eumjj-v.noi/, KM àsàuKEv ojjtcù V/VyJxjj "Ko-
y n c ù j tb k m vospAV to ta iç $ im ç
SK h o y c a s k m I i a k u t e t i r a y y tp o v o c k m tu
Xp&TTWOÇ OSSfATTOVTlx TD AyA&OV , 6\jpE-tV KM
•rnç ctUQlßcLS AyA&AÇ’ COÇ S/Xir&hlV <GSfAT-
TVVTA TD VOl>lipOV} éôp&y KAVA TD AKOhvQov
WOVïipAÇ ÏJTD/ KO?\AÇlKAÇ -
T o
ftate noftra eft, eripuiffet , illud quoque
dignum ejus bonitate confilium fubver-
teret, quo juris fui hominem fingens ita
ratione atque intelligentia præditum cffe
voluit, ut ei , quod pejus quodque melius
, ad eligendum dijudicandumque pro-
pofito, fi bonum præoptaret, bonam urique
mercedem ferret $ fin vero malum
ample&eretur, malam, ut par eft , five
poenam habcret. (a )
Ita-
(<*) Egregia ilia funt in hancrem Bafilii ma-
gni dicta : A&* ygi S'tx <n ux c.v tj> xuia<rxd/p to
uvctutxpTinoy t%o{jty, fi/ffiv } art fivot ßs\ofjzj/Q({
nuiy uvrupyfetv to ä[xapmvav ; t-n v&i tru <n/s pixs-
mts , otic!/ S'tai/tvs *X?f > Lvvs i'nroXctpcßuYus'
«&’ 6tuv ixuaiai ifryi uironrWpvvms croi tu xotdn.
xoyou. uga ©ep TOtvvy a to nvccyxctafiivov <pi\oy,
TO Uptmti X.UTOpSvfJ.IVOf . upiTK S't tX <HpCcU~
ptauoi , ^ sn avuyxns yivtmi. «opoduptou S t
TtoV up" lif/AV UpTMTCtt * TO S i l<p' lifJIV ITl , TO COJ-
mfcvsrioy« 6 roiwr (itfKpofiz*©" <wv tiihthv 'us fin
Qvoixus Y.oCTuaxAjttffOVTU tifius <tv(f[ictpTnriis> vow
tvspoy t a Toy tj\oyoy cpvcriv tos Koytxns n/pOTifjp *
T& m y UXIVOTOV Vgi BCPOpfJVTOV TMi TXtOtUpfTlXOS *&
»[jispocxTO id eft : sAt cur, inquit quifpiam , non
ita conditi comparatique fumus , ut peccare non
poffemus , atque adeo ne volentibus quidem de-
linquere fas effet ? quia, inquam , tu quoque fer-
Vos non quando vinBos in cuftodia retines , bs-
nevolos tibi effe exiftimas j fed quum fponte offi-
da erga te fua implere videris. ergo & Deo gra-
tum eft non id , quod neceffitate expreffum f i t ,
fed quod a virtute perfeBum. virtus vero a vo-
luntate oritur, non a neceffitate. voluntas autem
ab illis pendet , qua in nobis fita funt. quod
vero in nobis fitum eft, idem liberum & noflra
eft poteftatis. qui igitur de conditore queritur,
quod non tales natura nos fecerit, ut peccare ne-
quiremus, is omnino naturam ratione carentem ei,
qua rationis pardceps fit , anteponit ; & quod
immobile eft nec fe incitare poteft, ei, quod &
volendi Cb* agendi vim habet. ( Hornil. vu il.
e diverf. Quod Deus non eft auBor malorum, )
Geterum Gregorius quoque nofter catholicam
de hominis libertate fententiam multis in locis
lie expofuit , nihil ut planius aut luculentius
optare poftis. cujus ego verba, praefertimquod
poft damnatum Pelagium feripferit , femel o-
mnia repraefentanda ob oculos cenfeo, in eorum
folarium . qui veterem Ecclefias doörinam la-
befadlari dolent , eamque quo licet Audio ac
fumma fide tuentur. Enimvero paullo inferius
( §.xv. ) ad ilia Ecclefiaftaj verba: Et prafum-
ptio fpiritus, fic differ i t , Quafi dicer et, hac omnia
optio animi funt arbitrio utentis, qui ad utrum-
que, bonum nempe & malum, jnclinandi facul-
tate manifefto praditus eft. & lib. ll. §• xnT.
prolata Moyfis fententia, Pofuit Deus ante con-
JpeBum tu urn vitam & piortem, bonum & malum,
addit: Nam unicuique bominum J[uBorno-
ftri generis & naturalibus & feriptis legibus de-
dit, ut qua bona quaque meliora, & mala item
qua effent quaque pejora , cognofcere poffet : ac
quemadmodum unam quifque rationalem intelli-
gentemque fortitus eft animam, ita unam pariter
affeBionem baberet bonam boneftique ftudiofam,
feligeretque bona faBu & potiora , unde vitam
hauriret, contrariorum vero optionem & deleBum
tamquam mortiferum refpueret, atque a vita pro-
cul deteflaretur. at homines, quamquam naturam
naBi cum intrinfecus vi , potentia , affeBibus,
turn extrinfecus conformation babituque unam atque
eandem , magna ex ignorantia honeftatts &
ex pravitate conftlii in naturam, qua una effet,
diviftonem induxerunt abfurdam, ut var'tam di-
verfamque mentis humana voluntatem demonftra-
rent.
Jam lib. m l. §. viijI. poftquam mirandum
non effe ait , multa ab hominibus contra jus
6c fas pafiim admitti, luce fubne&it: Liberum
enim fuique juris animal fuper terram folus homo
eft , qui fe in utramque partem fieBere poteft .*
ut qualem vivere vitam voluerit , five bonam
nempe five malam , tales a Deo remunerationes
ac pramia fit relaturus.
Idem vero lib. vi. §. xnl. praffatus, tempera
& dies nullam cuiquam afferre vim pofle;
.At nequitia, inquit, & improbitatis pravitatif-
que effeBor dies nullus omnino eft : fed bominum
voluntates ut hac quoque exifterent, negligentia
fua ac defidia effecerunt. & §. xml. oftendens,
quae proboruni virorum dodrina effe debeat ,
Simul & doceant , ait , & virtutem & vitium
db bumano arbitrio pendere , <ic propterea tarn
pacatam ferenamque bominum vitam, quam tur-
bulentam eorundem ac tumultuofam conditionem.
rurfum ut deelaret , nihil homini obeffe , ne
vitx fuse exitum habeat fauftum atque beatum,
xvil. fic loquitur: Condidit Deus intelligent
tis ac ratiocinantis anima poteflatem , deditque
homini , quo deducere & emendare in bonum 0-
mnia poffet, ea etiam, qua naturanri afferre con-
trariam viderentur: ut incomprebenftbiles divina
bonitatis atque fapientia thefauros enunciando, &
gratias Deo in omnibus cum laude agendo, aliam
homines cauffam invenirent nullam, cur quifque,
bonam retinens mentem, ac quod bonum eft pra-
ftans y melior fieretsy quam unam propriam volun-
ta-
To yy CC ESwXfJ' 0* 0£0? , „ AVTI TÜ cc 2o*
vsyaprirEV , Atprixe, „ tbS hm v ófjco'Aoyx-
flfyjco; 6 <T0 (P0Ç E,X.X.}\Yl<rWrY)Ç * Koid’coç kaà
rictuAoç 0 f/,eyA> A vorohoç etpyre ve& tuv
ffioK&XAVTZi» etç VATAV A^SfAtTOOBfAyiAV Kty
vovrjpoasfA^/Av * (pqr/ yAp, A/ 0 km v a -
peiïcoxev (WT\sç 6 Geoç ev tw? svid’Vfj.iAiç
T(i>V KApiïtCOV AVTUV WÇ AKA&ApfTlAV TÜ ATl-
fJ.A^Eod'AA TK <T(0(J.ATA AJJVAV SV ScWTOty . ,9 KM
VAhtV, U K oM K^COÇ UK El0Kt[AA(FAV TOI»
Q eov S'fc&v sv eviyvoore*) vApsiïooKEv ajjtxç
6 ©foç etç AloKtfKOV ViSVy VOtHV TU fxn KA‘
ïïnKOVTU . „ TYi (T(pC0V tGSfOMpe<J"Ei , ZlA TO AU*
TE%y<riov u , o-uyxvpri’rAç tu pw kaS yi-
kovtu SpAv, u rn <pq<r/v ô rotpQç E puAîj-
-nç y
§
E/5o!» (TUfAVAVTU TU VOlYlfJLATU TU VEV01YI-
fJfy)A \J&0 TOI' qhtov KM Tôt VAVTU [J.A-
TMOTiß KM a&fOMpemÇ -oevâjUAT©^,
O Ï ^ M W ^ f^ -O J'O TK KATU Ti)V KTITIV \J&0
TU KATUTK^jA<TAW)Ç TU VAVTU KA?\A
7\IAV ’
<i) Ad Rom. c. T. n. 24. c*> H»»d. n. 28.
Itaque illud Dedit Deus fapiens Eccle-
fiaftes pro ConceJJh9 Termijity fine contro-
verfia ufurpavit; quemadmodum magnus
quoque Apoftolus Pauilus de iis cft lo-
quutus , qui in nefarium quodque opus
improbumque facinus prolapfi funt : ait
enim, Tropter quod tradidit illos Deus in
dejideria cordis eorum 9 in immunditiam,
ut contumeliis officiant corpora fua in fe-
metipfis. ( i j & rurfus, Et Jicut non pro-
baverunt Deum babere in notitia , tradidit
illos Deus in reprobum fenfum , ut faciant
ea9 qua non conveniunt: (2) arbitrio quem-
que fuo, quod liberi fint, facere paffus.,
quas non conveniant, addit deinde fapiens
Êcclefiaftes,
XV.
Vidi univerfa opera, qua faBa funt fub
foie ; & ecce omnia vanitas & prxfumptto
fpiritus, ( 3 ;
N On quse in mundi fabrica ab co
funt fa&a, qui omnia valde pul-
E era
O ) Ecclef. c. !• n. 14.
tatem, qua a Deo poteflatem libertatemque acce-
pit, ut fe in quam vellet partem inclinaret. bu-
jus ret cauffa hominem conditor talem conftitutt,
ut prater voluntarii conftlii äc propenfionis ter-
minum & rationem & deftinationem nulla alia
reperiretur cauffa, qua vel perfeverantia in melius,
vel mutationis in pejus focia effet ac comes.
qua vero ratione homo in peccatum labatur,
lib. vi I. xl. fic explicate Quippe rationalis
intelligentifque anima libertate in re mala abu-
fus, poteflatem fuam exercet, voluntatis momentum
inclinando , id eft indulget , ut mentiatur,
& calumnietur & vexet & ditefcat alienis , &
proximum multis & variis modis peffime afficiat.
Simillima hsec, opinor, ac gemina iis, qua;
in Hiftoria Maffejana a Patrum feriptis decer-
pta legimus. ne vero quifpiam illud objicere
poflit, dutn Gregorius nofter hominis libertsu-
tem extollit , fufpicionis anfam prsebere , ne
Pelagians labis immunem eum habeamus, ut-
que divini auxilii neceflitatem vix agnofeere
cxiftimemus; prseclara ilia funt, qua; hoc ipfo
in libro habet §. xvl. expofita enim ilia Eccle-
fiafta; fententia, Perverfum non poterit adornari,
Cf tmminutio non poterit n timer art j hsec fubji-
C1t : Ita plane humana voluntas , fimul atque
fubverfa Jit , ad pejora devenerit , non jam
fuis ipfa viribus emendet fefe melioremque faciat,
nifi alter providentia ejus curaque fufeepta , gratae
fua ope & potentia medeatur , idemque ad
virtutem atque ad abfolutam perfeBamque melio-
ris vita rationem &• viam fanando revocet . id
vero tile omnino praftabit, qui earn finxit, &
ad fuam ipftus expreffit imaginem , cunBa ipfe
commutans in melius atque transformant .* Dei
fcilicet Verbi, per divinam & bonitate ejus di~
gnam natura noftra adfumptionem, omnium poten-
te gratia, vide & lib. Ill I. §. 1.
Nec vero divino auxilio egere minus hominem
cenfet, ne delinquat: nam lib. vil. §. i .
ilia Ecclefiafta; verba , Quia homo non eft juftus
in terra, qui faciet bonum, & non peccabit, fic
interpretatur : Id eo fpeBat, ut auditores ad animi
demiffionem addue at, & ad caleflem fapien-
tiam atque opem impenfius inquirendam j quum
peccati labem nequaquam in hac vita effugere homo
valeat, nifi fubfidium tilt auxtltumque divi-
nit us prafto f it . & lib. v ill. § vm l. Nos vero,
inquit, operam demur, ut fobriam femper & vigil
ant em & attentam vitam agamus, implore-
mufque fupernam graliam & opem in agendo ad-
jutricem, qua infidiatorum & furum latronum-
que laqueos & dolos omnes & furorem effuge-
re poffimus: & virtute praftantiores faBi, fpi-
ritali quodam fanBioris ac perfeBioris vita nexu
Deo plane conjungamur. vide etiam lib. vm l.
xvl.
Denique ipfum etiam omnium re£te fafto-
rum initium a Deo item effe, diferte profitee
r . nam ad ill a Ecclefiafta; verba, Beata tu