tiam Epifcoporüm fedeis fuiffe, Sardic* Epi-
fcopus honore Metropolit* füngebatur in prq-
vincia Dacia mediterranea, qu* una ex vii. ,
unde coalefcebat Exarchia Achridis, five Jufti-
roahss I. Dardani* Metropolis, ab Juftiniano I,
inftituta anno ioxxxv. V. C. Belifario Gof.
( v. Juftin. nov, xi. collat. n. tit. v i.) Con*
ftanti* vero, qu® Cypri Metropolis, qu*que
fubinde ab Juftiniano II. JufiinianaB nov* na&a
nomen, Pontifex non Metropolita modo Cypri
audiebat, fed etiam txvvmtq>xK(& Archiepifco-.
pus, hoc eft iifdem adfe£lus juribus, atque Pa-*
triatch*; nulli enim throno fuberat, ejufque
libertas vindicata a Patrihus Ephefin* I. Syno-
di cecumenic* anno io cx x xi., adverfus Johannis
Antiocheni Archiepifcopi conatus, Cyprum
infulam Patriarchi* fu* portionem conrenden-
tis ( v. canon, vm. ) , turn pr*terea a Zeno-
ne Aug., qui Petro Cnaph*o Antiocheno Pon-
tifici jura in Cypriam Ecclefiam repetenti re-
ftitit, incolumem jubens Conftanti* Metropolit*
dvivxftpu^tcw, tum maxime , quod eo ipfo ,
quo vindici* poftulat*, anno repertum in Cy-
pro Barnab* Apoftoli corpus, cujus pe&ore
Matth*i cubabat Evangelium ipfius Barnab*
manu defcriptum ( Niceph. lib. xvj. cap. xxxvn.E
quo refpiciunt quum Leo Aug. in fua diatypo-
f i, turn Nilus Doxopatrius in Taxi Thronorum
( in qua tarnen perperam legitur Maicci, pro
Matt beet Evangelium ) , qui earn ob cauffam
daram produnt xvtantipx'Kiou/ Cyprio Metropolit*
, qu* tarnen reapfe fane quam antiquior.
Jam igitur fi unus, idemquc Epifcopus Sardi-
c * , qui & Conftanti*, adparet, Conftantino-
politani Concilii cecumenici tempore in Sardi-
cenfem Ecclefiam Conftantienfis jura derivata;
quoties enim Ecclefia, qu* fingulari pr*ftabat
aignitate, a Barbaris occuparetur, Chriftianis
exa6Iis, vel facris cerimoniis omnino vetitis,
illius jura, ne plane interc:derent, in aliam
tranfcribebantur. Itaque in Taxi Thronorum
Metropolitanorum, quam ad ms, codicis Vatican!
fidem edidit V« Cl. Emmanuel Schel-
ftrate To- II, Antiq, Eccl, illuftr. pag. 784.
legas, Philadelphienii Epifcopa Sardicenfis Ly-
d i* , Heracleenfi Ponti Claudiopolitani Hono-
riadis, Attalienfi Pergenfis Pamphyli* II. Me-
tropolitarum jura, dignitatemqueadrogata, qui
prius ipforum fuerant tTxpyiafTcu y itemque
Tbeflalonicenfi Exarcho Ancyrani Galati* Metropolit*
jura adtrihuta. Nunc fcire pervelim
a Cajetano, * ecquis unquam tradiderir, Jufti-
niano I. imperante Cyprum infulam Barbaras
incefififfe , aba&is inde Chriftianis, ita ut Conftanti*
jura ceflerint in Daci* Mediterrane*
Metropolitan; ? Si hiftorias evolvamus oftineis,
numquam fiet, ut nobis illud occurrat, quin
expreffe fcriptum a Conftantino Aug. Porphy-
rogenneta lib. 1. Them, ubi de Cypro: T S
ypovx Si vxpxtipxuovT®*, T§f 'PiauatHciov
q-k'Kuv HxwaStvTuv xpiKtlxs , tHpolr^rout
«UT#$ 01 fZotppXxlwQi } «V® tj?s ßxoiKuxs fHpxH\
t(x, }(£p' irpa>V)S tv dorp irtpxrx$ A'ßu-
ßxyxp& ( ncu rijs Soyxr pos tv dar ij TaqaivtTcu
) truths wpoLTiiTte, Temporis
progrejfu Romanorum armis ea negligentia ad-
tritis occuparunt earn ( Cyprum ) Sarraceni
Heraclio regnante . Enimvero primus earn in-
ceffens Abubacbarus ( cujus 0 filice ibi fepul-
er um oßenditur ) fuo jubmißt imperio. Abuba-
char-Arabum Amermumnes II. imperium in-
greflus anno ioqxxxi, ( Heracliichus x x i, )
quo Muhammath impuram animam evomuit
x v i. Juniij obtinuitque annos ï i . menfeis v i.
( Theoph. in Chranogr.}. Non igitur ante annum
iQcxxi. ulla in Cyprum fa61a Barbarorum
impreflio, unde Chriftianorum everterint
Ecclefiam.
VIII, Sed adhuclupereft, quodevincat, Sy-
nodum, qua de feribit Leontius, nullo modo
habendam, qu* congregata Juftiniani I.regno,
Sic igitur Leontius; Ita in earn, quee diu exor-
ta fuerat, bcevefim fraudulent am c'cepta difpit-
tat io, multaque ab orthodoxes eo die in beere-
tic os probata • Ceter um Gregorius, qua ft Omnium
viliffimus nihil ad bcec rejpondebat. Inde Cd-
tholici cum jediffent, Heteticj contra ( ader at
autem ingens muh it udo ) fuperbire, animos at-
tollere, & quafi alis fubvehi. Ibi tum Sanfili
Spiritus gratia illußrante Gregorius caepit quie-
tius agere contra malefance mentis Epifcopos,
dogmat tea primum tifus oratione de Santi a , incorrupt
a , 0 infeparabiliTrinitate, partim iis
ad ftngula vefpondendo, partim poßulando, ut
ea, quee dicerent, demonßrarent • Ac tantum
ipft Japientiee , tantum intelligentiee datum eß ,
ut nemo quidem omnium ex ea turba refponde-
re fatis poffet ad ea verba, quee de facris li-
teris decerpta proferebat. Sic autem Hereticor
rum oppilavit or a , ut Patres omnes plane ob-
ßupefeerent, talem hömini a SanSU Spiritus
illußratione cóllatani gr at idm . Itaque non paur
ci ex i is , qui principes inter Hereticos vide-
bantur, jam tum, quum eos Gregorius per ti-
tulos, libellofque coercuit, ad ortbodoxatn Catholic#
Eccleßee fidem confugere. Ex eo porro
die ne mutire quidem adverfus CatboliQOS attß
funt irnpii, inanejque ac fraudulent as voces jail
are, quee tent aver ant, afpera, feedaque event
ffe animadvertentes. Deus immortalis! quid
adhuc reliquum, ut omni plane adfeveratione
adfirmemus' Concilium, in quo pr*fens adfuit
Gregorius, nulla ratione Conftantinopolitanum
illud intelligendum, quod a&um ex Juftiniani
I. auftoritate? quid? -ea in Synodo null* di-
vidiae de religionis negotio, nulli H*retici,
quorum impetus nefarii contunderentur. De lb*
tantum Edeff*, Theodori Mopfuefti*, & Theodoren
Cyri Epifcoporum orthodoxia difputa-
tum: ad h*c de Origene, Didymo, Evagrio
a&um, qui uno omnium Patrutn conflatu da-
mnati. Unum pr* omnibus teftem audianm$,
Gregorium P. 1VL cognomento Magnum ( pr®-
tereo ipfius Synodi a&a, unde h illud fiemeat)
h*c ad Conftantinum Mediolanenfem Epifco-
pum feribentem lib. iji. ep. xxxv». Quod autem
feripfiftis, quod epifiolam mearnRegin#
Theodolindee tranfmittere minime voluiftis pro
eo, quod quinta Synodus in ea nomindbatur,
ft earn exinde fcandalt\ari poffe credidißis,
reble faHum e ß , ut minime tranjmitteretis.
Unde nunc ifia facimus, ut vobis placuit, ut
quatuor Synodos tantummodo lauddremus : de ilia
autem Synodo, quee poßntodum Confiantino-
poli fall a e ß , qué a mult is quinta mm in a-
pur, fcire vos voie, quia nihil contra fanllif-
ftmas Synodos confiituerit, vel fenferit, quip-
pe quia inea de perjonis tantummodo, non autem
de fide aliquid geßum eß j 0 de bis per-
fonts, de qui bus in Chalcedonenfi Synodo nihil
continetur y fed pofi expreffas Synodos, feu Ca-
ftones fall a contentio, 0 extrema aftio de per-
fonis ventilât a eft. Si tantum igitur in V. Synodo
oecumenica aftum, utrum profçribendi,
necne forent Ibas epiftol* ad Marim Perfam
auéïor, tum Theodorus, cujus exftabant difpu-
tationes adverfus Eunomium, 8c Apollinarem
Neftorianifmo laboranteis, poftremo Theodore-
tus, qui XII. capitibus Ephefin* fidei a Cyril-
lo Alexandrino Epifcopo confcriptis ftigmata
inuflit, fi Origenes, Didymus, Evagrius, dif-
fentiente nemine, anathematifmis perculfi, quor-
fum illud, Gregorium fpumanteis audaciam Hæ-
reticos compreffifte, iifque tandem pudorem im-
pofuilfe, fi quidem Synodo V. cecumenic* in-
terfuerit ? nulla illeic cum Hæreriçis gefta res,
fed de Hæreticis Origene, Didymo, Evagrio,
fed de tribus Epifçopis, quorum ut impia do-
élrina, ita memoria incertum, damnandane,
an obfervanda, quandoquidem pie, inque Ec-
defiaftica confoçiatione decelferant. Unum hoc
in certamen veniebat; nam nulli dubiume Pa-
tribus in concilium cooptatis, quin qu* Ibas
in Epiftola, Theodoras, atque Theodoretusin
hypomnematis fuis adverfus Eunomium, Apollinarem,
Cyrillum effutierint, putidam hære-
fim olerent. Fateor quidem non fine confilio,
hoc eft vaferrimo, fceleftoque, Camarinam il-
lam abAcephalis motam ; eo enim fpeôabant,
ut devotis eorum Epifcoporum manibus Chal-
cedonenfis Synodi au&oritas elevaretur, eoque
tutius teterrimas blafphemias evomerent ; fed
enim in Concilio nulli in mentem venit vel
in controverfiam vocare Chalcedonenfium Pa-
trum doélrinam, vellbæ, Theodori, & Theodoren
errores vindicare : perfuafiffimum omni-
bos j m orcura detmdenda eorum dogmata, qua*
vulgo ipforum e libris hauriebantur. Quare vel
novam fingat Cajetanus oecumenicam Synodum
fub Juftiniano I. eoaftam ,. c;bi & Romani Épi-
fcopi Legati interfuerint, qui ejus libellum de-
tulerint, in quo animi fui fbnfa circa res, quar
in quseftionem veniebant, depromeret, linéique
tnifli ab ipfo Romam agente Epifcopi,
qui Orientalibus adgregarenrur, quique reduces
ipfum docuerint quanta geflerit Gregorius j
turn Gregorius adeo adfeirus Sardicae Conftan-
tise Epifcdpi parteis pbiens, quique ram mul-
ta , & llluftria in H*feticos difputarit, ut eo-
rum tandem perViCerit furotem; veldemumfa-
teatur $ in alia amandandum tempora Gregorium,
atque ipfe cehfuerit, neque fieri pole,
ut inter Synodi V. oècumenïcie confeflbresf«e-
rit adnumeratus.
IX. Neque h*c tantum funt, qu* Cajetani
opinionem difftent • & alia adeedunt, qu* man-
nff* loco addam . Inter Epifcopos, qui a Con-
ftantinopolitano Patriarcha delegati , Gregorii
cauffam cognituri cum Romano Pontifice Co-
rinthius recenfetur. Archièpifcopus item ( hoc
eft Conftantinopolitamls, inquit Leontius) ac-
cerfitos Cygici , 0 Corintbi Epifcopos Romam
inde mittit. Sed quem pnetereat fub Juftiniano
I ., annofque aliquot poft Corinthi Epifco-
pum Hellados, 8c Achaj* Exarchum Roman*
Patriarchi*, quemadmodum & Theffalonic*,
& Juftinian* I. Exarchi, fubditum , eoque nomine
Romani Pontificls in fua Exarchia Vica-
rium geflifle , qua dignitate mafti adeo quum
Theffalonicenfis , turn Juftinianenfis Dardani*
Epifcopi ( v. Baluz. in fupplem. ad lib. v. de
Concord* Sac. 8c Imp. cap. x xix. nun. x i. )?
Qui igitur faélum, ut Conftantinopolitanus Patriarcha
reram domino Juftiniano I. Corinthi
Epifcopum , in quem nullum fibi jus adtribu-
tum ^ in Urbem arceflêret, jubei*etque, ut Le-
gati fui munere ornatus Romam adpeteret
Gregorii judex futurus?
X. Ad h*c falfo crimine folutus Rom* Gregorius
Conftantinopolim abir, ibique &ablmp.
C*fare Juftiniano , & ab Augufta liberaliffimis
d°nis cumulatur. Neque vero ( inquit Leon-
tius ) piijftma Augufta Viro quidpiam cejftt, fed
veto mnltis Gregorium donavit muneribus, auro,
orgeutoque, quod ad Ecclefite vafa conficienda
ejfet fatir. Ecqua veroh*c Augufla Juftiniani I.
Iixör? Unicam hiftoria Juftiniani I. conjugem
tradit Theodoratn , quat tamen mortalitatem
explevit anno Ghnfti ioxtvni. Juftiniamsi imperii
xxii. menfe Junio Indiftione x i., ut a
Theophane proditum in chronogr., & ante ipfum
a Procopio, quo fuperftite exceffit Theodora,
hb.iv. Belli Gotth. Vidit fcopulum Cajetanus,
neque evadendo par fiiit. Erenim profitetur,
incompertum fibi , qusenam turn temporis re-
gnarit Augufta, quum Conftantinopoli hofpi-
tem ftatuit Gregorium Epifcopum. Eceui tandem
fuerit compertum , quum omnes omnino
Meant hiftoria ? quum neque vero fimile fiat,
Juftinianum feneéta state ( erat enim annos
natus lxv. , quum Theodora, orbus ) novos hy-
men*os celebraffe?
XI. Tandem illud expendatur , Gregorium,
poftquam Pafchalibus feriis St culpa, cujus fum-
mum per fcelus adcufatus, purus judicatus eft
Rom*, ubi annos ir. menfeis v. carceribus a
Pontifice, cui delacum crimen, mancipatus egir ,
Conftantinopolim petiiffe , ibique Pafcha cele-
braf-v