C3£Xl V
à I ü\
f l
Si
hac re tradat Hieronymus: BK Septuaginta Interpretern WM WM ut ab eis in
Gracum verfa fflÊj Editio permaneret, fuperßue me, mt Cbromati Epifcoporum fanBtf-
fime atque doSiiJßme, impeller es, utHebraa volumtna Latino fermone transferrcm. quod
enim Cemel aures bominum occupaverat, & nafientis Ecclefia roboraverat fidem, jufium
erat etiam noftro filentio comprobari. nunc vero , quum pro varietate regionum di verfa
ferantur exempt aria , & germana illa amiquaque translatif) corrupta fin atque violate;
no/lri arbitrii putas aut e pluribus judicare , quid verum fit , aut novum opus in ve-
leri Opere cudere , illudentibufque Judais cornicum , ut dicitur , oculos configere. Ale~
xandria é ^Egyptus in Septuaginta fuis Hefybium laudat auBorem : Conjlantinopohs
uCoue intiocbiam Luciani martyris exemplaria probat : media inter bas Trovincia cPa-
heffinos Codices legunt, quos ab Origene elaborates Eufebtus & Tampbilus vulgaverunt ;
totufique Orbis bac inter je trifaria varietate compugnat _
Et erat fane cuique jus etiamtum aliquod, ne Origenem fequi ampiectique co-
geretur. neque enim in editione fua adornanda Codicem twnyfctpor Septuaginta
Seniorum defcripferat ab Ecclefia omni receptum, fed exenaplum tantummodo alt,
quod vul°atæ Interpretationis emendarat. qua de re audiendus eft Valefius in epi-
ftola ad Ufferium, ( 2 ) fie enim cum eo de Origenis editione differit: Qui f i au.
tbenticum ipfum lx x . Seniorum exemplar , quod tu in Alexandrina bibliotheca adfierva-
turn fuiffe Tertulliano & Cbryfioflomo ajfirmantibus nimis facile credidifti , naBus fiuifi-
fe t , id profieBo nmquarn tacuijjit : me Hieronymus aut Epipbanius ejus authentic! ex-
emplaris mentionem prxtermifijfent. proinde verijftmum eft, quod feripfit Baromusgjjfalli
Chrjfoßomum , qui autbenticum exemplar lx x. Seniorum in Alexandrina liMiotbeca ad
fua ufique tempora fervatum effe prodidit. ( 3 ) Cur enim , inqmt Baronius, adeo la-
boralum ab Origene primum , deinde ab aliis , in ea recogmficenda , emendanda ac in
candorem priftmum reftituenia, f i ipfum originale fuppetebat exemplar, ex quo potuij-
fent omnia fumma facilitate corrigi atque emendari ? cui. objeBioni fruftra rejpondéré cq-
naris par. 53. quum ais , labor »fit Origenem & ceteros in vulgata editione emendanda,
non autem in pura & integra lx x. Seniorum verfiom. verum bac tua refponfio non dif-
folvit difficultatem. nam f i autbenticum exemplar adbuc fupererat, & penes ipfum erat
Origenem, quid opus fuit emendatiom? fufficiebat enim ipfum autbenticum exemplar in
publicum edere. . , _
Neque veto ipß Chryfoftomo exemplum Origems , undecumque ld fumptum
nutarit fatis authenticum vifum effe confiât: quum aliam aliquando leSionem ipfe
feauutus huiedeinde, cumaliorum, tum Septuaginta Interpretum variantem trans-
lationem fubjecerit ; quam utique unam ceteris antetuliffet , fiquidem earn tum
tamquam authenticam Ecclefia: agnpviffent. n.m.rum hom.l.a in Pfalm. v i i . ad
verfum x l. exemplaris , opiner, ejus , quod Ecclefia Annochena fequebatur , le-
ftion^m primum fic affert: veçpxç 6 ©fo? r, ßor)<J&ct,
' ws TW TU ©f« TU <ro>lorns m ; ü 9-»;. rn xapSix. addit fubinde: a/Eos, O em-
■ Ättcs,fflr w vm w à ®£0Î “ ùrepxTTirw ft», w ènpos, O Qeo; St-
11 i8on5 -«et lau T W tu 0 £«. poft hæc ait: Ol ,eßfofx.wovm Se üra; tuwat,
M Ë m xapSn; W <-£<P6« «' B /au mp*. tu 0 £K.
V I . Quæ quum ita fiut, quis jam ftatuere polTit, vel quæ olim apud Siculos
editio recepta effet, vel unde deferiptum fuifiet illud Bibliorum exemplum, quo
potiffimum Gregorius nofter utebatur? credibile quidera e il, quum adolefcentiam
Gresorius in Palæftina exegerit, ibique operam facris litteris dederit, Biblia fibi,
ut mos tum erat, deferipfiffe, atque adeo ad Palsftinorum codicum editionem fi-
bi exemplum comparaffe. verum ecquos jam codices e Palæftinis illis defcnptos,
qui Eufebii & Pamphili auftoritate nitebantur, reperire nunc liceat, quibufeum
Greeorianas libri Ecclefiaftæ leftiones conferre pofiis? eft quidem , nec apud Bar
tavos ut multi crediderunt, fed Romæ, Parifienfis ille Marchali Codex vetuftif-
’ iimus
( i> Præf, in libr. Paralip. . 6 ) Ad cale. Hift. Eufeb..
(3 ) T. 1. Op. orat. i. adv. Judaeos n. 6.
I f l
i i , 1
fimus & pulchcrrimus cum praclara fubferiptione, qua: teftatur, defumptum effe
O.T0 amppeupu TU A ß ß x A t o X m w t u K omButp^a, in quo nempe Apollinaria-
no exemplari feriptum erat non feme!, ab Hexaplis deferiptum id e ffe , & emeu-
datum ex Tetraplis Origenis, opera Pamphili & E ufebii. ( t ; eft item Chifianus
Codex optima n o ta , cui adferiptum e ft, E ypeupn £g torrypaw ( p m ; rltu Onto-
a-ntiMwm tootIvj- Eypxq») ex rar TerpauXur, eg ür ^ ra-«p£re&^|uempe Defcri-
ptus eft ab exemplari indicium bujufmodi babente: Deferiptum ex Tetraplis, quibufeum
etiam collatum eft. ( 2 ) fe# in illo Propheta minores & majores, in hoc Hiere-
mias, Daniel, Ezechiel, Hefaias tantum continentur. inlignis quoque eft Coisli—
nianus cum hac nota, ArrrßAijS’u Se oof®- to ev KcMTot&tx aVTiypafpot Tea ßtßEto-
t u iytss Ihtfj.<ptAu yeyp«.tat4aov th <wru. ( 3 ^collatum fcilicet effe
Cafarea in bibliotheca fanfti Pamphili cum exemplari manu iplius feripto. verum
hie etiam codex non alios e divijiis libris compledlirur, quam epiflolas Paul-
li . nec vero alios ejufdem originHjgc auftoritatis codices novi, in quibus E cd e -
lialla reperiatur liber , quocum Gregorianas lediones comparemus. nuilos certe
limiles Momfauconius invenit, quum Hexapla fua quam diligentifftme adornaret.
Quid , quod nofter non modo cum OlympiodoroAlexandrino fere confentit, fed
locum etiam e Proverbiis affert, quern in communi editione non legimus, at in
Alex and ria omnino habemus, qua Hefychium laudabat auftorem, & in Lucia-
nea etiam fuiffe liq u e t, quum eundem non obfeure delignet Balilius Seleucia in
Ifauria Epifcopus? (4 J contra vero Cyrillus Hierofolymitanus, cui codices P a la -
flini ad manus effe debuerunt, alias non raro leftiones profert, quam q uainG re-
gorii codice fuiffe videantur? f s ) nonne hac magnam dubitandi anfam prabent,
an Gregorius Palaftinorum unquam codicum exemplum nadus fit? nee illud refu-
tari facile poffit, 11 dixerim, ufum potius effe exemplo jam ante Origenem in Si-
ciliam delato: neque enim ea atate codices novos exiguo fibi pretio comparare li-
cebat, aut magna ubique horutn copia erat. turn & mulris quandoque religioni
fuiffe duxerim, ab exemplis iis recedere, qua a majoribus accepiffent, quod nem-
pe conftaret, non pauca Bibliorura exemplaria ab hareticis corrupta effe: ut a
Germonio fufius oftenfum eft. ( t j ) r
CeterumSymmachiana etiam translations exemplum aliquod habuiffe nofter v i-
den poffit; ter enim hanc c ie t, fapius eandem fequitur. quare aut Symmachum
jpfum folitarmm, aut Origenis Hexapla in ejus manus veniffe dixeris. utrumque
tarnen incertutn puto: non modo quia ex Valefii fententia f 7 ) poll Origenem ob-
tinuit, ut ad ejus exemplum in communi etiam Bibliorum editione leftionesiden
«dem adderentur Interpretum ceterorum; fed ea non minus de cauffa, quod nofter
Symmachi interpretaraenta in Patrum quoque feriptis, qui ftepe ilium fequuti
funt, invenire potuerit. *
Quidquid demum de his ftatuendum fit, illud mihi exploratum eft 0112 Gre-
gorius diverfa a Septuaginta Interpretum editione, quam nunc terimus’, praffcriim
in Ecclefiafta context« enunciat, ea non cafu aliquo aut vacillante memoria fernere
tnlata, fed ex codice aliquo fumpta, & cum animadverfione relata effe-
quum opus hoc non extemporales orationesa notäriis exaratas contineat, fed coml
inentarios ftudio fenptos, & ad legentium ulilitatem in lucem editos
VII. Ad ipfum Gregorii opus quod attinet, five feribendi vim fpeftes, fivedo-
Mrins copiam confideres, dignum jure dixeris, ut non ultimis veterum Patrum
W B ädnumeretur. ftilus quidem Gregorii Afiaticus prope videtur, fed tarnen e
icnoia eft, ut neque rudis neque confufus dici poffit. verba interdum ejufdem fere
______ li8nir
à l WBÊ Palæ?8‘- P- T16. Sc Prælim. in Hexapl. p. 14.
(4) ^ ^ B B B U B P" B e i R'om' B Mort£&“C. Prarlim. in Hex. p. 7e.
(Vi Devprp- u 0 ' v- adnot- . “ ï 'Â r ) V. adnot. minor. ■ ■
Græcique textul'feoer ^ cccler,afficorum C°dicum B B B f l v' & Morin-u acr• ( 7 ) In Epift. ad Utter, Exerc. il. de Hebr.