it uitgeteld en daarvoor assignatiën of wisselbrieven [op Nederland] met
« avance van 10 pet. daarenboven bekomen kunnen worden, geprac-
it tiseerd hebben om met de retourschepen van de Compagnie versehet
# dene speciën naar Indië te zenden en alzoo door middel van dien in
«den tijd van 18 maanden 36 à 40 pet., tot groot nadeel van de Ge-
//nerale Compagnie, te profiteren, alzoo de retourschepen, op het voor-
//jaar uitgaande, in October of November ordinair op Batavia aanko-
// men en de gelden, daarmede voor particulieren overkomende, met
h de retourschepen van hetzelfde jaar of in January daar aan het
« Comptoir Generaal aangeteld kunnen worden om hier in het vader-
//land, na de aankomst van de retourschepen en de vergaderinc van
«de Zeventienen, ontvangen te worden, hetwelk dan op de voornoemde
//18 maanden ten längste aankomt en waaruit verscheidene personen
« groote middelen vergaderd hebben.”
De Indische Begering was van oordeel, dat de Compagnie zeer veei
voordeel behaalde bij het in omloop laten der bewuste onwaardio-e o-eld-
stukken, maar de Heeren Meesters zagen ju-ist daarin een groot nadeel
en zeer opmerkelijk zijn de oeconomisehe denkbeeiden, welke zij omirent
dit punt in de volgende woorden ontwikkelden: //want zoo doende
«de Compagnie haar kapitaal merkelijk in waardij verminderen zoude,
//zonder dat hier tegen door de zwarigheden, bij ÜE. gemoveerd, dat,
« als de speciën aldaar niet hooger in koers als hier te lande gehouden
//zouden worden, geene zilveren munten aldaar overblijven, maar bij
n de Chinezen en andere Oriëntalische natiën in het kort alle v-ervoerd
// zouden worden, hetwelk wel haast zal komen te cesseren, als de
// voornoemde natiën, dewelke op de regte waardij van haar geld wel
//weten te letten en hetzelve behoorlijk te onderscheiden, gewaar zullen
«worden, dat zij, met de ministers der Compagnie handelende, voor
» hare koopmanschappen zwaar geld krijgen; en van de Compagnie
« kleeden of andere koopmanschappen begerende en met zwaar geld ter
«markt gaande, dezelve zoo veel beterkoop zullen kunnen bedingen
« als het zware met het ligte geld in waardij komt te differeren, zoo