ï 4S E X P L A N . S U P E R E C C L E S .
ruvepobot; jyy Af*jA«wieM? xxti]vv\xov:; ,
ysyovov; n tpyu ajyjyn; n Sai'«t« $>&*-
ronpx; arxyvyri; ^ baXeya; , tû> cru//;-
/3«m TT&MrfAto yjji t»j tokwtyi ruytyopx.
qejj 1V TX tXUtX vXdTOV rUOXrnXd'ê 3($f>|
<TüyyET/\Xb'EV &Ç TO? eXeiVUV 'Xptpa;. VJ'gX
jyif £ctm T/J'ot rvyßxyrv yeyovoro; ey-
fGSffirfJlMy XXT' a b e v i)TTDV X TU X eV ) <Tl)fJL(p7\En
rvXrfàn; , iyy o rXy*n>? ztrepvXxy-
ytyvo; &ç xaxucnv y$Ji •3 ‘A/\J//p ry jstoctc&^oy
^ fyo^To? ;câto mmm xppuTtav , jjv enrev
tbe-iV \jiïo tdv ihm o cropo; Ex^Ajj'nctrj??,
E/ ^5 /lm?8£p nußrUYi roiartv , ctTA*
fr/i* Aura v£Z>vA*p(i$o©- o TAyro? to/?
\jær’ «u/ry , ixxro; be vjv fyivvi-
&evvjv yv/xvo? nranv a; rov ßtov, ^ j^v-
yu.'o? et&toiv ex. ry Ç/y, Xccto to ou/to
ùr <wvj; ynbev EiriQepOfjfyjoç EV tîi 3^ 6 / eu/-
Ty TO /XJJTE Xocô-’ OV XCUpOV £$0-
J'TJ-S'JJ , /UJJT5 ylw ETt K<t&‘ OV E^ n T/\; TTX-
p>{TY\; yy?J? • ÔïcTfp EfjUrsbot TO?X(û /GtfVW
6 yeyx; cc^Ajjto? Trt? <fl/r£/3e*ctî l<y/3 Af-
j-'Wj', ‘‘ T v.uj'O? f^A^O” ex xotXu; ynrpo;
ya , brfKoiOTt yvyvo; i{<y xreX&jroyxi. „
raruyxp twjcùIh oyy ruyDvvcoç jyy o ro<po;
fLzxXnTixrr) ;, x$y r t a cito yarpo; yrtrpo;
$vvnnv Try.pEy.Dyj.vei yvyvlw, tLo *©)»o?
rlw cry^^üTj E7rtrpqploj xxa Tropemv. o
& ipnoii', ct Q? « xjj, j, Trxejrynv, J? y^/ /rfè-t
vxî'TD? a.vd'pcoris t Iuh darfos tujj yljjj STTtçpo-
$!mj ytvoptyilw efmyHTtu yvyvlm, cç?A« T£-
6*
( i ) Job. c. i. n. 2i. fed spud LXX. leges . . . . juçTf s? /eesr >
(<*) Cur, inquies, fervitutem morte deterio-
rem dicir ' quum nec vita careat, & libertatis
quoque fpem fervoaliquam relinquat. notaqui-
dem illaTullii cohortatio, ( Philipp, n l.c . 14. )
Quod fi jam, quod dit omen avenant, fatum
extremum reipublicoe venir: quod gladiatoxes no-
biles faciunt , «f honefte decumbant , faciamus
nos y principes orbis terrarum gentiumque, «r cura,
dignitate poùus cadamus, g’Htf/M c«w ignomtnia
Jerviamus. nihil efi deteflabilius dedecore,
foediug fervitute: ad decus & libertatem natifu-
w«/.* c#f teneamus, <r«r ç«w» dignitate mort
am ur . fed ifta ex Romana difciplina, & oratorio
more prolara. hoc potius defignabat Gregorius
, fervitutem cita ilia morte deteriorem
elfe, qua pugnantes occumbunt : quod in fervitutem
adduâis ad dominorum arbitrium vi-
vendum moriendumve effet, qui fibi in fervos
nihil non licere ducerent. hæc enim turn erat
conditio fervorum. i/fpud omnes per ce que gentes,
ait Cajus, (L . 1. D. de his qui fui vêlai, jur*)
animadvertere poffumus, dominis in fervos vit ce
necifque potefiatem fuijfe. quare qui in prédomina
venilfcnt manus, bonis omnibus amiffis,
quod (a) morte deterius eft, in fervitutem
abdufto, in ipfo periculo& calami-
tate pars opum maxima difperditur, &
in iilorum pervenit manjus. fortalfe ctiam
cafu aliquo exorto incendio, nihilofecius
pereunt vel igné abfumpcæ vel dirept«
divitiæ, qu^cumque fervatæ fuerant in
perniciem & cruciatun} ejus, qui polîè-
ditj & eo languore habuit, quemfapiens
Ecciefiaftes fub foie fe vidilfe affirmavit.
Quod fi nihil tale contigerit, 8c fer-
vataj domino maneant opes, quas liberis
pofterifque tradat; hi tarnen finguli&nu»
di in vitam veniunt, & nudi abeunt e
vita, eodem plane modo nihil omninoin
manu fua ferentes, neque quum primum
lucem adfpiciunt, neque quum ex hac
vita decedunt. quod 8c multo prius ad-
feruit Jobus, magnus ille pietatis athle-
ta, (b) quum ait, Kudus egrejfus fum ex
utero matris mea, nudus fcilicet & rever-
tar. ( 1 ) nihil enim ab hoc dilfentit aut
difcrepat fapiens Ecclcfiaftes, qui 8c na-
tivitatem a ventre matris nudam reprte-
fentat, 8c reditum cognatam ad terram
tranfitumque parent. quod autem addac
Quemadmodum venit, oftendit, fententiam
fuam elfe, non omnium hominum nudum
elfe reditum, at eorum tantum, qui mit
yn[M os %st* arek^tTo/ucif suet •
ufuram quoque lucis nulla prxllitutadie datam
in lu£tn & mcerore capiebant: quod vita; genus
cita ilia morte jure gravius videbatur.
(b) Jobum nofter fie compellat, ut eum ad
yetuftiffima tempora referre videatur, ut enim
hie multo ante Salomonem, lie infra, fub fi-
nem nempe libri vm l. ante ipfum Abrahamunt
collocat; quippe qui poll Noemum recenfeat,
eique Abrahamum fubneclat. neque id tamen
novum admodum aut abfurdum; plerique enim
veterum, ut erqditi norunt, vel xqualem eum
Patriarcharum faciqnt, vel certe cirpa Moyfis
xtatem vixilfe cenfent: itaque 8c omnium li-
brorum canonicorum primum quern de eo ha-
bemus, numerant, atque a Moyfe ipfo feriptum
exiflimant. fed quia funt in eo mulra, qux
Salomonis 8c ftilum fapiant, 8c fententias imi-
tentur; ab hoc potius, vel etiam abHefaiaauc
ab altero pofterioris aetatis feriptore compofi-
tum alii arbitrantur. ceterum idfi demus, non
ideo ad Davidis agvum aut pofterius etiam Jo-
bus ipfe retrahendus erit: quum afflatus Deo
feriptor facile & citra erroris periculum vel an-
tiquiffimi temporis hiftoriana feribere potuerit.
L I B
& v j v a.ve7\£r}fAWUV Z M p a b c a X c o v V M //« -
Seuutv {xembortv 7roir}trcL[jfy}(ov /Gtfog tvs ev-
$£&$ xou TTu^y?, ym y-lw ^evobo^nyav-
•mV ry ? fT /^ v y ^ o y ? , y r i n v j v i y m to/?
x.otvcjvwMtuv, yvte oA<y? ep-
yov £Tibei^y.fJtyjG)V <p/AcO'3‘p£ys’/ot? xctt cuy.-
7r<td‘€i<ts Ty? <t.re~spri$}iss y.va.yxMcov,
et?Aot yovov yTod’ntrcwcjlpvvjv tcp criwa.yom
fjfyjoy tAxtdj* , XCit Tlu) aSSfOcd'Y)xlw CWTX X'JJ
t lot cutfytnv Trotyr&pifyjcjv ewfyi<nv xcu rssfo-
cd-yxluj Epeo-EW rovr,p<x.s. rant Ptm*
w Kow ys raro rovypy. ctppcyr/ot. „ xyj t«rcy?
yap ayj irovrpy. ty,s v)tyjjv\s Sty.3'£0~£<*>£ xett
<&fovjps<rE<i>$ )i voros ertv 5 et ttv y.iry.vypovov
t>i? ojjvjv ctwfTOCAijTO/ ye-
yovcicn r/,? yryv^puira xu TotmAw; clveAen-
yovoi yv(oy.r,s. u> yap 0 ra ryvn xpovcp
ir\<; tbtas irvperto mwe'xo^os n vepnxq
tj Tobapytxq) vorriyah, Tovvipav XsyErxA bis"K-
&eiv vo<rov9 cos £v\ct.7\yr)bo<nv aee xru btr,ve-
xsn» obiwtiJS v>v tbiov Qtov xy.vnvy.Xury; •
$vj ttoXXco yccXXov 6 rlw y.ppv~iciv r<\;
yrt; yjj^yjpEVJ- vorqr*;, xc(A yn ppovrira;
tv apavot; airod'yrMCJrM d’riryupa; oavviu;
msfo; Tf\v vjv yjuviwv yyctd'vv y.roX*J)cnv otrg-
A^broTDP , yppurtav Eyr\XEvow boztyy.<&nrE“
tcu novYipav. 6 pfyi yxp ruyxrtxu; appv-
mrx; , exv yen* v\; <z^ferarrt;
v\; (Gtfo; top Eiri txvvjv ©fop, \jzoire-t t,v
tQpuriy.v Tigjj vorov , yeyyXa; ctToA?j\J/fTew
3^1 TroXXxirXxrxa; vjv xottuv to? xyot.Qx;.
*c Ou yxp xfyx to ■ ssxd’YiyxvA Tit VWJ X'M-
py <nsf&j top yeYXarxv So^ctP xiroxxX'oirte-
opj „ tot; <jso,yeififwxoriv Evrxjud’x top xxjj-
<r(ovx to? riyepx? top irxyetop to? puicto? .
o be w c^foyjpETtxlwxppurtxv voryrx;9 cJ?
Trovnpxv e ^ y ix e v x a Xeyeryj vorov, y-ra toA-
Affl yxXXov Troniponpx; tiprirH to? xoXxrti;
s\gji rtyucjx; .
E/ fo ry-ro, <c Tt; GfoioseiX, pnn, ra
T0/yr6) top yoySuv, cov eyo-^nrev e*? xve-
yw > >s viyxv eiX,n t{gji yxrt\v. zx&xrsp yxp
6 top xepx beppuv, « rt to/? bxxrvXot; xx-
7i%eiV eQeXuv top xveyov , abev tXeov &>pv-
txa bpuv, j) xova; yxrxja; ycy <skAms;'
a v j n c y v j v TO/yTOP d y o ' j f t o ; ' g u t J ~ ^
$<*-v]wAy? eXeYiyorwJYi; ^ to? (tsrfo? ns; ev-
be&; ^ TTEvriTfts yemborEv; , «? xveyov
A>p«tcu yivoyfyio; <&fo<pam; 9 xnbn x xvrtw-
& a TTXVTft TOP tOJJVJV fetov xxT&py yfyilu)
E'Xpvvjv ev rxoTet top tbiav ■ ^wyjjv,
bta Tisv> yyj bwyapjfyiluj airo^XEireiV rsrfo;
TO
E R V. 147
fericordi* expertes atque avaricia; dediti,
neque pauperum inopiam ulla largitione
levaverint, neque peregrinos hofpitio ac-
ceperint, neque fandtorum neceffitatibus
prsefto fuerint, neque omnino quemquam
abjeÖum ac miferum ullo vel humantta-
tis vel caritatis officio juverint; in repo-
nendis autem opibus, quas congererent,
toti fuerint, 8c in iis augendis ac cumu-
landis pravam iimul in fe ipfis cupidita-
tem auxerint ac cumularint. hujusrei ergo
ait, Sed & koc languor pejjimus. quid
ni enim ifte confilii talis & voluntatis
peffimus quafi morbus fit? quum totum
vita; fuze fpatiumimmutabiles, inhumano
Temper atque immifericordi animo fuerint.
ut enim qui toto vitae fua; tempore
febri correptus eft, aut renum vitio
vel pedum morbo laborat, peflima uti
valetudine dicitur, quod vitam fuam inter
perpetuos ' dolores adfiduofque crucia-
tus abfumat; fxc multo magis qui volun-
tario animi morbo affe£lus fuerit, curatn*
que nullam fufceperic, ut comparatis fibi
in cslo thefauris jeternis, viam fibi ad bonorum
perpetuorum beatitatem muniret,
peffimo plane morbo laboraffe exiftimabi-
tur. nam ille quidem, qui corpore «ger
fit, liquidem ea, qua par eft, erga Deum
univerforum obfervantia languorem fuum
morbumque tuleric, ingentes capiet mo-
leftiarum fuarum multoque ampliores re-
munerationes. Non enim funt condign* paf-
fiones bujus temporis ad futuram gloriam,
qu* iis revelabitur, ( t ) qui toleraverunc
hie »(turn diei 8c glaciem no&is. porro
ut is, qui languore voluntario opprelfus
fuerit, peftimum habuilfe morhum dicitur;
fic multo magis poenas & fupplicia
inveniet pejora.
Qine fi ita funt, Qu* abundantia, inquit
, buie a laboribus, quibus laborat in
ventum? fruftra nempe atque inaniter,
quemadmodura enim qui aerem verberat,
etfi ventum digitis comprehendere velit,
nihil aliud confequutus videatur, quam.uc
inani 8c fupervacaneo Jabore delalfaretur ;
fic & iftorum contentio, qus cum mu-
nifica mifericordia & pauperum atque e-*
gentium fubfidio conjunfta non fit, ma-
nifefto in ventum fufeepta reperiatur: pr*-
fertim quum hie quoque toto vitae tempore
animum habueriiu in tenebris clau-«
T z fum,