Augustinus in Iudicio ac censura de quibusdam veteribus canonum eccle-
siasticorum collectoribus . Duo autem hac in re difficultatem facessere
queunt • I* quod S-Braulio in praenotatione ad libros Originum , et S. II-
defonsus de Viris iilustribus cap. 9- qui catalogum operum S-isidori con-
texunt , nullam huius collectionis mentionem faciunt • il- quod cum in
libros Originum traducta fuerit pars non exigua praefationis eidem col-
lectioni praefixae, incredibile sit S. Isidorum, qui ex aliis Scriptoribus
non pauca excerpsit, ex sua quoque praefatione quaedam transcnpsisse.
Cum vero S.Isidori aetati maxime conueniant recentiora eiusdem colle-
. etionis documenta , nimirum Synodus Hispalensis il- anni 619- ac Tole-
tana tv. anni 633. quibus ipse praefuit; non incongrue eius auctor iam-
diu creditus est idem S- Isidorus, vt ex Gratiano colligitur , qui frag-
mentum praefationis in primam partem proprium eiusdem collectionis
Isidoro tribuit dist. 16- c- i- Certe vero si non ipse Isidorus, alius saltern
iussu eiusdem collectionem concinnasse videtur ; et hac de caussa acci-
dit vt Pseudoisidorus , qui banc collectionem in suam traduxit, vsurpauit
Isidori nomen, praefationique suae titulum aflixerit S-Isidori Episcopi,
eo quod earn collectionem vel a S. Isidoro Episcopo Hispalensi , vel eius
consilio digestam fama tradiderat .. Fuisse quidem antiquiores codices ca-
nonum, eosque lectos in anterioribus Hispanis Conciliis liquet ex §. i*
n. io. Cum porro nonnulla in ipsis deessent, et forte etiam quae in eis-
dem continebantur , non omnino essent ordinata , sed confusa ; veteres
codices recognoscendi et augendi ac in meliorem formam redigendi consilium
S. Isidoro in mentem venit : cui fortassis occasionem et stimulant
praebuit canon quartus Concilii Toletani iv. in quo ea generalis Conci-
liorum celebrandorum régula praescripta fuit, vt omnibus in suis locis
in silentio considentibus, Diaconus alba indutus, codicem canonum in medio
proferens, capitula de Conciliis agendts pronuntiet •
cretales romanorum pontificum : Hactc-
nus digestis conciliis SSSatrum sequen-
tur ( al.irquuntur) décréta praesulum romanorum
. . . . quotqwot décréta a nobis
reperta sunt, sub vniuscuiusque epi-
stolae seriem propriis titulis praenota-
rentur eo modo, quo superius priscorum
Patrum canones nostro studio ordinati
sunt . Nihil facilius , quam vt architec
t s collectionis pseudo-Isidorianae in
imperio Franco-Gallico existens crede-
r e t , Patres Concilii R. Hispalensis , ac
potissimum Isidorum , qui praefuit, veterem
collectionem hispanam , quam
ipse interpolare decreuerat, ordinasse .
An autem fama olim fuerit ante confi-
ctam pseudo-Isidorianam collectionem,
quod Isidorus canonibus ordinandis ope-
ram suam adhibuerit, ex nullis antiquis
monumentis colligitur.
§ .IV .
§• IV.
De additamentis, quae primigeniae collectionrHispanicae subinde accessermtt.
Vindicantur documenta in auctiore collectione Hispanica subiecta
Concilio Cp. il- alias general’s sexto. ,,H is de primigenia Hispanica collectione perscriptis , additamenta,
quae eidem deinceps fuerunt inserta , explicanda sunt • Antiquiores additiones
leguntur in vetustissimo codice Vindebonensi xli. aliisque simili-
bus • Hi post Bracarensis primae Synodi initium, quae in praemissa tabula
notatur num- xl- inserunt sine vllo numéro ac extra locum proprium
nouem Synodos Toletanas, nimirum quintam et ceteras-vsque ad deci-
mam tertiam anni 683., ac postea repetunt Bracarensem 1. et integrant
aflferunt ; et post Martini Bracarensis capitula addunt aliam Synodum Bracarensem
anni et reliqua subiiciunt, quae in laudata tabula primae-
uae collectionis indicantur-Cum eiusmodi codices, qui Toletanas Synodos
diligentiori cura collectas receperunt, recentiorem praeferant Tole-
tanam xm. anni 683-, careant autem Toletana xiv. celebrata anno sequen-
ti 684. , exploratum videtur, haec additamenta in primo eiusmodi addi-
tionum exemplo accessisse paullo post ipsam Synodum Toletanam xm*
antequam décima quarta haberetur .
20- Nouas additiones deinde suscepit haec collectio, qtias exhibent
codices , q'uos Antonins Augustinus prae oculis habuit, exemplum Lucen-
se quod Perezius laudat, codex Vrgellensds Ecclesiae , aliique nonnulli,
ita tamen vt in his Synodi omnes cuiusque vrbis simul ex ordine, continua
numerorum serie describantur • In Graecis enim Conciliis post Con-
stantinopolitanum I. additur Constantinopolitanum il. aera 720. cum
quinque epistolis a.d ipsum pertinentibus , videlicet vna Leonis it. ad
Episcopos Hispanos, alia eiusdem ad Quiricum, tertia eiusdem ad Simpli-
cium Comitem , quarta Benedicti Presbyteri post Leonem electi ad Pe-
trnm notarium regionarium , et quinta praedicti Leonis II- adEraigium
Regem • In Gallicanis Synodo Vasensi I- subiicitur Vasensis il- anni 529-
et post Aurelianensem I- describitur altera anni 533- nec non quinque
151. Huiusmodi additiones factas pu-
to in antiquis ipsis exemplaribus, et in-
terdum priuato quorumdam studio: ex
quo accidit, vt vetus tabula semper re-
manserit, quum posteriores librarii co-
dices veteres , vt reperiebant, describe-
rent , et vt alia exemplaria aliis sint au-
ctiora, et diuersum ordinem praeferant.
20. Exemplaria veteris hispanicae
collectionis ita aucta fuerunt, vt non
solum adiicerentur concilia, quae post
S. Isidorum celebrata fuerunt, sed et
‘ïom. IL
insererentur alia monamenta antiquiora,
quae ab antiquis collectoribus neglecta
fuerant, aut eorum diligentiam effuge-
rant; fere vt nunc accidit, vt colle-
ctiones conciiiorum, quae typis vulgan-
tu r , tractu temporis auctiores euadant.
Exemplum collectionis hispanicae canonum
> quod dim fuit Cardinalis Passio-
nei, vt iam indicaui, nunc cum aliis eius
mss. codicibus in bibliotheca Angelica
Romae asseruatur.
z
Primae additiones
quae.
Quando inser-
tae.
Aliae additio-
nes .
NOTAE
AD BALLE-
RINIOS .