e x p l a n , s u p e r e c c l e s . Ï 4
vc toiç ô crop«; 3(iH r o i o t s 0 aippav Xctpct-
M y o ï ç w e p y o t s , h * Sn *34 P-°-
voiç tw ? e$>* jj^w/p jccw tc/ç t a p a ttsfOMpsaiv
x rv u ßA fifM tn k m t ru fA r b jjjM n v .
O A$> y c tp <ppovifxoç k m troipoç t a p v jv
TJV £(f) VfJ.lv TO J6/>«TTO KM Xt/TITEXj? jccw
(TtàTlKA /GSfOKZJPÜV KM liMpXffipOS 8pAP) TK
JMT (VaVTlCûOlV APTtK&fjfyiA TOppCO T/]? l8lAS
e^ p e /lp t k m g ^ t e /x t s i ( o w ç . otov t iw etXu-
3 ‘eva«' , t Iw à tx .M o ru Jj!w , t £co e t i&k h a p ,
r ie t» /© /äotjito j t £u > eiôpywTJotP , t £o j eX ej)-
fXOTUJjlw, ÄCW t Îm> <®f0 ? TOP t X jJTIQP ef^Ott
Îu >, Jtou to p ct?X®p apSTUP tpp jc xtoX o^ o p ,
XCU ffO?X® 8e t&f(i)lw t Iw «8fOÇ TOP /5 /op
t o iv t Iw km Q sop k m 8ecototIu) aXiKCAPYi
TTtrtV KM QsßM M eX t / Î cC /GJfQTl'UCJfjfyjOÇ KM
QvXa TTJV , TOP APTlK&lftfiUP T y TO/? TO? 5/cC-
è ’EiTe/ç JCOU iG Jfccg « ? «pdlJCTO? JCCM
• o A<ppup £e täpto to t® <ro<p®
(p^iXTO ^ r t ’y jjT O X s X o y t r f ÿ use, top
iSJfETOPTO (TKOTOP KM TtP OfOV KM XoyOV
Tl)? (ppOVYirEW KM TOBIAS MpeUtTlpA fJ.0l?XOP
v y v fjjo o ç KM TUTO/Ç EV0L%o\itfjfy)OÇ KM S t ] -
mjctfp , a t o t p sq e tm km <péuy& top Ai /je S 'ep-
TOP t ® Top® X u cn n X ® ? k m (tcotikcop ts\v
MpS'TIV KM TYIV /GSfA^lP. fV TW? TWb'TW? XV
6 <T0<P9Ç y&pctKT)gjÇsTM KM 6 etfpgWP 5 a7$\
UK EV T ® VyiHUVHV 7) VOT7]XAjE0ü [ , KM t X x~
7E/P J? TEVIt I j HV, JCCÜ TOP <t&fOTOVVJV TA%HV
t/\p rspyiTiV * jccm top ec^X®p tji? Avd’pajT/vnç
ÄjßT/JCiCig KM W O XU îïX tt ? &t$(0P Se^ et-Ocm
t o ? <rv/j.ß<*.re<$ , J) to slctaXip ô'Â /v^ fwp
XOU fcOt£W<rf«P JCOU TOP ßtCOT/KVV ireip&TQ&lOV
t t u E n x o p ê ô o tcK e rQ M t # p ieX ® ? KM k a S u-
ITEpd'SV,
T cüJTO }/0tp TOP y * f<P* »V /P OPTOP, ÂCÉTO
711P fP T ® TOLpOVTt ß l(? O -V yK E yU p y fty ^ * V(Û‘
f/.*Kt&v , É/cotrepû) crüttCcwpyinp /<ry t o X -
X o l /? 9 x ’ ctP SKÜTfpOÇ OfJOlM fjE-mytoeA'
fylTM TOÇ TO/CCUTOÇ <TU/J.ßcLG"6l $ . O yAp <TO~
QOÇ KM T81? VyHCtÇ KM TO? POiTif?, £CM TOP
TXbTOP Ä0W t Üv TEVIAV , ÄCM T^tt» TlfjJjD KM
f l j j j dTifÀtuv, Je ou t Zcu So^ ocp k m t Iuj et 5o-
^/SCP, JCOU TO J ETtiïpOfJ,AÇ KM $ril(0<r&Ç KM
XfJîXolOT otç TOP Cf,ft\0(pv'K(OV , KM TO? ET A y 6)-
y A ç KM T « ? EfJTpYirfJMÇ KM <r&i(TfAXÇ) KM TÎJ?
TJJP UpVVMAV XotTOrcCJTIP 5 èVcC 71)? TpO“
o"y«n)? ou/rw (p p ov v reo ç km <ro<p/et? irpoç to
AfJLMQV KM 'KVTm'KETEpOV $IAT/S 'JJOIP , £P Tet-
<np Aj'XAtATM T(ù 0 5 ® T ® T0CPTO <TO(pW? 0 /-
KQVOfJMVTl KM trVfjQSpOVTUÇ, KM TpOTKApTl-
pWP TO/? JwPO/? JC«U TO/? XüTWpO/?, JCCU ^/Cfc
7î)? V ® o p ^ )» ? ocS 'X jJT/X® ÇEtpAVO KAT&KOtr-
ffM»
me quæ fapientis quaeque ftulti verba &
fada lint, diftinguunt, & de utroque ex
iis tantum judicant, quæ extrinfecus no-
bis & præter voluntatem contingunt.
Nam prudens quidem fapienfque ex
iis , quæ in poteftate noftra lita funt ,
præftantiffima quæque & utilia & falubria
præoptat, fibique ad agendum comparât^
cetera, quæ his adverfantur, procul a vita
fua éliminât atque depellit. vcritatem
nimirum ampleditur, juftitiam, manfue-
tudinem j clementiam, comicatem, mife-
ricordiam, caritatem erga proximos, ce-
terarum virtutum feriem : maxime vero
finceram erga Deum & Dominum con-
ditorem fuum fidem firmamque fpem ante
fer t atque tuetur: quæque oppolitarum
rerum curæ occupationefque funt , cas
fuga odioque dignas cxiftimat. at vero
ftultus, quæçumquefapiens fugiendaodioque
habenda cenfet, præpoftere omnia &
contra prudentiæ fapientiæque rationes
eligenda libi præ ceteris arbitratur , in
his' fe exercet , his fervilem in modum
operam navat: quæ fapiens falubria fibi
atque utilia vel deleétus caulfa vel occu-
pationis invenit , ea averfatur ac fugit.
porro in his fapiens ac ftultus fe produnt,
non ft bene valeant aut morbo tenten-
tur, non fi divites fint aut pauperes, vel
panas opes amittant: non fi ceteris hu-
manæ prolperitatis & opulentiæ bonis po-
tiantur, aut e contrario calamitates 5 æ-
rumnas , reliqua vitæ pericula fie effu-
giant, nihil ut fenfiffe, nihil fuccubuifie
videantur.
Nam hæc , ut alia, quæ in poteftate
noftra minime funt y quantum concefla
viventibus inæqualitas patitur , utrique
fæpe contingunt æqualiter : etfi eifdetn
in e vernis haud eodem modo uterque fe
oerit. nam fapiens bonam valetudinem
& adverfam , divitias & paupertatem,
honorem 8c ignominiam, gloriam & in-
famiam , tum incurfiones , vaftationes,
ra pinas extraneorum, 8c hoftiles impetus,
incendia, terræ motus, nec minus paca-
ta tranquillaque vitæ tempora ita duce
fapientia prudentiaque compleiftitur , ut
melior ipfe fiat, & fru&um aliquem capiat
utilitatis: quum 8c Deo, quicumque
fit rerum ftatus , gratias agat fapienrer
omnia & utiliter gubernanti, & adverfa
ac triftia fie ferat , ut certaminis coro-
nam
L I B ]
f/Mpfifloç. y r ç yA p Ev to /? trvfj.ßAtrS'ri t ® p
8oKÜVVJ>V PQV ){cfJI XpWTTOP®P \jST5fiCWçetm
Yjm àtAKsy yTM t Ioj , tÿ J P*~
r®PCM? EKtStâcûTlV , yrg TO/? TOP CCP/OPTOP
hV7nS»TJV Ç~UJJAVT/]Cr£CrtV ^TTOTO/ KOCTOXAflTTlTM
, ^ TOP Y,yEfJ.OVA VÜV €fÇ
ve-tç EKTpATYiVM 8tEvd'UiUri<r€*Ç AtpITjTlV • 0 S?
Atppcov fXV^AfJUOÇ 5%®P t Iw ItAKZtTIKlu) TÏ]Ç
(ppovnrsvç ETlTVfjJjJJ J ET/ tactmç to/? to/ -
tUJTMç <rVf/.ßA<r£TlV (W^H TO? AKyY^OVAÇ
y^ji To^XeCTÂccT/y? eajjtcù t$tiï(o<n taç 0X/t -
t /JCet? /R?ej<rA<re*ç îtct Tfß awirofjLovrimxç i@i
T»]? Sur<pï)f/,tAç jy y t » ? e cPEÂT/r/oc?.
n<y? vv y K ev TAcn jyy to/? E<p Yifjtv ^
TD/? y K £<p’ VfXlV TO JCOcd’> \JSEpOX ^J t Zo »
/urf<§h TO Kpe-tTTOP dCpjJTOM T ® tTOQCù QpO-
VlfACû hAQOpOV \ÆEp TOP A<PpOVA TOP KAV
TMÇ E<p Vfj.iv )(^| TO/? UK EQ V.UtV <D'JJjk(t)Ç
hAK&fjfyjov 3/octtïpto tj) (oqxoTe* t/\ç
duApriAç i t y? To/yry? yp ’hoyirpt. y? ygji Xo-
y y? rt&fQAvxrsftwv jy q ^ oa va tkAja Ouv 6 iro~
<p@* E k k Xvtiatyiç 5^ AJJTiS stSfOrCûTX TOP
to ro icwm fxEf^owJV \3ßo}\Afj.ßAv&v km
y » v , ci K m « top Eyta ev KApltA ^cy , ®?
trUfJAVTfifXA TX Appovoç KM y e f iwo/ CUUAV-
rt'/TETM * KM *lva> Tl Etrotpttrxfjdoj eyco ; ,,
KM à&Kvuç evApyco; , ®? aZixvç £<pr\ txto
KM «p^ ' X o}^®? , Afj.E<r<oç E T v yA y e 9 cc T ote
ftfe /o so v EXocXjjrec êyco ev kap^ix fx x • „
TOTE , tote; ÎJjXoPOT/ JCoCvF OP KMpov W? TO?
TO/X/JTO? JjXS’E fosvd’Ufjrir&Ç T® EP§/«.S'ET®
Xô)^® TO Kiï&iTTàL KM fJATMA , iyy /W»OE-
/Ct/CtP oeXjjd’WcÇ? E^OPTO 8uJJAfAtV Evd’VfJ.vS&ç
KM XbtXj)T*CC? , EKfpXVT/KtoTVpOV 8e kaS i^üv
TOP “v]/0)^OP TOP TO/yTOP Evd’Vf/.YIfJ.ATlâV, eC^E-
Ö"®? ETJjyoC^E, u A/OT/ ecQpCûV EK ■ Gfatos&r
fXAto? XocX«* jy y } ^ e T y io (/.a tm ot ï[Ç. „
E / 70/PÜP AQPOPct TOP J/EP-9'Ü/« J )S ’5PTO TO
TO/ot/JTO i®/C0*flC}^0p4lif/ , jy y fAATMOTfim KA-
Xfr#
; r II. ÏS
nam patientia adipifeatur. neque enim
vel in eventis eorum , quæ valde læta
8c potiora videntur , fupra modum ela-
tus, lætitiæ nimium indulget, animum*
que remittit ; vel ingruentium curarum
& moleftiarum moli fuccumbit oppref-
fus, 8c principantem animum ad ignobi-
les cogitationes converti patitur. at ftultus
contra, cui prudentiæ feientia ad di-
judicandum deeft , quæçumque illi con-
tingant hujufmodi, dolores auget, pluri-
mafque ipfe fibi ægritudinis nedit cauf-
fas, impotentiæ , maledi£Honi , defpera-
tioni obnoxius.
Quomodo igitur, five ea fpeftes, quæ
noftra in poteftate funt , five ea , quæ
extrinfecus obveniunt , non tibi in po-
tiorum ltudio fapiens prudenfque longe
ftulto præftare videatur , qui & in his,
quæ a nobis pendent , 8c in reliquis o-
mnibus improbe affeâ:us, in peccati ca-
ligine infanit? enimvero fapiens Ecclcfia-
ftes, quo maturius ratiocinationes eorum
fermonefque inhiberet atque refelleret,
quos , ut ipfe in femet expreflit , talia
opinaturos videbat , verba ilia ufurpan-
tes, Et dixi ego in corde meo, ftcut even-
tus ftulti9 ita & mibi eVeniet : & ut quid
fapiens faEius fum ego ? fimul ut aperte
oftenderec , fe contra fas ac temere lo-
quutum, adjecit protinus, Tune abundan-
ter loquutus fum ego in corde meo: Tune,
inquit : quandonam ? eo nempe tempor
e , quo tales in cogitationes devenit, in-
teriori fermone fuperflua , vana, a veri-
tate aliéna fecum ipfe medicarus atqu©
loquutus . 8c quo hujufmodi cogitationes
infignius notaret , fubjecit ftatim, Quo-
ni am ftultus ex abundantia loquitur ; & hoc
item vanitas. ( a )•
Si ergo ftultum effe pronunciat , qui
talia animo volvat , 8c vanitatem vocat
te-
(a ) Multa mulcis in Iocis ab Ecclefiafte pro-
ferri ex perfana hominum perditorum, qui nihil
de futura vita laborant, appofite admodum
& magnus Gregorius adnotavit : cujus verba
femel adfcripfiffe haud inutile fuerit : Hie igi-
tur liber idcino , inquit , Concionator dicitur,
quia Salomon in eo quafi tumultuantis turba fu-
feepit fenfum , ut ea per inquifitionem dicat,
qute fortajfe per tentationem imper ha mens fen-
tiat. nam quot fenteniias quafi per inquifitionem
movet y quafi tot in fe perfonas diverforum fu-
fciptt. fed concionator verax velut extenfa manu
omnium tumultus fedat, eofque ad unam fenten-
tiam revocat , quum in ejufdem libri termini
ait y Finem loquendi omnes pariter audiamus :
Deum time, 8c mandata ejus obferva, hoc eft
enim omnis homo. f t enim in libro eodem per lo-
quutionem fuam multorum perfonas non fufeeperat 9
cur ad audiendum loquendi finem fecum pariter
omnes admonebat ? qui igitur in fine libri d ich ,
Omnes pariter audiamus, ipfe fibi teftis e f t , quia
in fe multorum perfonas fufeipiens , quafi folus
loquutus non eft • ( Dial. Vib. ï i i ï . c. 4. )