§
'Enroi/ sy co sv r n K & t f ta /uv* bA,po & j ,
T & p c t r a O'S sv d jp p o r iw n , k m to e sv civo t-
l& öT KM là u KC(A y s TÜTO /XCLTMOTi]ç.
T T A r u v y a p t /ç sv s tw r a triw&d'pot-rcLç
A km TSedÄccßcov Ä jfy o r iw r i s \ j& o & e r t v ,
xcw
( O Ecclef, c, iï . n. i . Qlymp. jjju (f aycc5-»tt • yc/a itn &<
XVIIII.
£Vm/ ego in corde meo, tie»/ »«»c, /en-
tabo te in latitia, é' vide in bom . é5 ecce
boe vanitas. ( i ) ,)
N Amfi quis lætitiæoccafionem unde
unde arripiat accomple&atur, in-
que
( a ) Qulim Gregorius nofter cominentarium
fuum, contra atque capitum Ecclefiaftæ numéros
pofcçre videbatur, in Jibros decem tribue-
r it, arque adeo, ut hic vides, & infra videre
item potes, divifionem capitum communem in
iibrorum fuorum diftributione fequutus non fit ;
quærenclum putavi , num liber ille apud ali-
quos aliquando eodem modo decem tantum ha-
buerit partes, verum non modo Latina exempta,
quotquot in lucem emifla funt, a vulga-
tis nihil difterre vidi j fed in Græcis etiam o-
jnnibus , nec minus in iis , quæ orientalium
linguis feripta accepimus , Ecclefiaften pafliin
duodecim pariter capitibys conftare animadver-
t i . illud tarnen fubit, partitiones iftas vetuftif-
fimæ ætatis inventum non elfe : quique primi
de perpétua oratione dividenda cogitarunt, eos
verfuum five articulorum numeris perdiu con-
tentos fuiffe. nam hoc fatis déclarât vetus illa
facrorum Iibrorum Xroixopterpta/in Puteana Bibliotheca
, itemque apud monachos Germanianos
inventa, quam edidit Cotelerius ad calcetn
præfationis five judicii fui de epiftola Barna-
bæ. ( PP. App. T, i. pag. 8. ) nihil enim c-ft
aliud, quam verfuüm cenfus , quot liber quif-
que conftaret, quemadmodum Origenes quoque
apud Eufebium (Hift. Üb. v l. c. 16. ) Hexapia
fua partitus effe dicitur. nec vero -fententiam
hanc parum confirmât , ut alios mittam, Va-
ticanus ille Codex optima; notæ, ad cujus exemplar
XyftiV. Pont. Max. auftoritate Biblia
LXX. Interpretum édita funt. capita enim
nulla , nullos ille exhibet numéros : nifi quod
in libro quatuor Prophetarum, ut in Præfatio-
ne legimus, diflinßio quadam apparet fubobfeu-
va, illi pane fimilis, quam deferibit fancJus Do-
votbeus martyr, qui vixit fub magno Confianti-
no. ac memini etiam , quæ de cura a fe fu-
feepta feripfit Euthalius Epifcopus Sulcenfium,
qui fieculo quinto vertente florebat: ipfum nem-
pe, quum jam Epiftolas Paulli junior in ver-
fus plurimos difpertiviffet , hortatu Athanafii
minoris Archiepifcopi Alexandrini eandem de-
inde operam navafle, ut Afta Apoftolorum &
Epiftolas Gatholicas eodem modo diferimina-
reiï;-fic enim ille ( in Prol. A ft. Ap. ed, Zac-
cagn. p. 409.) Athanafium adloquitur: Etu.yv.ot
t[*oi y$ rnv <re retv ‘Opa^toiy ßißr.oy e/tAU y$a
SoKixcov 6iriroKtoy etvayvarcu re xeem tupoa^dictv y
xyx iron ctveiY.e<pct\eua<TctcrS<u , S'ithay rerav
rns vor vev Xtornoutpas ‘opoatm^ets , ecS t\$t ASa-
votffie •apoa/piKera-ie ’ ryx ra® «oxi>oi tya x? itpodtsr
(xa>( irtvronjxtvf , eoi^i/S'oy <re ouyü&s rturav <m u$0( ,
xecatt rnjp tf/auTv , <top©~ difftiptov avetyvaaiv
, tl> @PetX Ci m £Xetc'Ä (/<>/••••
id eft: Nupey mihi, lAtbanafi frater amicifjimey
mandafti, ut & Jïftmm apoftolorum & Epi-
flolarum satbolicarum librum in leBiones parti-
rer , qua cantari poßent , atque in quadam capita
dividerem, diftingueremque f ententlas fingu-
larum partium .* idque ego impigre atque ex animo
quum feciffem, horumque contextum per ver-
fus ordinajfem, uty quantum efficere ego poffemy
commode legeretur , brevi fingula ad te miß •
quamobrem ftatui jam hoc pofte vifum eft,
Gregorium noftrum ideo fuper Ecclefiafte li-
bïos fecifle pauciores , quam ejus modo libri
capita numeramus, quod nempe, quum fe ille
ad commentarium feribendum contulit, Codi-
cem Ecdefiafta: pra; manibus habuerit, qui non-
dum in capita duodecim divifus effec, fed aut
decem tantum conftaret, aut verfuum numeris
tantummodo diftingueretur. numeri quippe, ut
diximus, in facros libros prius indufti , quam
capitum feftiones : quin Euthalii a:tate eranc
etiamtum libri aliquot e novo Teftamento,
quibus ne numeri quidem adjefti fuerant. Ov-
Swa yetpy inquit Euthalius , w* <ruv, öaoi <roy
Setoy teoptaß^ffavio Koyoy , as S'djpo S'ttyyay Ttg#
tos ypetipm TccuTHS «5 aoruSuv nvrout[Atvov <ro
axH/xct. id eft, Neminem enim ex its, qtfi divi-
na eloquia traßarunt, hue ufque agnovt, a quo
feriptionis bujits genus diligenter fufeeptum f i t ,
( ibid. pag. 404. ) quibus verbis eas , opinor,
novi Teftamenti partes defignat, quas ipfe in
leftiones & capita & verfus dividere aggreflus
eft. de antiquis vero feftionibus Iibrorum veteris
Teftamenti , qua; item capitibus , qua;
nunc in ufu funt, minime refpondebant, quaf-
que Hebraei in Synagoga fingulas fingulis fab-
batis legere confueverant, multa apud Crojum
invenies. ( Sacr. Obferv. c .il.) illud hie a me
tantum habeto, quod ad divifiones ^ertinet ho-
diernas, earum fcilicet auftorem fuifle Stephanum
Langhtonum Cardinalem Anglum fieculi
x ijl, initio darum, de hoc enim Georgius Jo-
Md StviiJ.Bpdjrdtç sv tviç vopufp/Jfooi? ay&Qoiç
çlvd'pûOTrtVOtç, tiyvv SV ßpQfJMO-t TLOJ, TTOfiMT/
KSWpUKdjLfyjOtç Kfy à’S'A.KTtKOlS 9 KM
IçKtvüAç 7\sAo.[j.<Gïfu<rfJtyi<tA<p 7rsejlw&fo'-
ffiijou? j x.^| Ktvcyijiofç ngj[ ßSehvKTttt? r<\<;
treepKQÇ f,$QV(UÇ, ^ tfelSopOfT KoCTWÇ-oXcMÇ *
QTKv •to rspciç tu vçowkx iï/çtrfr
pçaçTVç jffi rotpots 9 jlcutKournt tcçvtk tvv Kot-
•mXoyçv V)s irotKtXij? syy TctvroSctTi/ç Aj<ppo-
riww EK&Vttf dJptiO'e* (ppvhov ’fyopfyjov cJ?
\jiïoXsX&(pd'om to o-uuoXov tvh&XfJLtl
jyw AwxJyotJ'O)' $ qvy)ç. ovv ys to>X<akiç ^4
yo<ryif/.&vey serfjcoç v>ts to/ktd/? trVfxßeßyiKSv *
oirsp jyy firne 6 /tofoonrrß «pjj-n •
Kom çto3svnri{<nv sv rots ç'çopiAoiv olutyv
ÇtTQ TXri\ïiSÇ TTOpVeiAÇ . ,,
AfjtfSXei vnvujj KcLTtyvuKuç ngj KOt,rttf/>s//.f
"luv ßtcov svtjriï&jfAt/.'pipv î(cm tttry**
^otr/^ccTu» o ro<p^* EjcKX.jm&rns j km <pn-
ç-ciç, -c Kew jyn ys t «to (À&miOTnç, ,,
t (ù yoLp SiirsiVy Km /5a, „ <GrfoànX<oç
trnpwvev, cJç pcevt v\v irXnrfjLQviuv 7^4 rov
Kopov Tffi (/.KpQTUTf£ SKSiVnS ^SV
dôps Xetsl/ccvov tîSovnç * ctfX* cJç /uxTutOTiyru
Trccrccv eipycçrfjfyilw km TrctpeXd'Xrciv rltu
vofjtt(d‘Siro.v éj<pponwlw K*TSiXn<ps ' %M 7 #
VA&V Mjd’/Ç <P>)T7?
§
T cù ysXcoTt e-tret rsejtpopnvf jçm t»i 4v-
Qporu/jYi, rt Tii'n) to/wç >
que iis , qu® humana putantur bona,
diem terat , exquifira qusque & fuavia
edendo ac potando , leftis purpura ful-
gentibus accubans, obfeoenis idem ac de-
teftandis corporis voluptatibus deditus ,
& fplendido cultu luxurians: jam i$ exa-
£lo diei fpatio quum ad finem pervene-
rit , totum ülum tarn varia; mulnplicif-
que lasdtia; elenchum fic evanuifle inve-
niet , nulla ut fpecies omnino aut vefti-
gium voluptatis relifftum fit. quin etiam
homines hujufmodi morborum quoque co-
hors fapenumero inyafit: quemadmodum
3c Ofee ( 1) propheta fignificavit, quum
dixit , fit inßrmabuntur in corporibus fui$
(t multifudine fornicationis.
Ergo damnatis utique reprehenfifque
occupationibus ac fiudiis fuis, pronuncia-
vit fapiens Ecclefiailes, Et ecce etiam hoc
vanitas: tiam illud Et ecce ufurpans aper-
te ofteudit, poll fumms illius lsetiti® co-
piam omnem & fatietatem , cum vefti-
gium a fe nullum voluptatis repertum,
tum ipfam, qus lastitia putatur , omnis
vanitatis effeftriccm , ftabilitatifque expertem
inventam efte. itaque rurfus ait,
xx.
Rifui dixi circumaSiionem ; & U t itu ,
quid hoc facts ? ( 2 )
T O Ttf y s X w n s otvovnrov , pccLÏXov tie
VOinriKOV dptotpTtdÇ , KM 'Gïfofyvov
K ^ r ^ tK n s k m w w K e j r s u ç r i b
vßcov 6 r ç tp o ç E x x ^ J i c t n j ç , ct,vwvof/.<trsp
<w t o TrEedQOp&v, n y w Ktvnoiv d v co u zX o v KM
[ASm/H oXla! cltt&k i w > QurorspHrcLV t « k x t
d p s r lu j K<x.TK7 nfA<*.T0ç , k m S s q &ix ç tuv
tcyad'cov k m y o A n s tuv K cc&nKoviuv k m rvf/ ,-
<pspQvT y r 71p r u y sX (jjv v> s \ J /o v ta> .
E t r x
A Dfcquutus fapiens Ecclefiaftes, quam
futilis res fit rifus, vel potius quan-
tam peccandi materiem, quancumque æ-
ternorum fuppliciorum periculum importée,
mutato nomine appellavit ilium Cir-
cumaSUonem , motum nempe inæqualem ,
converfionemque inordinatam, quæ a vir-
tuterevocat, bonorqm contemplationi ad-
verfatur , eorum , quæ animum ridentis
3c deceant 3c juvare pofiint, ufum inter-
cipic. (a )
Tum
C T ) Id veto /AHifAtvixtt afAHpr>ifi,ti «ft : Nahum y opinor, dicere volait, apud quem fententiam, quæ fequitur, leges e. n i .
n- j. totidem plane verbis, ceterum Ofe* ilia funt, »tie tuftSat etâtiifrutny t» au-nts, c. x m l . n. 10. quæ tarnen eodem
trahi non polfunt. fie in Matthæi Evangelio cap. xxvtl. n. 9. pro Zaehariam legimus Hiertmiam, fie alia alibi immurata accepimus:
quotum tarnen magna pars rncada librariorum habendà funt.
Ça) Ecclef. c, i l. n, a. Olymp, rtp yiKurt evrif reßiifapat . . . quæ Petavius in præclata illa fua Paraphrafi fie extulit;
y-iKas »■ «/>’ e/utt a rett’i xtx.fir’ «trixpos e/auSfl'
Xup/Aurt t ’ a r o t , t 19 >uv r t / a n tu/ ccraipaç,
fephus Eggs in Purpura dofta ( lib, I. n.<5r. )
Pnmusy inquit, facrorum +4uftorum t.otam Bî-
bltam tn Capitula & numéros difiinxit : ordi-
nemque ab eo confiitutum omnes Ecclefia , qua
ufquam jam indç ab eo tempore fuerunt, fequuta
fun t. quæ Ciacconius ante tradiderat ex Ion-
gelini Purpura S. Bernard!. hæcMorinus igno-
raflevidetur, quippe qui Hugoni Gard inali in ventum
tribuit. (Exerc.Bibl. 1. 2.n. 17. c. 3. )
(a ) neQKpopa quid hoc loco fignificet, paul?-
lo