tos ÙTipxptmxs iridujtç wu rm tm; t r i tjit
optent vis fp tm S, W ’rujrw'htloi^ixç
rpo ictupx rois dylots djnyyiXtoi;. a/J.tf\n
TOtnui ipesnis trnyay e,
§
M<tT<UOTQÇ fJ.AT<fAOTi)TUV , &TSV 6 ÏLKKAv)-
(r/fit?ïï?j parMOTty paT<uoT)TW, to täf-
TO paTCMOTty .
E l ptTCUOTty f r / TFetP 9 O pntisptCtV £%£#
Av<rinA&av y %pn<npoT,)m npoç rov
ßiov rty cLvd-puTityç (coyç top ääto •>
jMjf fjfyjTOt TOP XctTO (TWfAtLy Kam. titCUpSTlV
y Karte triwaQetav xs^ÿAapßavopjjfstitv * c£^
eKanpaSev avovnrw dùpriTtu tyi, pytieptav
lie-
C i ) Ecclcf. o I. n. a.
dias, v itia, fa&iones, fluftus, quoadal-
tiffima avolcnt tabernacula, atque ad vi-
fionem pacis ; fiantque jam fan&orum
Evangeliorum vel ante tempus participes.
( a ) idcirco adjecit protinus,
P
Vanitas vanitatum, d/aciV Eccîejiaftes, *u<r-
'vanitatum, 0»»/* vanitas ■ ( i )
SI vanitas eft quidquid nullam habet
utilitatem, nullumque humanæ vitas
commodum affert neque iii iis , quæ ad
animum, neque in iis , quæ ad corpus
five feparatim five conjun£tim referun-
tur; ut ex utraque parte inutile omnifque
corn*
(a ) Sanôorum Evangeliorum nomine defi-
gnatur hic vita ilia coelefti fimilis, quam in terris
quoque ii vivunt , qui Deo dediti ofimem
veterem labem aboleverunt, neque ea appella-
rîo nova eft : quîppe Bafilius ( de Spir. Sanél.
c. 15. ) jam feripferat, Et ois C&.Çoptv& moi ,
•» Euocyyextov h/cu os uvuoeeaews ßts •apo^tuTuoru-
d r sx uv pot S'ox« os ■mpocnr/.ovTos ufiupruv ; id
eft , Si quis definiens diceret , Evangelium effe
formatn vita, qua eft ex refurreftione, mibi ne•
quaquam videretur a vero aberrare.
Juvat autem hic adverfus eos , qui aftegoriæ
ufum ne in antiquis quidem Patribus, qui fa-
çras litteras interpretati funt , fatis probant,
paucis adnotare, quam jufta illi de cauffa my-
fticis ejufmodi explicationibus deleélarentur. no-
rant utique magni plane viri magnoque ingenio
ac judicio præditi, Origenes , Hilarius, Am-
brofius, Chryfoftomus, alii, norant, inquam,
quot quantæque coritroverfiæ de plerifque facra-
rum litterarum locis vel inftituræ effent , vel
inftitui etiamdum poffent. at , quum populi,
quem quifque regeret , bonum maxime fpeéta-
rent, & hanc fummam effe ducerent, fi auditor
s cum veritatis cognitkme bene vivendi ftu-
dium conjungerent ; controverfiis illis raro de-
libatis, quae melius in Scholis Ghriftianis tra-
élabantur ad Alexandrin» exemplum, quæ do-
élorum fapientia &eruditione infignis fuit, po-
pulum rudern & penitioris doârinæ impatien-
tem alia ratione inftituendum effe cenfuerunt,
Sic orra ilia interpretandi confuetudo per tro-
pos & allegoriam, in vitiorum fere infe&atio-
ne acvirtucum laude triumphans, quara eo im-
penfius Patres quidam amarunt, quo populi,
quem excolerent , auribus atque animis jucun-
dior utiliorque videbatur : neque id tarnen fine
auftoritate fecerunt, quum hanc ipfam interpretandi
rationem oftendiffet Paulljis Apoftolus ?
quocum errare non poterant. ( ad Gai. c. 4.
n. 24. &c. )
Porro ne tum quidem omnes fermonem hu-
jufmodi populärem & eruditionis expertem pro-
babant : nec defuere, qui magnum ipfirai Bafi-
lium reprehenderent , quod in Hexaemero ex-
plananda quæftiones quafdam nobiles prætermi-
fiffet : quem Gregorius frater fie défendit : ( fub.
init. libri in Hex. ) 0 1 mvm roivuv roictu<
iu n>po<ptpQVTèî » pioi Soxecriv tTtaxejiücu top <tko-
otov tus <w orctTpos ity.uv S'tSaaxuKiou, os $n(i<j> w-
ffvry Sicthtyo(£ty®* cv EtcxXi/tri# ry voXuetvS'pvari,
XK<itt&n\ov sÇ uyuyxHs tiroiuro rots S't^oietvois rov
Xoyov • cv yotp roavrois rois eexeen orotkoi (itv ttaav
ijji 01 rav J-^uxorepav tvctiovres Xoyur ’ vot^uirKu-
fftvs Se it THS Xeorrorepas e\eoareas ouv vonticeouv
*x eçixvôuevot, avSpes i S tarai tÿi ßavauttoi outs
eoriSKpçpots epyatricus iDpoau'xoXHiievot, xg* o e» yu-
viufy Xa& ruv toivouv piabnpcaouv ayufivas’O.s , i\gt
H veoXtua Tuv ircuSav, vgx ót irctpHXiv.erepoi xaott
oov xpovov , iravres éroi ouv tousowv eSeovro xo-
yuv , ou y (lem tivos euXtiorre ^o^etyaytas Sta ons
çeuvopcevHS xTtreas vgx owv e» optuTn xaXav topos tLo
tu •treirQtnxoTOs ou wuvou yvwoiv ’^etpayuytsvTov •
id eft : Qui bac & alia ejufmodi loquuntur, hi
mibi non videntur propofitum patris noftri do-
ßrina finem intueri, qui in amplijfima Ecclefta
populum frequentifftmum adloquens , pro audien-
tium intelligentia fermonem moderabatur. in tanta
enim multitudine licet effent multi, qui altio-
res etiam difputationes intelligerent, plurimi tarnen
doBrina fubtilitatem non capiebant , utpote
homines imperiii atque opifices & negociis bumi-
libus occupati, & mulieres in ejufmodi difeipli-
nis minime exercitata, & puer arum turba, ata-
teque provefti fenes, qui omnes oratione facili in-
ftituendi recreandique er ant, & per res procréa-
tas, qua cernuntur, earumque pulcritudinem ad
rerum omnium auftorem procreatoremque deducendi,
JCBXTi)t4ooi> utpehe-ea» ' ti àyron <pr)7VK) Ex-
»Ajjtiädj», cc Toe ravrtt fxaraiAOTrf j u w
p dpi yap st tv aura) tviç Qvrecoç tuv ovvjv
d Äoy& *, xiïsv 8e /aarlw szffoiYirsv 0 Qeoç,
ct?$voc toWTO Ka"Ka 7\tav efxapTVpvTOA
r x hoyx Tfc ahyd-Haç, «V
ttrptyi ns wet pas' rota <pn<n tc Tot îs'ccj'to
faaTMOTtfj „ to pfyu y&p xpavta f/.eyed'n
■ n w Ka1* v ttofos to xpm u a tsqvksvm
TwitmeKt1 td/î avd'pcoTroiç,
yov SKÜtyyxvTM ^ Karayyersx<n tx re-
TTotwom rlw ysytO\co(Tiujlw ^ Sogctp.
r, tie yn yyJi ^a^artra tita w r ewforowstv
(WTdJts avae/$ynvjv Ifotnv Tpocptpuov w
toi ngj[ rGsfos SriTerav srtTr,tiet(ov * vjv
a'ßhtov ravntiarav (pvvjv sympruv ^ aKap-
TTOOV, W VJV WOtKlhcOV COTOe/fAWV, tit* (JV
y (an mV av&pcowuv iro&ippfyin iv djorfaov
yupn reçwvov TfOtptfAOv sk <^tx<nas <rv-
jirardu wee/ro^erM ^ (pvKamTM ’ ^
rssfOTKtwet tov ayad~ov ^ iravcotpov
TTOtvyrlu) mv aTavviv. soiksv xv fj.a"K-
Xov 6 EiKK^YKTtaTris reo Ka&whx %pil<ra-
fJSpiOÇ itSSfOTtitOtATfACd fAarlxif TX {AftTCMX Tty
tiofav ^ sv rotç ttitotç pwycccnv eytov rots
üTroQMOpfyiois ervttt fjtaTtfAOT/\rtc narrt*, rov
KotrfAOv. ntoç yap xwpav sv txtois to
(tiujoXov Tt sQforvyo&a Tty faaT(MOTt]Toç »
AihKov, vs xfö akst vjy Osro tx
etyctS'if ^ navtro'px ngj onsç&aAx tirjpctxp-
y x ysyovovjv nepeßa'fibSTQ t Imj to/'JjjtIa/j
ovoy.artav * ct^Tsot aê&f fxovcov tuv Tty
fAo%d,vpa$ ^ QvjXyis npoMpetretos toi» av-
Srpo)nuv svepyxpfyjcov parlât, n Kart*, tita-
votav 7] Kam Koyov n äocto npafctv * tit* cov
d v\]/t]Aos yivertu mne-evoç, 6 m av<o
nsovKa; ßAen&v, npos to Kavjt Ksxfpe
c^yxppovw, ngji 6 ev Tipi) cov, napstrujjs-
ßAvSt) TOtç KTtyStn rots woriTOtç, ^ wm
potv&t} cujtoiç* X# 0* ctg%wi» ng.1 CatnAdjç
rsmyßfios, azAsty ivprirat w^nAnncos
rots tixAots' 5{cfj\ 6 Tty aSavartas xcto'wcompendii
expers inveniatur: quid tandem
dicte Ecclefiaftes, Omnia -vanitas?
nam fi de rerum, quæ funt, natura fermonem
habet, quarum Deus nullam fine
cauffa fecit, quafque bonasadmodum
effe omnes & veriflimo idem teftimonio
affirmavit, & nos ipfi experiendo novi-
mus; qui potuit dicere, Omnia vanitas?
cæleftes enim magnitudines pulcritudi-
nefque quantas habeant militates, 8c quanta
hominibus commoda importent, ipfæ
declarant, multoque magis Conditoris ma-
jeftatem & gloriam commendant. terra
vero ac mare, quum innumerabilia nu-
triant animantia non modo ad efum fed
etiam ad fervitutem idonea; quumque
tanta fit plantarum omnis generis copia,
tanta fruftuum fatorumque varietas, qui-
bus fuffulta hominum vita large atque
ad fuavitatem ufque jucunditatemque ali-
tur, conftituitur, confervatur, euftoditur;
nonne his omnibus bonum & fummefa-
pientem rerum omnium Conditorcm &
agnofeunt & prædicant? quare perperam
potius Ecclefiaftes definitione illagenera-
tim complexus fingula, conceptam ani»
mo vanitatis opinionem verbis quoque
ad mundum univerfum protuliffe videa-
tur : quum nullum plane locum in his
ilia vanitatis appeilatio habere poffit.
Atqui liquet, denominationemejufmodi
non de boni 8c perquam fapientis præ-
ftantifque artificis operibus induftam eff
e , fed de iis tantum, quæimprobop.ra-
voque hominum fruftra adnicentium con-
filio fiunt, in quibus aut cogitatione aut
verbis aut fa&is labuntur : (a) itaque qui
fublimis era t, humilis fit, quiqueadeæ-
leftia contemplanda natus, inferiora inhiac
infipienter: tum qui in honore habeba-
tu r , ftupidarum pecudum fimilitudinem
fpeciemque geritj & qui regia dignitate
auftus principari coeperat, mancipiorum
prope ri tu fervitutem fervit inglorius:
B qui
(a ) Ita fane hune locum , quandocumque
ufurpare opus fuit , plerique Patrum interpretati
funt, q u i b u s præivitGregorius Neocæfarien-
fis , didlum fie explicans : Sis v-eva mu avovnou
ou tuv ar^puiruv 'upayp.uou oe vgi <TmsSao(iuiU,
90a avàpt)vrtva‘ ttS'e yap eyi* ois etvety otpexos t i
Ttsrois tbpooHpTnpevov, âirep avSpwwoi irtQ/.ynv tp-
otovoes -/gt. ouy.aoi vgt dpu^tus exoexeotu oireuSnat ,
tuv (cey «spooxcupmv ttTTnptevot avaoepes Se tuv
fsrpov Tcp ys/veup tus «fvvvs o(£(£urt uP ' Q'n*v
TtS'esv fiuxopievoi. id eft, Quam vana & inuti-
l}a funt omnia ea bominum negotia & fludta,
qua in humanis rebus fufeipiuntur ! nemo entm
eft, qui utilitatem ullam cum Us conjunct am effe
dicere pojftt , qua homines burnt reptantes &
corporibus & animis perficere^ contendunt, rebus
caducis & temporar 'tis addifti, fupra fidera I autem
generofo anima oculo ne tantillum quidem
adfpicere volentes. ( init. Metaphr. )