Vereenigde O. I. Comp. — Ziher.
Eene verhooging der kleine speeien bleef derhalve achterwege, het-
geen aanleiding gaf tot eene nadere aanmaning van de Bewindhe'bbers,
om aanstonds, op ontvang van hunne Orders, de verhooging algemeen te
maken (*). In voldoening aan dezen dringenden last der Heeren XVII
werd, bij plakaat van 4 November 1658, ook voorhet kleine geld of zooge-
naamd payement eene verhoogde koers « naar advenant [van] het zware
geld” vastgesteld, waarbij de schellingen tot 7y2 stuivers, de dubbele
stuivers tot 2l/2 stuivers, en de stuivers naar rato verhoogd werden.
Daar dit echter eene moeijelijke rekening gaf ten aanzien van de
standaard reaal van 48 stuivers, werd als zoodanig vastgesteld de reaal
of rijksdaalder van 60 stuivers, ook genaamd zware reaal (f).
«Men ziet (§),hoe door deze opvolgende maatregelen de verwarrin»
« allengs was toegenomen, zoodathet schier onmogelijk is zieh de we-
« zenlijke bedoeling der bepaling van bovengemeld plakaat (**) voor te
«stellen. Zoo lang toch de verhoogde waarde der grove speeien uito-e-
« drukt werd in eene maat, welke onveranderlijk bleef (de stuiver), was
« het kennelijk doel, de opwisseling der grove tegen kleine speeien te*
« gen te gaan en was in zoo verre de maatregel volkomen doeltreffend,
« Toen echter ook de stuiver, de maatstaf, naar welke de verhooging
« werd afgemeten, zelf verhoogd werd, was het doel ten eenemale ver*
«ijdeld, omdatde vroeger bestaande evenredigheid tusschen de waarde
//realen van 48 stuivers het stuk, ten wäre tusschen partijen [bij] cóntracten anders werd ge-
n stipuleerd ¡ waarnaar zieh alle secretarissen, notarissen en andere publieke schrijvers, van
//heden a f, in het maken van hunne acten en instrumenten zullen hebben te reguleren.”
(*) Zuijlen van Nijevelt, blz. 368. / / / / S 8
(f) A ls een bewijs tot welke moeijelijkheden en last dit telkens veränderen der geldswaarde
aanleiding moet gegeven hebben, kan de clausule van bovengenoemd plakaat dienen;
^latende ev enw el, desniettegenstaande, alle obligatién, schuldbrieven, schepenkennissen
//en contracten, voor dezen tot 48 stuivers gemaakt, in hun geheel getal en ongeprejudi-
y /c ie e r d , alzoo wij hetzelve ten dienste der goede ingezetenen zoo hebben bevonden te
// behooren.” r
(§) Zuijlen van .Nijevelt,-.blz. 369.
(**) Yan 4 November 1658.