B I
o Ss <pt}<jj»i vx sxskXvkx <re, Ttxvov, syca. jyy
..anr.eAS-coy Ta\<y oyjtjxus* T«Aty gx
p# (pwvÿyas, g<Tg, Fpyyog/s* o 8a TaAiy tür-
Spxp.ct)v tTV spiTpcxr^sv Tg ap^i8/axov#, ^ Ae-
yei auTt,) • (Sts syco, xu<^f, u xsxXt/xxs pis • o
os (p^enyj »x £K£k\vkx erg, 7rxvoy, gyw, gy-
TpçjU® 8a ysvoptsv<& 6 xpX'Sixxovos Xsysi xu-
flp' Tsxvov rp^ yo^ j f«* «Tag TaAiv x*Ag-
P"P yg, xTox&td-yv <wvp, Kug^g, v ss~i, v
stittxtviç vp crop oixssjo ; enw Ta?uv ■9‘e^'rof
icwTov vs tou8® , stittxs txXiv o AyysX@*
SQcoydfTCo oxnov sx T&rm Xsyiav, Tpyyog/e. o
ps ouixttks pis™ cwtsSys enre^, 15» gyw, Ky-
g/e, v fjsfoa-tottns to yw ojxg-j^j o 8g Ag^gi
aoiv) • Eir&Stj sSsyd-ys vs /©/>oywir» vs Osx to
tSstv TO IspOToXUjAX , >yy SplßxVUTCU vsç ayiaç
no ms sxesvxs , 3$^ vau gyj; yjywyxwy, o-nair*
scoÖsv ToptLSyv Sett« tov cuyiaAoy , 3$^ g'ypytr«^
tos g^ovTOS erg ias vs gxeicr£ SixTspxTcu.
AiyiryierS-pis Sg 0 rp^o^i® 3(c/y •?rgg^aptfs
ytoo[ACo@*, apt* 8g rçtpj Soga£wv tov 0eov, py
xTiç-yTxç to xxXstowv cajtov j aM. * (St^fws
fggXS'wv «to to xsXKits , açeis tov xpxiSixxo-
vov xoiptwpte^oy, pySco©“ ovtov jSovt® , 800-
piouws xaTflAd'&i «s t/)v S’aAayyai/ • g\0wy
pis tov Torxpov pis to Tg^ toAiv , h«to yyy-
xvg/cw ojjiTt Tp wp« HxvKcißti/ em tov cuyix-
Kov tt\oiov S'EAoy-TO eirg\3-«y pis icy iroTOptoy,
CU/T\ilT0U OJJTOIÇ vSwp . TOTO $£ Agp^td KaT ’
pixoyowiow 0='« yg^ove^ai. g^y/yas Ss Tip irAoiw
ç Ypnyog/©' \eyei‘ yjupvn xSeh<pot z# Kv&u
TTcuTts. Ag/ifajy ayTÇ 0,1 to * ycupois t^oa
cru • xa\ws vä3"£s , a8gX(pg. o' 8g (j)»/<ny
çeyres * tt» tÎui Topeiow vucov irotetirSe, xygxoi
pi» j 01 Sg /zd/>ps ayTOy, gay 6 Ku&os xe\d,e 1 ,
TO KapS’a^-e/'yi/ygcöy iroKei oarspyopad'x. 0
Ss resf^t «ytos * ^aßgif ptg ptg3- ’ yawy a8g\-
(pot. 0 8g yxun\iip(Qr vs tt\oih ocutov ‘
pit] upxys 8»\®* si cwSpwrrs, ^ to xyg/» y»
caroSpxTM ßtsAf? ; 0 5g rpvyo#©- Äg^gt, 8«-
X®“ [ACV £l[Al Xg^r» J CUlSpWTTtS 8g üSxfÀCûS ♦
Agygi «yto <3 vxvx'Ktjp©', oVis gcw/ gi, eicrsK-
S-g ,ag3- ’ xpiwv, )(cpi aTrayopte// erg oV« ß»\gi.
7%yTO 8g ^g^-toy 0 yayx^^p®* «ro^aÇopte^®* tt-
ya xaT ’ owS-pwiroy, cos spioi Soxfi, ßisKopicvos
ayTOV m^STfXTOA t
Eito at'gXS’cov et> to v\si(p 0 Tpuyog/®1,
){cW XolTTOV 01 TO TrXoiy To TOS XPtlXS
yovTfs, ay^ to copot sycvsvj cu>suos stcitaSsios ,
3(cW gXS'OVTOS fX TO TTOTOpt» ptgTO TpSIS juSOXS
xaTfXaßoy Toy Kap^aye^yj/ygcoy iroXiv. as 8g
girXgoy et/ ^0 SoiKoiTcry, geopa 0 vayx^xp®- -roy
rpuyotjtoy at/et/SoTOS irpoy^L^optet/oy aypy-
«7Ty»yTO, \J/aWiovTO tt uSixKsnnxas, 3yy sfyjTV]
Ksycov et» g‘ayro * «îwS'oos 0 ttcms »tbs to 0g»
at/^pcoTr®“ griy. aWwt yyy^wp^yoy ptoi, Ky-
gtg, gin ^50 irxpxvo[A(p [its sySuputrst, « gyg3-y-
[At]$lw xaTO to Sihouis irouS®' toto . xaTOÂa-
ßovTOv 8g ayTOy gy ti? iro^gi, sia’tjyaysv xvtov
gy Tÿ oixw «yro 0 yat/xA^p®' 5 avgirayygy
aypel
lafti ? at hie, minime ego te , inquit, vo*
çavi, fili . itaque eodem rurfum cotlcedens quie-
ti fe dedit. verum audita iterum vox claman-
tis , Gregori ; quare ad archidiaconum denuo
accurrens, ecce ego, inquit, Domine, quor-
fum me appellafti? ille contra, te ego, fili,
non vocavi. eeterum pavore correptus archi-
diaconus, hæc addidit : fili mi Gregori, fi rurfum
vocantem vel femel audias, refponde il-
l i , quid eft Domine, ecquid fervo præfcribis
tuo ? ergo quum fe iterum puer reclinaffet,
adftans rurfum Angelus clamavit tertio, Gresro-
r i . ille vero , quum propere adfurrexifiet, ecce
ego, inquit, Domine , quid fervo prælcri-
bis tuo. cui ille : quandoquidem coram Deo
poftulafti, ut tibi Hierofolyma videre, & fan-
â a ilia loca obire liceret, jam nunc feias ,
dilucuJo tibi ad lictus pergendum effe, teque
ibidem inventurum, a quibus in eas ufque regiones
trafmicti poffis.
VII. Excuffo igitur fomno Gregorius exul-
tans, gratias Deo egit, 8c vocanti fidem ha-
buit : quumque cubiculum illico 8z archidia-
çonum dormientem reliquilfet, nemine fentien-
te , celeriter ad mare perrexit.. jamque adflu-
vium venerat, qui fuburbium alluit, quum
forte nautas offendit in littore navigium agentes
in fluvium aquandi cauffa: quod non fine
Dei numine contigiffe affirmo. navigio autem
accedçns Gregorius, falvete, inquit, Deopro-
pitio, fratres quotquot eftis: qui quum eum
refalutaffent, enimvero, addunt, tempore ades,
frater, rogatique âb eo, quo tandem profe-
öuri effent, refponderunt, fi Dominus adnue-
ret, fe Çarthaginem abituros. tum ille, acci«
pire me, inquit, vobifeum, fratres. at navi-
cularius ab ço quærere , maneipium ne effet,
& fugam a domino pararee ? çyi Gregorius,
Chrifti quidem fe fervum effe, refpondit, at
in hominis nijllius mancipio çenleri. ad hæc
navicularius, age, quicumque lis, nobifeum
confçende , & te , quo velis, ducemus. qua
quum diceret, ut humana malitia fert, illud ,
opinor, animo volvebat, commode fibi obla-
tum, quem vendçret in fervitytem.
VIII. Qiium autem & Gregorius in navigium
confcendiffet, & quæ fibi ufui effent,
nautæ comparaffent, fecundus ftatim ventus
exoritur, quo illi a fiuvio fol ventes poft ter-
tium diem Çarthaginem tenuerunt. at vero in
itinere navicularius, quiGregorium videretvi-
gilantem, & obfecrationibus adfidue aut pfal-
mis intentum, ftupere adeo ac fecum hæc lo-
qui: vere puer hic divinus homoeft: pro Domine,
quæ ego injufte adverfus puerum hune
juftum cogitare aufus fum, mihi remitte. ubi
autem in urbem ingreffi funt, domum ille
fuam Gregorium deduxit, & cubiculum ei aef
quietem adfignavit_pacato fecretoque in loco,
pre-
■ btimry co xf?AfW ‘nvr ôvti cv yrvytp ngj Sixtpo-
p(p noTTCp, 3(cfji rxpexotKet ojutov 6 ycoux\tipoç <L-
•yjrd-cu virsp twvs siri tu cv^v[At][ixv, 0 cvs-
Sups tôt] Hoir ’ oints. tßisXsTo yxp 0 ytwxKupos
ico\t]TM toy TeuSa* (auoKoysrcv v co/tu
«X tjpvt/Txto rlw ctxvajj, Si’ xs owrov TO^gÖS
esrtiyxycfi co vp irKoiop. é Ss Tpnyog/®* [/.£-
to SxKpucoy xtroKg/d'eis Xsyet nxp vouuHXvpty '
yix\<os Totets, nu&is pits, ov piswoyrxs siri
to cpSupmpixv y» ’ ysypxiTTou y x p , (f On
ci/^-vpiioy xxpSw ai/S'pwT» s^opioKoyyicrsvAi vp
0gçp , )(£)y syKXTxKeipipix cvd’upan sop-rv-xet svw-
iciov cwvs. ,, irXlw 0 ©g®* o’vyywpyjrH toi ,
Kvg/s pits, ycvtfSifTU toi , xaS'ws mtdtu) .
A ut®- 8é o Tpttyo&t& »x ttyx&cv su to
xg?A«», » SsSoùkcv ac/TO 0 yawxAxpos, tsùt s<px-
ytf uv< co Tfl TtoXety, a>A’ t)y gx8»s souv» etç
xKpow xT MT nt, ygji tov pico Six 8yo ttuspcov
rpotptjç pSV\xpßoU/CO, OTF )[CfJI Six T(*/CTOy, ov
HÿA rlw sßSopixSx oXonKvjpov xTOTXtjpm • 3(cpi
toto xpTcp (Bpa^yTOTW 3[cfA vSxv )[$/ \xyx~
vois, xXx Ti xpTUCov , owAj gAat» . &£copoov Se
courts ô voM/xAtfp®’ to Hxpvyttiov tos utoiaows ,
esTtiX^co ^ 9®* TOy Etitxotov tos toXscoç ,
Sit]yt]Torm ojutoj to xäto to y cwd'pcoTOV
Tou/TK. ax«y«s 8g 0 Einyxoïr®', xTSTViXe
Tov xpytStxHovov auvs to xyxyesv ojutov f&foç
ayTOy • sXScov Ss 6 xpyjStxxov, svpco xuw
e-y TW xg?Aiw ey8oy a/jayivooTHOvru, . tjv yxp
XxScov ßlßhiov TXpX Tiy®* «OfSTßuVptS TO [AXp-
Tug/oy TOy «yiwy Maxxaßcwwy, tov v%sp to
y opus t po Xg/rti pixpTpptjTounuv. h$ a Xsyes xv-
Tcp o apyiSiaxov®" ycupois, vxvov, tv¥Lvg/y
yoipois. o 8ê Tp®* ayTOy xTsxg/yxv), ycupois,
§60<pi\a)Txv, 3 yy gy Kvg/u ttoh/tow 3^
CWXTVIS O TCUÇ TpqTSXlWtJTSV XVIOV. 3(^U XsySl
pivTta ó apy«8taxoy®* o iraTop tv o Einyxo-
ir® Tuy svmud'x xxXsrs cu/sXS&v sv top girt-
<yxoTicd. Q 8é (pt/ory , cos hsX&j&is . aTgAS'wy Ss
UsTK vs xpytStxKovs eiTyXSsv t p® tov Ein-
TXOTOV, TSTCOV TXpX TOS ToSxS XUVS, Xs-
yet xuTco 6 Eirjyxoir®, XMP01S vpoTtpiXa-m-
7t, Ti yg t p® y,uxs vas, QiiXotos vxvoy; ó
Ss TO® XVTOV , TXTtp 7l[AlS 3(CjU SlSxTKXXS,
HXT * OlXOVOpllOW TO 0 £» gyS'aSg HXTpVTCITXpiSV
TP® Tlw t Iw <xyiOV)TV<, IVX ÂJçv; VTSp TOS
fixys gXgeivoTOT®. Xsyçi xurep 6 Etitxot® ,
d' X<yr® <? T*® w 0 » 5 vxvoy, TiwiXSp
TOl
precatus, ut fibi a Deo nefarii confilii fuive-
niam obfecrationibus impetraret. revera enim
navicularius de puero vendendo cogitarat, idque
ei fponte faffus eft, & hanc fibi fuiffecauffam
pronuneiavit, cur eum celeriter in navigium
reciperet. cui Gregorius cum lacrymis refpon-
dens, refte, inquit, facis, qui de crimine,
quod mente conceperas, ex animo doles: feri-
ptum eft enim, ( 1 ) Quia cogitatio cordis hominis
confitebitur Deo, & reliquice cogitatio-
nis diem feftum agent coram eo. verum Deus,
mi domine, parcat tibi, & quod peris, benigne
largiatur.
IX. Ipfe autem Gregorius e cubiculo, quod,
ei navicularius dederat, non difeeflit, neque
ulli per urbem vifus eft: eratque totus in fa-
cris exercitationibus, nec cibum nifi poft bi-
duum fumebat, quandoque nifi poft triduum ,
quin & totam interdum hebdomadem jejunus
implebat: ac cibus ejus erant panis permodi-
cus, aqua , & olera, quibus falis aliquid ad-
fpergere folitus, olei nihil. tantam vero vir-
tutem acque patientiam admiratus navicularius
, Epifcopum urbis (a ) adiit, eique o-
mnia, quje in hofpite fuo viderat, enarravit.
qua: ut accepit Epifcopus, archidiacono mandat
, ut eum ad fe deducat. hie ad Gregorium
profeftus, in cubiculo invenit le&ioni
operam dantem. librum enim a presbytero
quodam commodatum acceperat, fanftorum
Maccabaeorum, qui pro lege ante Chriftum.
martyrium fecerunt, (h ) hiftoriam continen-
tem. ipfum autem falutans archidiaconus, fal-
v e , inquit, fili, Deo propitio, falve: cui ille
quum falutem officiofe reddidiffet, ac ad-
furgens veneratus effet, ut deinde audivit, fe
ab urbis Epifcopo ad asdes pontificales arceffi,
ut jubes, inquit, fequutufque archidiaconum,
ad Epifcopum perrexit, & coram admiffus ad
ejus pedes procubuit. at vero Epifcopus fic
eum eft adloquutus: falve , o cariffime : qu<e
te cauffa hue ad nos, fili fuaviffime, tranfmi-
fit ? ad quern Gregorius, divino plane confi-
lio , inquit, pater ac magifter venerande, hue
ad fan$itatem tuam pervenimus, ut imbecil-
litatem ipfe meam tuis obfecrationibus juves.
fufcjecit Epifcopus, te Chriftus Filius Dei co-.
d mi-?
< i ) Pfalm. X.XXV. n. 10. àt LXX. habent . . sqm tywrv.\Hp/Att nSopiH t’opTwrei <rot.
(<t) Quis turn, anno fcilicet dlxxviI. Epifco-
pus Carthaglne effet , invenire non licuit. poll:
Trimofum, qui vivebat anno dliiI. nominat Hol-
ftenius ViBorem , Tublianum , Fortunatum. ( ad
Geogr. Sac. Car. a s. Paullo p. 87. ) anno dlxxxx.
jam fuccefferat Dominicus, ad quern exilant epi-
ftolae Gregorii Magni.
( b ) Significatur hie, ut opinor, Flavii Jofephi
Eiî TftotHxctßcuxe xoyoç, « mti otUTOxpxTOpôç \oyi<r/Ats:
quem librum Jofepho tribuere Eufebius , Hieronymus,
Photius, quamquam ab alio feriptum putavit
Grotius,. ( v. Fabric. B. Gr. T. ill. p. 240. >
ceterum exftabant Nazianzeni & Cbryfoftomi de
iifdem Maccabaeis laudationes, nec minus Pat rum
Latinorum fermones, atque in primis S Augufti-
ni, quos in Africa invenire facilius potuit Gregorius
nofter. in vetuftiflimo Kalendario Carthagi-
nienfi , quod edidit Mabillonius, ( Vet. Analeft.
p. 163. nov. edit.) Maccabasorum memoriam Car-
thagine quotannis celebracam apparet, eodem quo
nunc CQlimus die, Kal. Aug.