in
fine . Post vltima autem verba a societate multorum in vnum} subditur :
Explicit praefatio •
Tabula porro capitulorum huius primae partis haec est*
INCIPIVNT CAPITVLA CONCILIORVM GRAECI AEI*
Canones Nicaeni Concilii c ccxvni. Episcoporum • In corpore post
canones , symbolum , et catalogum Episcoporum Nicaenorum antiquae
versionis, seu , vti vocant , Isidorianae , a collectore addita fuit Fides
S- Gregorii Maioris, cuius initium Vnus Deus principium - Est autem ve-
tusta iuterpretatio fidei scriptae a S* Gregorio Neocaesariensi, quae post
Graecum textum édita est tom* i* Concil. col* 863.
II* Canones Anchyritani Concilii xii* Episcoporum •
III. Canones Neocaesariensis Concilii xix* Episcoporum -
IV. Canones Gangrensis Concilii xiv. ( al. xv* ) Episcoporum.
V. Canones Sardicensis Concilii .
VI. Canones Antiocheni Concilii xxxi* Episcoporum.
1. In laudato codice Vaticano 1341.
Concilio Nicaeno praemittitur quoddam
epigramma hoc titulo : I n c ip i t p r a e fa t io
s a n c t i c o n c i l ii . Simili modo in codice
Vaticano 1342. pag. 18. , et iterura
pag.21. idem legitur epigramma inscri-
ptum : I n c ip i t p r a e fa t io e iu s d em ( Concilii
Nicaeni ) . Mansius ex codice Lu-
censi, de quo ante dixi, hunc prolo-
gum metricum protulit, nondum edi-
tum putans : sed iam ilium ediderat
tabbeus initio tom.i. Concilior. pag.15.,
qui ex titulo codicum mss. existima-
uit 9 praefationem esse concilii Nicaeni.
Censeo tamen » librarios deceptos s qui 9 '
quum epigramma Concilio Nicaeno prae-
missum vidèrent J illud pro eiusdem
concilii prologo acceperunt, quum po-
tius sit praefatio ad collectionem conciliorum
> et decretalium . Versus ita
habent : C o n c ilium sa c rum v e n e r a n d i cu lm
in a iu r i s - C o n d i d i t , e t n o b is c o n g r u e NO"
f r e n a d e d i t . - F t b en e f u n d a t u s iu s to R D BAL
m o d e ram in e p o s s it - In t em e r a ta g e r en s RINIOS .
c le r ic u s ordo r e g i . - P o n t i f c e s sumrni
v e t e r am p r a e c e p ta seq u en te s - P la n iu s
h a e c m o n it is e x p o su e r e s u i s . - H in c f i d
e i n o s tra e s e p a n d i t s em ita > e t om -
n e s - E r r o rum d am n a n t d o gm a ta s a n c ta
v ia s . - P u is q u e D e i fam u lu s f u e r i t ,
C h r is t iq u e s a c e r d o s , - H o c s a le c o n d itu s
d u l c ia m e lla f l u e t . Pro sa c rum al. sa-
c r i : pro g e r e n s al. r eg en s : pro c le r ic u s
ordo al. c l e r u s , e t ordo ; pro p la n iu s
al. p le n iu s : pro f lu e t al. f l u i t . Editi,
et mss. omnes habent P o n tific is sum m i :
restituo P o n tific e s sum m i : nam sensus
id exigit, et nihil frequentius in mss. 9
quam vt e , et i inter se commuten-
tu r . Quod autem primo versu dicitur
C o n c ilium sa c rum , intelligendum est de
omnibus conciliis, non de solo Nicaeno.