E X P L A N , S U P E R E CO L E S .
«ra iu v j 3 tmtyi tüs t Ioj y h v wntKisv-
tkç f o tp y fW ct^ct W MTuQev /«fraJtctAe^-
PpJ 3(çM 7TpOTAVCt.Çt/2a.^HV TTpoç r a U\p>} TOP
}'£$ê?\COl> SVAVTMÇ T(f> \oy® T/l? (plKTSM ,
T ^ o yp etTce/>owrivrcy \ j2om y la j9 ?£«>
g r a p n » d'flr&op top zotYifjAvjv j x 0 f» Tpo;
top /&OP h/atapyov ^ Ss t t o t Iw hsfcpiïi-
ZCiTSpCiÇ (TYjUMAA Ç%?\Qfjfy)OZ O <TO<PQÇ E KKhlj-
(narrig vjv ro/b'TOp tccptop iït&hriQev
# % , cJ? T/pf? gw 3"?j<rctp top irpo^ufrf-
p(yp etyynvjV ) r y ? isrXeopfxras y ^ tï)> yp«-
jCtfty aKQperov £%opra? » *n> 4« ^
3$g 3-ctActorw? «p)j/u?oop e^HTS. <ntovoç yap
£ r i TQ Ex,)ç'hri‘r.ia?%i ptovU/j h a yyn h oA j lw
a ç a T o y t v O t v <ro(pjai> r l a t a v ? f y x v‘&-
Tov Siwa/jtiv3 S'./* ?î? )(ÿ<} îjp op-
TOP tzarov top optop î($j (pMOfjSfluv wapYr
y a y s ’ ^ ji ra^/p às (pynulu) , 3yy
y.aïhQv \jQsp<pvn , tativ sved’yx.ev ? rjv ^
(puXarlvTi (riwTiipvcny aXaGritop rçcy TciP-
tiAoj? otfu5raCAïjTpp * (J; ex.QaluG&<d£ %a-
t»t ?oittîcÔ[ T^prasT«? <nwiermç 3 i(fM rap-
Tï) îT/ irpoç T^lü T« 0 fy ^Ç^itP X5M ^o; ^P*
5/ctp t Jjuj yXtoorav avaziv&v. afasKtt
ron-uv afA£<rû)ç srnyaysi) 6 <rgpof Ez%7\r}-
llavn ç 6t hoyoi s y z o r o r a <$twy<r?Tat
av/ip tv ^A VK, s(j.Tr7\ri<d-Y)<reT<u o(p-
$ a 7\fa©* r y opav * y z?r?vjfcy$,?}ff'£Teu xç
airo azpoa<r£coç.
nOtvç "Koyvç <pnnv ; aft\ A/hhov ■> vs
tvs eTnx&pvvTus z*TViroypa<pHV H<M
B
Ecclcf. c. i. n. 8. 2Pud LXX. leges v TXï^-S-ijrsrc^
teft , atque ad nubiui» alticudines attol-
)ere^
Porro xjuia inçluâ:abilc illud rerum a
Deo çonditarum obfequium , & irrequic-
tum conditoris & domini fui cauffa famu-
laium accuratius pleniufque indicarc fa-
pienti Ecçlefîafts in animo erat^ ob eam
rem de his fingulis differuit : minime ve-
ro , ut quidam , qui ante nos fuerunt 9
interprètes opinati ïunt, quæ de mari dixit
3 ad avarorum j & qui infatiabili animo
funt, reprehenfionem referre yoluit. ( a )
nam hoc iibi unum Ecclefiaftes propoli*
turn habebac, ut inefFabilem Dei fapien-
tiam & infinitam illam potentiam enun-
çiaret; per quam ipfe & fecundum quam
ea, quæ non erant 5 ut efient 5 utque ocu-
lis ufurpatentur 3 effecitj inque naturalem
redegit ordinem, & ad fuperiorem quo-
que extulit ; quem 3c cuftodiunt 3c fer-
vant illæfum plane atque immutabilem;
itaque fit, ut qui hæc percipiunt, omnes
admirentur atque obftupefçant, iidemque
Dei gloriam 8c animo 8c lingua profequan-
tur. idcirco hæc protinus fapiens Ecçlefia*
(les adjecit,
x .
Omnes fermones laborioji: non foterit v it
loqui ; & non fatiabitur ocuhts vtdendo: &
non imylebitur auris audita • ( 1 )
O Dales hic fermones commémorât ?
liquet plane non alios ? quam qui
veroip&
aX^uo? . . • • Olympioiorus yero habet p iuutimaA «»»p
( a ) Rurfiim perftringit Nyffenum , qui ad
Jiunç Ecçlefiaftæ loçum hæc adnotarac ;*Ëi Si
mi 7ilX9vat t igl itaSuirep mvct
ÔuKuosetv mv ec[i6TÇ/,uv «7»5 ivt^v(iKti ùnr\aaus n>poi
eu irc/.'Jïïu'XpZiv aapiovm y.tpS» uirKgrai s / o j * beos
■ xspos <m¥ orras $u\at<rffcw fi\tiray ^ e p « ^ * 0^® rnv
yoaov • às yctp fAHvy <ro iceums » iruptpyjT<^ f tf -
rrpov çv «m» [/vyuui <wv vS'ct'rav tirippocus, cv
Tp i<rq> S'ictpLtvH wx»panam , xuSctirtp p iïtitW civoti
tP i/S'ce'iav yirouivus opoadnicns, xum eov uv'iov Tpo-
srov xj » ctvàpamvn puais i$iois ptrpois u> rp «wo-
Kuvoh m>t npoeovrav ^letXn^tvHy çvinr\ct<ryvcti r p
aj-xvdu <mv w o a q ïa v <wv avo\au<nMV \tup«pyai »
fuvarçu , « » « 90 U*v <*rptoy T * » *™ > 'r «f
« to\uuatos Swapus ap i£ip opp QuKuaotrtu* «
pv » uTro~Ka.uais irKtovctau » Sv¥*T*i vttpq. <jo fit-
rrpov T»s Quotas, « m a»s aar -apoooïav tvippoas
tQiKMfiitbu , b S in ore topos AjOTCtïav ff.^>ay uirtp rav
trmurrmr • id eft , Si p i s amm
avaritîa laborant pluribttt divitüt inhiat , &
Tjeluti quoddam mare imrnlnfam attendent cupi-
(litatsm , ttndtque affiuentibus lucris non potejl
fatiari , is ad mare quod ejl bit , adfpiciens,
nujrhum caret, quemodo enim illud in innitme-
vabilibus aquanira influpçionibus fuunt non tran[~
gnditur modum , fed aqitç plénum [ctrlper rema-
net , perinde atque f i etc aquif nulla fiat acçef-
fio y ita etiam burnana nattera i n iis j quif ad*
funt , fruendis , fuis mbduUs ççmprehenfa , fier
proventuutn multitudinçtn non potefi fiirnul dila-
tare avidar/i prater nature: modum fruendi çttpi*
ditntem, fed ‘effat quidem id , quod influit ; vis
autem fruendi ferv am in proprio termine , f i ergo
in fruendo non potefi redundare copia prater
nature modum , cur vebiigalium adtrabitnus tu*
fluxus, pro iis > qua ingredimtur, numquam ef*
fufi ad benefaçiendum aliis? (ibid.)
verfantur in deferibenda defignandaque im.
menfa bonicace & înfinita potentia ejus,
a quo tanta rerum vifibilium pulcritudi-
ne, militate , concordia , ordine lapien-
tiifime omnia & validilïime conftituta funt.
qualiacumque enim & quantacumque ad
ea, qu;u fingulis in rebus contemplari ac
deprehendere liceat, declaranda quis proférât
XAfaMtritt\otv rqv Arapov AyaS'orqrx. , tqfl
vp ttvf&Xol*r<» hutttjj.iv tu rtrn t rtvtro*
<poç Hd) rtvt&stwi ejaorvirtvToç hit rqc vm
orrtw mv tpuMO/jtyiav xtfKoms tÿl TCffl'
<n,uoroTTiî HsH trvpctpuvtt; )feM mpetne. ont
ytp tv t u rq.1 oVoc XctXau-« asfoc huurt-
QtïlTtP Tire sep' ètttrtp vjv owjv r*J
JC*TKX»4-f»î i fa tr t asfoç ti\v
tcpfitotTV hoj*tv e tTK tKiyyitree \jfj x.tro-
xKttror Keyw ffifl roKhtuç, Ht sfy%mv
ht vp rtmKri w tsKütv httymmv \qj xt-
•raXti-4/;> iffirireev * x tv n i ro txpomrvo
epd'ttrs rip <ro<ptti w yvourca; , w
rqs tvh&txns vffoXh'l'™5 r K m i 'Si-tt. «x
lurKveS-treTiM ytp d opd-tXptoç t »
éptv m xtiïin w rtc nçrvoTqmi vjv fte-
ytKoiv SuwfttTjt mv x t r xptvov SKero-
'ffijm nqji Tip yltu iyd rlw S tX to t tv • xhe
rAspaS'iiirSTUt x; tr o txpotrea; mv afef
m vntwm hitiyx/jfyte»1 ■ rtrrn tfi/i ytp ht
tpiKoxtKov sx omf W PtKoS'st/j.ovt yta-
ffijuu, m i époTtxti httd'émi raj htwtftm
Tis evroi H£H rx exvie tvd-pairn xsKr.r,ifi/sti\
jyu er^ÿrxAitirifiote ’figart esfoi txpottnv
♦TOP KYipVTTOPTOP Tty app^Tvv USya'KoTLUJiMJ
TYp \ï&as vava'KXjVS ^iwapaeus HpM <ro-
tptti rrs rohs v> rtv <sBorwt$>rii *(& hti-
%tyxrtii XfJI tnwrqpiitrnç- w ro «s% m »
K A)!\L»toW xopov srtinv mv m rot-
tfjjTK hoyco» • aft\ 0 sfyyYlT/)ç <riwTtTuxvat
771 hoÇa trvitpomt nÿjj m%n mv <bso-
znpfyie» le ftyfttv jv «% ùtoe a u , ts
'MKnv fttrhov itpemit(or fa r ,r tv v n y t v .
am tptjriv 0 E^ïAflTisçynî>
§
T( ro yeyovoa twro n ■ fl/jorotfi/iov.
n n Tsrortiflfylov > «un n roui9'nropfyjov.
>yj xx ert rtv mforptnv \ieo nv r,Ktov.
iç M M r n Hÿ) 6f « - A» r x n xtuvrn irtV
ijStj yeyovev ev n u tucon n tt ys’flptr.y.srot;
air 0 e/tntfot&ev.
; minime tamen opinione fua rerum
magnitudinem adfequetur: quin vertigine
attanitus fuccumbet 'ffli nec fæpe dicendo
abfolutam harum perfeâamque cognitio-
nem comprebenfionemque expücare un-
quam poterit : efto , ad fummum is fa-
pientiæ intelligentiæque faftigium per-
vanerit , & acerrimi ingenii vi polleat.
neque enim exfafuretur oculus , pulcri-
tudines jucunditatefque dum vider ma-
gnorum miraculorum , quæ cælo , quæ-
que terra & mari cernuntur : neque au-
ris bnpleatur , de hifee differences dum
audit, nam quicumque honsfto funt animo
& fpedlandi cupido , ii urique Temper
ftudio affeâuque omni & mentis &
corporis fçrantur comparatiqus fine ad eos
audiendos , qui ineffabilem divinæ invi-
flæque potentiæ atque fapientiæ majefla-
tem prædicant , cujus omnia numine &
condita funt & reguntur ac coafervantur :
iidemque numquam audiendi fatietate fermones
tantis de rebus faftidianc. ceterum
interpres , quum admirandæ illi rerum
fubditarum coqcordiæ atque ordini par
effe non poffet , filendum fibi potius ,
quam loquendum exiftiroavit. jam addi;
pedefiaftes,
XI.
Ouid eft quoi fuit? ipfum quoi futu*
rum eft. ét quid eft quoi faSium eft? ipfum
quod faciendum eft. & non eft omne recens
fub foie ; quis loquetur ac dicetft ecce hoc
novum eft ; jam fuit in fa u lts , qua fuerunt
ante nos. ( 1 )
nPo'/<yp 6 <ro<poç Efcjcftjjmnj* K#
starfoç £iriTu.Tt)WRpav v®"oA))vl//p 9 koa
Tr\v pasyaXoiTwriv ttiïfoayH Tt$ aTwgy <ro<pta;
Xj'U •S'&ffitç ÛUJjafÂtQÇ} MX Ti)V TOP KTlTfAa -
TOP yjsovtylw xoA Ô'jjtwccp* TraeATYiTi yap
§ia TOP VUJJ <GrfOKHfjfy)(i}V * (0Ç XXJ {MOVOV TOP
ysyovovjv x,oa <polAvoid/icnv tnaçov t^v
xJjjj
PRogrcditur fapiens Ecclefiaftes majore
gradu ad ampliorem qtioque com-
prehenfionem ; fimul infinitæ fapientiæ
potentiæque divinæ majeftatem , ac rerum
çonditarum obfecjuium & facnulatum
producit. nam his , quæ modo propo-
fuit, déclarât , non folum ea , quæ jam
D 2 funt
C i ) Ecclcf, c. I . n. 9. apud LXX. eft tff ts-t« ^»»» t ? i ,. Olympïodoras Icgir ♦♦ '"»»« Ofrittyott mri
tjft^ , ut eft in Qccmpl. edit. Vatic.