ctio post hunc annum digesta perspicitur . Cum porro praefatîo primae
partis fere tota inueniatur in libro vi. Originum S. Isidori HispaJensis
cap. 16.5 dubium esse potest, nurn praefationis auctor ex S» Isidoro sum-
serit, an potius S. Isidorus ex praefatione ita profecerit 9 sicut idem ex
aJiis auctoribus3 tacitis identidein nominibus 3 alia atque alia deriuare
consueuit. Hoc autem posterius omnino dicendum suadent ilia praefationis
aeque ac Isidoriani excerpti verba : Quorum ( Conciliorum ) etiam ge-
sta in hoc opere continentur. Haec enim 3 vt post Antonium Augustinum
recte animaduertit P- Coustantius 9 congruunt quidem praefationi colle-
ctionis gestis Conciliorum praemissae 9 non vero Originum libris 3 qui
nulla Synodorum gesta repraesentant : ac propterea certum esse debet 3
S» Isidorum illud praefationis fragmentum traduxisse in suos Originum
libros 3 et dum illud exscriberet 3 ea quoque verba 3 quae in Originum
opere erant omittenda3 inaduertenter récépissé . Haec ergo praefatio cum
annexa collectione lucubrata fuit ante aliquanto 3 quam S. Isidorus libros
Originum scriberet . Porro Originum 3 seu Etymologiarum libros postre-
mum S. Isidori opus fuisse 3 quod moriens imperfectum reliquit 3 S* Brau-
lio in Praenotatione ad eosdem libros testatur . Hie autem obiit anno
Hinc collections tempus clare deducitur 3 nimirum inter annum 633*
quo habita fuit Synodus iv. Toletana, et annum 636.
In Hispaniis 17* Hanc autem collectionem 3 ex cuius praefatione S» Isidorus Hispa-
lucubrata . Jensis Episcopus memoratum fragmentum decerpsit3 in Hispaniis lucubra-
. test“nonium hispanorum de auctoritate
Romani Pontificis . Sed lam in conci-
lio ill. Toletano anno 589. cap.i. haec
eadem auctoritas praedicabatur : M a n e a n t
in sub ■ v ig o r s c o n c ilio rum om n ium con-
s t i tu t a y s im u l e t s y n o d ic a e p r a e s u lum
rom a n o rum e p i s t o la e : quae fortasse re-
spiciunt praefationem collectionis hispa-
nicae . Ante id tempus S.Martinus Du-
miensis in epist. ad Bonifacium De trina
mersione : N a m e t ego m a n i f e s t o s
h ie c o g n o u i , q u o d d e in s t itu t io n s b a p t is -
tn a t is M e t r o p o l i t a n s h u iu s p r o u in c ia e
a n t e ho s a liq u o s a n n o s a b ip sa b e a t is s i-
tn i P e t r i ca th e d r a c e r t is s im a e a u c to r ita -
t i s fo rm u lam p o s tu la u i t : cu iu s e t iam
e x em p la r cu r io s iu s leg en s i ta r e p e r i s c r i-
p t u m e t c . Q u a e e x rom a n i a n t i s t it i s a u c
t o r i ta t e sa c e r d o t e s h u iu s p r o u in c ia e r e t
in e n t e s s c r ip ta e t c . Et versus finera :
T e n e a n t a n o b is f id u c ia l i t e r , q u o d e t p e r
a u c to r ita t em r om a n a e s e J i s e s t t r a d i -
tum e t c . Itaque crediderim, hispanos ,
postqüam ad eorum manus collectio
canonum Dionysii Exigui deuenit , non
roultum distulisse simili praefatione, e t
nonnullis additamentis antiquam suana
collectionem augere, et reformare .
17. Omissa est in collectione veteri
hispanica epistola S . Gregorii Magni ad
Claudium Ducem Hispanum . Verba
praefationis , q u am ( synodum Constant!?
nopolitanam ) to ta C r a e c ia , e t L a t in i ta s
in e c c le s ii s p r a e d i c a n t , non necessario
arguunt, praefationem factam fuisse post
tertiam synodum Toletanam:possunt enim
intelligi non de symbolo 5 quod ex prae-
scripto huius synodi in ecclesiis Hispa-
nïae 5 priusquam oratio dominica dicere-
tur , a populo voce clara decan tabàtur,
seu praedicabatur, sed de ipsa synodó
Constantinopolitana 9 quam tota ecclesia
veherabatur , vt can. xi. eiusdem
concilii Toletani n i. exprimitur : Q u i -
cum q u e a liam f id em 9 e t c om m u n io n em
ca th o lic am 5 p r a e t e r e c c le s ia s t 'icam v n i -
u e r sa lem , esse c r e d id e r it ( i l l am d ic im u s
e c c le s iam 9 q u a e N i c a e n i 5 C o n s ta n t in o p o -
l i t a n iy C t p r im i E p h e s in i , e t C a lch e d o -
n e n s is c o n c i l ii d é c r é ta t e n e t p a r i t e r , e t
h o n o râ t ) a n a th em a s i t .
tam fuisse dubitare non lic e t. Vetustiores quidem huius collectionis co-
dices , qui ad originem magis accedunt, Hispani sunt, et antiquo characte-
re Gotthico Hispanorum proprio sc r ip ti. Aerae notatio Hispanorum peculiars,
quae in pluribus etiam non Hispanis documents post consula-
res notas signatur , Hispanicam originem palam declarat • Quid dicendum
de Synodis Hispanis, quibus haec collectio abundat ! Quid de decretali-.
bus Romanorum Pontificum epistolis in eadem exhibitis , quae ad Hispanos
datae fuere ! Qua in re omittenda non est praeclara animaduersio
P. Coustantii in praefatione tom. i. epistolar* Roman. Pontif. num.147"
G)uod autem e veteribus hisce litterh nullam omisit, quam ad Hispanos
datam n o r im u s , i d sane vel ipso etiam tacente, Hispanum ilium fuisse do-
cet . Primus omnium in lucem edidit epistolas Hilari ad Ascanium Tar-
raconensem , Simplicii et Pelicis ad Zenonem Hispalensem , Hormisdae
duas ad loannem Illicitanum, eiusdem Papae <vnam ad Salustium Hispalensem
, alteram ad Episcopos Boeticae, alias itidem duas-ad Episcopos
Hispaniae cum Ioannis CP. libello missas, Vigilii deniqub ad Profuturum
Bracarensem • An non et Hispanum se prodit, cum • • • e Gregorii lit-
teris, quas fere innumeras habemus , quatuor demum exhibet, très videlicet
ad Lean drum Hispalensem ,vnam ad Gothorum Regem Recaredum ,relictis
aliis , vtpote ad Hispanos non datis ! Ilia tandem praefationis, vbi tradi-
tur symboli Constantinopolitani fides a tota Graecia, et Latinitate in
ECCLESIIS praedicari , palam faciunt eius praefationis et collectionis
subnexae auctorem Hispanum esse, qui quod Toletana Synodus h i. per
omnes ECCLESIAS Hispaniae fieri iusserat canone primo , id apud eas
sua aetate iam receptum videns, omnibus Latinis Ecclesiis aeque vsitatum
credidit • Certe cum eiusmodi vsus non nisi serius a ceteris Occidentali-
bus admissus fuerit, quemadmodum idem P. Coustantius probauit n.139.
nemo nisi Hispanus earn sententiam praefationi inserere potuit • Ex his
autem corruit opinio Petri de Marca , qui in Opusculis pag* 201. hanc
collectionem post Chalcedonense Leonis auctoritate editam et Occidenta-
libus Ecclesiis communem putauit.
18* Nunc de Hispano auctore coniicere liceat. Nonnullos inHispania
hunc codicem canonum attribuisse S.Isidoro Hispalensi testatur Antonius
18. Nulla profecto in eo est dilficultas,
quod S. Isidorus praefationem codicis
canonum suis Etymologiis inseruerit,
quamuis auctor praefationis ipse creda-
tu r . Sed aliunde nullum est argumentum
, ex quo colligere possimus, praefationem
ab ipso factam , aut ab alio
eius iussu . Nam quum codex canonum
iam ante existeret, hac ipsa praefatione
potuit esse ornatus . Quod postrema
monumenta eiusmodi collectionis sint
concilium il. Hispalense , et IV. Toleta-
num, arguit quidem , exemplar collectionis
antiquae post annum 6 33. siue
De Auctore
Hispano con-
iectura .
ab Isidoro, siue ab alio auctae cum
aliis communicatum fuisse , ex quo
proinde tabula capitum in alia exem-
plaria etiam auctiora transiit. Pseudo-
Isidorus autem nomen Isidori Hispalen-
tis sibi assumpsit vel quod celeberri-
mum hoc erat inter hispanos, vel quod
quum collectionem veterem hispanam
veluti pro solo, ac fundamento suae fi-
ctionis statuisset, in ea reperit vltimam
synodum esse Hispalensem ll. , cui
praefuit, et primo loco subscripsit Isidorus
, qua absoluta synodo , illico sequitur
praefatio breuis ad epistolas de-
NOTAE
AD BALLE-
RINIOS.