-3,8 A I* P E
ïii I. tçnjporibus adjudicetur. Null us ante Ju-
ftinianum I. Conitantinus Aug., qui in re$
Rom an as domipatus , nifi Magnus îlle, Chri-
ftianarum rerum præfidium : nam ad Conftan-
tinum filium quod adtinçt, nullum illi imperium
datum in Italia, fed in Qalliis, Britannia,
atque Africa Pyoconfulari. Quod fi ab
anno e c c x x x v i i., quo Conftantinus Magnps
exceffit, ad iqlx. , ante quem Gregorio diem
Romæ diftam non putat Cajetanus, anni omnino
intercèdent gcxxiii, , nullo pafto adfcriben-
dus Gregorius annis Juftinani I. fub quo ne*
que ipfe, neque Romanus Pontifex dixifle po-
terant, Imp. Cæf. Conftantino Magno quondam
paruifte. Quodfi ad Juftiniani II. temporadiffe-
ramus Gregorium » ftatim oecurret Conftantinus
Aug. Juftiniani pater, piiffimus vere, Eçclefiæ-
que bono natus, quem imperantem coluerint
8c Sergius, & Gregorius. Hic igitur Conftantinus
primus omnium dédit, do.navitque B.Petro
Apoftolo dimidium Romæ , hoc eft twv
U(*^0"m vcüv iw v , five Canonis, quem ier
pnefentaret Romanus Populus, unde fumtus fuf-
ficerent, queis Ecclefia erat opus , non fecus,
atque deinde Juftinianus F. Agrigentinæ Eccle-
fiæ, quo novum 8c templum, & Epifcopi ædes
exftruerentur, dimidiam Agrigenti partem der
dit, in qua, fuper tributa, quæ populus pen-
deret, nil demum intelligas, nam datum adeo
imperii jus fufpicari non licet, quum una, ea-
demque Civita§ duobus parère dominis plane
monftruofum, neque donum donatum feu Romano
, feu Agrigentino Epifeopo, fed Petro,
& Deo, ut Ecclefiæ impenfis confuleretur ; quod
diferte in Agrigentina donatione fignificatum,
neque fecius de Romana adfirmandum.
XXXIX. Atque heic gratulari mihi liceat
Literatorum Civitati, fingulari ornatæ benefi-
cio ab Leontio noftro, cui gratiæ eo nomine
fane quam miræ habend*. Qiiotus enim quifque
eft, qui nefciat, quas dividias excitarit Con-
ftantini Aug. donatio, qua aufta fertur Romana
Ecclei a ? Sunt qui’ illam hypobolimæam fu-
gillent, funt qui ut germaniflimam Conftanti-
ni fcripturam amplexentur, funt qui deprava-
tum legitimum opus diftitent, fed iis, qui
fubditivam illam volunt, nondum compertum
eçquo e fonte fabula ilia eruperit. Tandem
vero aliquando facem hifce tenebris depellendis
prætulit Leontius nofter teftimonio, quod auro
contra pretiofius, quodque fruftra Cajetanus fo-
licitat. Ex eo intelligimus, Romanam Eccle-
fiam a Conftantino Pogonato donatam dimidio
canonis , quern Populus Romands in Fifcum
Cadareum inferebat. Sed enim, quum tempo-
ris proceffu Cæfarum potentia in Italia, atque
ipfa Urbe labefaftata rueret, non mihi dubium ,
quin Romani Pontifices pedetentim principale
jus invaferint : quumque certum illud, Conftan-
t'mum quemdam Cæfarem dimidium RomæA-
poftolicæ Ecclefiæ tribuifle, in'de bella arrepta
eççafio novam cudendi donationem, cujus au-
N D I X,
ftor non. Conftantinus Pogonatus, fed Magnus
perhiberetur, quique non confuetudinum dimidium,
in quo dimidia Roma fignificata, dede-
rit, fed omnem plane urbem cum jure gladii :
neque Romam tantum, fed, ut magnificentior
donatio adpareret, Provincias non paucas, qui-
bus alia, infuper fupplementi loco addita, ut
Romani Pontifipis principals aequis conditio*
nibus illuftraretur. Quare ad cetera , quæ Gon-
ftantinianam proftigent donationem, cujus non
una proftant exemplaria, teftimpnium Leontii
adcedat, quod non modo impudentiffimi impo-
ftoris fraudem detegit, fed ecquo e lemine mon-
ftrum illuft natum, quod tot fecula ob oculos
hominum verfatur *
XL. Hæc quum ita fint, quid reftat am-
plius, ut effeta viribus dicatur Cajetani opi-
nio de Gregorio Agrigentinorum Epifeopo Ju-
ftiniano I. compare? Tam multa quum illam
oppugnent, contra omnia confpirent ad decla-
randum, vitam Gregorium prodtixiffe fub Ju-
ftiniano I I ., quis tarn infane obfirmato fit anir
mo, qui in Cajetani verba nihilominus juret ?
Nemo unus ex vetuftis Scriptoribus Gregorium
ad Juftiniani I. temporarejeçit, Nicephoro Cal-
lifto excepto lib, x v n . cap. x x v n . H. E.
At quis ifte Nicephorus? Seculi xiv. Scriptor,
qui tot fphalmata commifit in Ecclefiafticis rebus
enarrandis, ut nonnifi çum tædio ab a,cris
judicii viris ejus hiftoria legatur. Aufim igitur
Leontianam fidem in diferimen vocare tam lu-
brico teftimonio, quod tot alia oppugnant ?
Præter Epitomaften Gregorianæ vitæ, 8c Menologium
Bafilianum, ab Leontio funt Simeon
Metaphraftes, Menologium Græcum a GuliefL
mo Sirleto latine verfum, Nicetas Monachus
Studita, quos tarnen Cajetanus fententiæ fuæ
auftores laudare non veretur. Hæqcine ti»ro-
(JLocyus feremus, an cum 1 erentiano Simone
dicamus ( in And. Aft. v. Sc. ii i . )
Ita preedicat ? ingentem confident tarn !
XLI. Metaphraftes tarn liquido, quam lux
ipfa, fcripfit, interfuiffeGregorium magnæ Sy-
nodo Conftantinopolitanæ, quæ convenit Monothelitis
orco devovendis, potiffimum vero
Cyro, Sergio, Pyrrho, PaulloMonothelitarum
primipilis j fimulque vitam egiffe Juftiniano
Aug. imperante. Quid hoe eft, nifi nobifeum
fentire Metaphraftem ? Sed enim ilium ratus
Cajetanus ad fuas adduftum iri rationes, modo
contaminatam diceret narratiqnem de Sy-
nodo adverfus Monothelitas coa&a. Ecquæ
( malum ) calamitas ifta, qua efHiéfim pref-
fus quum Leontius, turn Metaphraftes? Cor-
ruptus Leontii commentarius, ubi percenfetuf
Gregorius ir*er Theologos cooptatus, quifum-
mo in confeiiu Monothelitas proferiberent ; de-
pravata hoc ipfo in loco Gregorii vita, quam
Metaphraftes concinnavit. Mira res, cui non
credant, nifi qui fuerint e gente Meneni. Sed ,
ut hæc omittantur, fatis fuperque docet Me*
taphraftes Gregorium noftrum in earn Synodum
çod-
A P P E N
eonvenifle, in qua res adla contra Monotheli-
tas : nam ait ab ea abfuiflb quum Romæ, turn
Sardiniæ Epifcopos., quippe mofho implicitos:
8c Romanum quidem Legatum mififfe, qui fui
perfonam obiret. Hæc non cadunt, nifi mSy-
nodum VI. Oecumenicam; nam quod V. ad-
tinet, neque Legati a Pontifice mifli, q,ui Sy-
nodo præeflent, neque hic Romæ conlidebat,
fed ipfa in Urbe regia, quod a nobis demon-
ftratum. Qua re improbum opus defudat Cajetanus,
quum Metaphraftem in parteis fuas
protrahere pertentat.
XLII. Neque candidius fatum expertus,
quum fuppetias advocat a græco Menologio
Sirletano, e quo non video, quid emungat,
quod ad fuam faciat cauflàm. Ex eo hæc récitât,
quæ fcilicet leguntur ad xxm. Novem-
bris. Commémorâtio Sanïïi Gregorii Epifcopi
Agrigentini. Hic fuit fub imper io fujl'tniani
ex urbe Agrigento, piis atque bofpitalitatir,
Ô* eleemofynarum fiudioftffimis parentibus or-
tus» Annos natus decern & ofifo defiderio ve-
nerandi fanEia loca Hierofolymam petiit, ibique
a SanEio Macario Diaconus fabius rever-
fus eft Byzantium j poftea Romam venit, ubi
EpiJcopus Agrigentinus créât us eft^ quo mu-
nere pr<tclare funbius, mult is edit is miraculis
in fumma fenebiute migravit ad Dominum.
Hoccine magnum illud teftimonium, quo tan-
topere geftiat Cajetanus? eone nomine obelo
dignum habitum Menologium aliud, Bafilii
Aug. editum juffu, ubi difertim indicat vixiffe
Gregorium fub Juftiniano Rhinotmeto ? perinde
vero ac, quia Sirletanum Menologium Jufti-
nianum nominavit nulla eognomenti adeeflio-
ne, idcirca confugiendum ad Juftinianum I.
exclufo penitus Juftiniano II. Sed cognofce,
quæ comminifcatur, uti fuam, quotiuo modo
poffit, fententiam tutetur. Videt eodem in Sirletano
Menologio ad x ix . Decembris mentio-
nem fieri de Sanélo Gregorio Agrigentino,
atque hinc ftatuit duos Gregorios Agrigentinorum
Epifcopos, unum, hoc eft Leontianum,
qui vixerit Juftiniano I. Aug., eique adrogat
elogiutn, quod ad x xm . Novembris in Sirletano
Menologio legitur; alterum Juftiniani II.
regno vindicat, quem meminifle idem Meno-
logium putat ad xrx. Decembris; quo diferi-
mme negleflo faétum ait, ut priori partim
imputata fint, quæ unius fecundi propria, atque
ex duobus unus coaluerit Gregorius. Argute
fads, fed vere nihil. Si Menologium Sirletanum
ad x ix . Decembris vel minimum in-
nueret de ejus, quem laudat, Gregorii ætate,
effet , unde nobis gratularemurde comperta ejus
Gregorii ætate, quin tamen Leontianum ab Juftiniani
II. temporibus dimoverem; . Porro,
Gregorio noftro præiviffe five unum, five plu-
îeis Gregorios Agrigentinorum fidera, docet
quum hiftoria translationis Beatæ Agrippinæ ab
eodem Cajetano exhibita To. I. Vitarum SS.
Siculorum, quæ nobis fuppeditat fub Valeria-
D I X . 3 i9
no, 8c Gallieno Augg. Gregorium quemdam
Agrigentinorum Epifcopum, turn Leontius nofter,
qui de Gregorio Roma adpulfo Panor-
mum cum Felice Epifeopo, a quo Agrigenti-
no in throno locaretur, feribens hæc inquit :
Igitur in proprio Epifcopio commorantur, cui ab
Sanbio Gregoriö nomen er a t, quod certe olim
Agrigentinæ Ecclefice fuerat, Libertinum appel-
latum» Agrigentinenfe Epifcopium Panormi
pofitum, quemadmodum Libertinum antea di-
£Ium a Libertino Epifeopo Agrigentinorum prLr
mo, ita Gregoriani nomen fubinde excepiffe a
Gregorio quodam ejufee Civitatis Epifeopo non
immerito aucupari licet. Hunccine célébrât Sirletanum
Menologium ad x ix . Decembris, an
ilium de quo laudata Agrippinæ hiftoria, fi
quidem alius abeo, quem obiter nominat Leontius,
an alium quemvis, modo non noftrum,
cujus notifia interierit ? Adfingat Cajetanus fub
Juftiniano I. quotquot voluerit Gregorios Agrigentinæ
Ecclefiæ Epifcopos, dum Leontianum
ab Juftiniani IL ætate non folicitet, fi fartam
teélam velit Leontianæ hiftoriæ fidem. Atque
hæc locum obtinent, fi quidem Cajetano de-
mus Gregorium, cujus Menologium Sirleti me-
minit ad x ix . Decembris, alium ab eo effe,
cujus res per fumma capita x xm . Novembris
percenfentur. Quid fi unus, idemque fuerit ?
quoties in Menologiis occurrit quum Græcis,
tum Latinis, ut de uno fan&itatis fama illu-
ftri homine bis, terve in anno mentio fiat ? Si
Gregorius, qui tantumdem indicatur x ix . Decembris,
ab eo differt, çujus vita præcife de-
feribitur x xm . Novembris, cur illaudatus
omittitur? oportebat fane 8c hujus res geftas
leviter adtingere. Qiapropter fi ne unco quidem
raptari queat Sirletanum Menologium fub-
ftinendæ Cajetani cauffæ, fi & ifthuc Bafiliano
recentius, nullum en.m illo antiquius, quis
tam infubidæ mentis fit, quin intelligat, ea-
dem Sirletanum dixiffe, atque Bafilianum Menologium,
proindeque noftras in parteis venire
, a Cajetanis abfeedere ?
XL1II. Venio tandem ad Nicetam. Heic fi
immorer, male, tempus Iudam, quum enim il-
le prodat ( lib. contra Latinos T. v i. aritiqq.
left. Henr. Canifii ) Gregorium Conftantinopolitanæ
Synodo interfuiffe, Imp. Cæf. Con-
ftantino Pogonato, Pontifice vero Maximo A-
gathone, non poffumus meliori advocatione
cauffæ noftræ jura defendere. Cajetanus pro fe
ftantem diftitat Nicetam, quia de eo loquu-
tum Gregorio certat, qui alius ab Leontiano.
Verum enimvero Leontius non alium nobis laudat
Gregorium, nifi qui vitam duxerit fum-
mo humanarum rerum Byzantii præpofito Con.
ftantino Pogonato, ejufque F. Juftiniano L.re.
gni conforte, Sacrorum vero Romæ antiftire
Agathone; ut ipfiflimus fit Nicetæ Gregorius
atque Leontii, huneque duplicate juxta fit
atque nova intermundia Epicureis ad ge re re ,
Sed definat aliquando Cajetanus quoniam glal