nodalia sancti Patris Isidori instituta despiciuntur, Concilia dissolunntur,
sacri Canones postponuntur, postremo vero quidquid sobrium et hone*
stu.n est j voluptatibus subinductis pro nihilo reputatur • Igitur tyranno Wi-
tiza in huiusmodi et ceteris superbiae fulcimentis, a Roman a Ecclesia se-
iuncto et mortuo, (a) Rodericus Theudofredi filius in regnum successif
emsque extern- Gothorum , vita et moribus , Witizae non dissimilis ; qui non vt debuit,
eus ° er* v!r§uIta ne^ar^a extirpauit, sed luxuriae irretitus dissolutione magis ac ma-
gis augmentauit. Quibus omnipotens Deus prouocatus ad iram ( comme*
rito enim atque ineffabili modo , suis semper efficax consiliis Diuina pro-
uidentia, cum detrimentis incrementa dispensât, et damna restaurât da-
mnis ) Çb) anno txxv- post transitum sanctissimi Isidori, quia Sacerdotes
2 Saracenis et Reges eum dereliquerunt, in virga indignationis omnes Hispaniae gen*
pars Hispaniae tes corrigens , iusto iudicio , gentili gladio ( secundum quod sanctus prae-
es occupata. dixerat Doctor Isidorus ) feriendae sunt traditae • Per filios namque Witizae
et Iulianum Comitem Tingitaniae, cum(e)Vlit Rege fortissimo Afrit
s transmarini Saraceni mare illud, quod Hispalensi vrbi alluit, transfre-
tantes, primo (d) eamdem vrbem ceperunt , deinde Baeticam et Lusita-
niam Prouincias occupauerunt : quibus Rodericus Rex aggregato exercitu
Gothorum armatus occurrit. Sed quia praefatus Rex , neglecta religione diuina
, vitiorum se dominio mancipauerat ; protinus in fugam versus et omnis
exercitus fere ad internecionem vsque gladio deletus est, Saraceni dein-
eeps longe lateque vagantes innumeras horridasque caedes perpetrarunt ;
qui quantas caedes quantasque strages nostrorum dederint, testantur euer-
sa castra , et antiquarum vrbium diruta moenia . Ea tempestate omnis
Hispania luxit monasteria in se euersa, episcopia destructa, libros sacrae
Jegis combustos, thesauros Ecclesiarum direptos , omnes incolas ferro ,
fiamma, fame consumptos.
Vicit eosPela- J* Tandem Dei pietas , quae non est solita eos , quos corripit ad in-
gius Hex : ternecionem vsque delere , sed flagellando misericorditer corripere, animos
(e) Pelagii cuiusdam , qui regia traduce extitit oriundus, corrobora*
nit;et contra Saracenos, loco qui dicitur (ƒ) Coua sanctae Mariae, re-
(«) Rodericus r eg n a u it an no s d u o s cum
W it ix jt , e t n e ed um a nno v n e so lu s . BOLL.
(b ) S i a d a n n um 6 3 6 . , q u o o b i i t , a d -
d a n tu r a n n i T y .,p e r u e n itu r a d an n um 711.,
q u a n d o m en se M a io S a r a c e n i in H i s p a -
n ia tn t r a n s iu e r u n t . BOLLANDIANI.
(r ) V lit, a l i i s Tarich d i c t u s . BOLL.
( d ) H i s p a l i s c a p ta e s t an n o 712. BOLL.
3* Laudes Caroli Magni, quae hoc loco
intruduntur, arguere possunt, aucto-
rem historiae esse aliquem monachum
ex illis, qui e Gallia in Hispaniam con-
eedere solebant : nam hispani Caroli Ma-
gni in Hispania gesta vitupérant magis,
quam laudant. Verum num. 19. alia oc-
c urrunt, ex quibus colligitur, auctorem
Canonicum fuisse Legionensem in mo-
nasterio S. Isidori: I n p r a e d i c ta m a n e n t
e c c le s ia o c to non m o d ic a e c a p s u la e , s a n -
c t is s im a r um r e liq u ia r um p le n a e . s i c u t a
n o s t r is p ra e d e c e s s o r ib u s com p e r im u s e t c .
Crediderim , totum hoc opus e variis dl-
uersorum operum fragmentis compila-
tum esse; ac proinde coniectura de au-
ctore vix vlla erui potest . De Carolo
Magno quaedam in vtramque partem ad-
uerti cap. 105. EDITOR .
(e) E x e r c i t u s d e le tu s e s t a n n o 713.
BOLLANDIANI .
(ƒ ) G o th o rum r e l iq u ia e in A s t u r ib u s ,
e t C a n ta b r is r e c ep tum h a b u e r u n t; e t Pela-
giutn, f i l iu m F a n la n i D u c i s , e x s em in e
bellando eis bellum indixit. Qualiter autem in conßictu illo diuina manus
pro nostris pugnauerit, ex hoc potest aduerti , quod armorum spicula ,
a Saracenis missa, in eos ipsos retorsit ; et rapes quaedam , Dei nutu prae-
scissa, corruit , et de Saracenis non minimam Ça) multitudinem oppri-
mendo extinxit. Quod siquis ad plenum voluerit noscere, lugubrem hi-
storiam temporum illorum studeat legere. Illo ex tempore rursum prae-
cepta diuina, per B. Isidorum sibi tradita , perquirentes Hispani , coepit quem secuü
gloria et regnum gentis Gothicae, sensim atque paulatim , veluti viigul- Reges,
tum ex rediuiua radice pullulare;et industria Regum, qui regali stemmate
progeniti apicem regni nobiliter gubernabant, singulis momentis suc-
erescere • Euere namque armis et viribus famosi, misericordia atque iustx-
tia praecipui, religioni sacrae dediti ; qui inimicos crucis Christi viriliter
ancipiti persequentes gladio, episcopia innouarunt, monasteria fundarunt restaurarunt
et thesauris ditarunt, auro et gemmis librisque ornarunt, ac pro viribus
Christiani nominis gloriam dilatarunt. (b) Sed et Carolus famosus Fran-
ciae Rex , a B. Apostolo Iacobo per visum admonitus, cum praeclara Fran- eosdem Sara-
corum generatione, zelum legis Dei exerce ns , de Pictauiae et Vasconiae cenos vicerunt
confinibus triumphali vltione Saracenos eliminauit, et per Pireneica iuga Carolus Ma-
vsque Caesaraugustam tempore Çc) Adefonsi magni Regis Legionensis de- gnlls >
uenit , et dilectionis causa eidem Regi Adefonso (d) consobrinam ^suam
nobilissimam in coniugio copulauit. Limina etiam B. Iacobi Apostoli cum
christianissimus Rex Carolus gratia orandi visitaret, saniori eius consilio
Rex Adefonsus S. Iacobi Apostoli ecclesiam Metropolitano honore , ex_ Romani
Papae assensu, decorauit, atque vt secundum sancti Patris Isidori
regulam Querem, tarn ipsi quam omnis Hispaniae Clerus, statuit ; vt hoc
esset Hispaniae subleuatio, cuius neglectus extiterat ei causa deiectionis.
4. Ceterum Rex Adefonsus, Ismaeliticum populum funesta truncatio- Adefonsus
ne perimens , Ecclesiae Christi honorem gloriose dilatauit : et in pace quie- Magnus
nit. Ex cuius iJlustri prosapia emersit vir clarissimus (e) Fredenandus_, et Ferdinan-
Sancti Regis filius ; qui serenissimara Reginam Dominam Sanctiam, Regis dus Magnus .
r e g io , P r in c ip em e le g e r u n t , a e r a 757. a n n
o C h r is t i 719. BOLLANDIANI.
(«) O b a e c e s sum S a r a c en o rum se c e s s e -
r a t Pelagius in montem Anseuam ad antrum
Coua S. Mariae d ic tum , v u lg o iam
Coua donga ; e t in d e cum f id i l ib u s a d
p u g n am eg r e s su s in t e r f e c i t centum vigin-
ti quatuor millia hostium , aera 7 5 6 ., a n no
C h r is t i 7 2 0 ., v t s c r ib it S e b a s t ia n u s
E p is c o p u s S a lm a n t i c c n s i s . BOLLAND.
(b ) Sexaginta tria millia fi t i s s e a s s c r it
id em S e b a s t ia n u s . BOLLANDIANI.
(c) R e liq u a h u iu s n um e r i d esur tt a p u d
T am a ium . Q u a e d e e x p e d i t io n s C a r o li
m a g n i r e tu li t E g in a r d u s in eiu s v i t a , it-
lu s t r a u im u s a d 28. Ia n u a r ii ca p . 3. h ie
n e tm u lla v id e n tu r in s e r t» e x T u r p in o > a c
p r o p te r ea a T am a io om is sa f u i s s e : q u i
a l ia s to tam b a n c h i s t o r ia n , s ty lo a l i -
q u a n tum m u ta to e x h ib e t 2 1 - D e c em b r is .
BOLLANDIANI.
(d ) H i c e s t Adefonsus 3 . , f i l iu s O r d e m
i , R é g i s , eu t s u c c e s s it ( t e s t e S am p i-
ro E p is c o p o A s t o r i c e n s i ) a e r a 8 9 6 ., i d
e s t a nno 8fio. ; a l iq u i r e fe r o n t a d a n n
um 862. BOLLANDIANI.
4. Quod aiunt Bollandianï, S. Facun-
dum martyrium passum S a h a g u n i , non
ita id intelligas , quasi oppidum fuerit
S a h a g u n um dictum ante S. Facundum :
nam vocabulum S a h a g u n , aut S a g u n hi-
spanicum est a S . F a c u n d o . EDITOR.
( f ) Xemenam a p p e lla t S am p iru s , e *
Gallorum prosapia. BOLLANDIANI «