T H E S A U R U S . JO^
cogere! Nonne vel inde convindmur infinitx Conditoris fapienti® atque potentix ! Dum Animantium
cmvis, pro ina iingulis natura, id vidcmus inditum, ftudiofè uc carum rerum facaganc, quibus ad fui
opus elb lufentationem.^ Ulterius verb ei veluti prudencia utitur ha^c Avium fpecies, iuum ut nidum
u l i in loco reponac, quo haud pertingere poffe alia Animantia rapacia ipfi videtur: extremo enim tenuif-
Inm ramuli proceri admodum arboris illum fufpendit per binas íetas longuifculas, è mufcario, aut alius
te cauda.depromptasi quas utrinque & nido medio, & ramulo, ope rollri fui, tam firmuer illigat &
adhgit, ut integras inde rurfum feparare nemo poffic. Id primum nidi fundamentum eft: tum vero
quatuor pilorum dependentium fines, prius fibi mutuò implexos, majoris mobilitatis gratià, extremo
ramuli mhgit; reliquos vero quatuor fines circa longum Se robuftum graminis, arundinisve, culmum
fortiter convolvit, firmando nido infervituros. Huic autem componendo crailiores primb eligit ftipulas,
quibus arreftis figura nidi ftabilitur; eadem prorfus methodo, ac in navium conftruftione cofta;, feu ftamina
, pnus digeruntur, ut praffcripta navis figura emergat. Illas poftmodum tenuioribus aliis culmis,
& teltucis gramineis, dente pertexit ad foliditatem demum atque firmitudinem nidi parietibus conciliandam.
ht certe mari arque ac fcemella: ea ineft acies, ut eliganc exadè id, quod ad mdi perfeflioncm
Kquiritur,_nec quicquam adferant, nifi quod conftruendo fuo ardificio aptum natum eft. Quemadmodum
vero fabcr hgnarius, quali materie ad dora um, vel navim, confidendam opus fit, novit, nec ligna
ponderolioralupremis, fed infimis impendit partibus, ut ftabile habeatur fundamentum: ita haud
ibfimilem difcernendi ñcultatem, & quafi judicium, avibus, pra.- omni alio animantium genere, ab
omnipotente Conditore inditum licet confpicere. Mas & formella, amba: impigerrimx, mutuam inter í¿
operam conferunt; fiquidem folo unius labore perfici nequeat opus. Alter.^ nimirum materiem, nido
conltruendo neceffariam, dum adfert, altera interim nidificat,rejeao inliabili connuirentes id, quod infervire
potelt. Neque alus utuntur inftrumentis, quam roftro qua:libet fuo, cujus adminiculo omne perhciunt
opus , forammula terebrant, in qui ftipulas trajiciunt, fic nido denfitatem conciliantes, omnem-
Gue deindc iuperficiem compungendo arftè adeo compingunt, nufpiam ut rima aut hiatus pateat. Tara
hisce, quam alus m oris plurima: reperiuntur Aves ofcines, uti hic locorum fune Alauda:, Lufcinia:, alia:-
que plures,qiia: ftimulo quodam, à Natura indito, excitantur, verno ut tempore, fummo m.ine, fuavifiima
voce fua cantilenara quafi modulentur, inque fui Conditoris laudes altiore alia:, alix depreiTo maris
tono erumpant; unde fyraphonia naicitur amabiliflima. Id verb plerumque obfervatur, quod primi
qux auror.i cecinere Avicular, per diem infequentem ftruendis nidis occupata: fint, fefe focient, & fuara
propagare Ipeciem ftudeant. Quando autem incubandis detinentur ovis, tura equidem i canru feriantur
neque prius eundem repetunt, quam adultis demum pullis, beneficii quippe, ipfis i fupremo Numiné
p r x f t i t i , tum wate memores. C^ii certe in re hominum plurimos antecellunt: quemadmodura & aliis
in virtuubus haud raro obtinet, Hominem, non folura ad imaginera Dei fabrefiaum, fed vel divini
etiam prxditum mente, à brutis, ratione carentibus, ad pudorem usque confondi. Hue Sc adjungi mem
o poteft,r« cujus/iht mimmi hdiu jaUuram effe maximum. Nos tamen bisce, ab inftituto noftro dienis,
hand imniorabimur diutius. Avicula quxlibet fuam fuo moduLuur tono cantilenam, eique, quafi dulciifima,
(ibi placet. Suura cuique pulchrum. In libro quodam canticorum, lingua Teutonica corapoiitorum,
carmen repentur m vernum tempus, feu menfem Majum , quo hujus grana & jucunditas. Ho.
mini, cunilisque animantibus, accepriffima, deprardicatur, adjefti fimul Avium dulcè canentiura defcri-
, ptione.
Carminis
Order te brengcn ? WorJt men daar door n!et ovcrtuigt te er-
Jtcnnen de grotc Almacht van den alwyzen Schcpper, die elk
(chepH naar zynen aardt de kennis hceft mcdegedcelt van te
behemgen het geen tot zyne nooddraft vereifcht wordt. Verdcr
gebruikt dit foort van vogclen de voorzichtighcit van zyn
broemell te plaatfen daar hec meent of oordeelt voor andere
roordieren vry en vcilig tc zyn, makende het zelve aan twee lange
haairen van een paardellaart, of een ander dier, op het einde
v.m een heel dun takje, in 't midden van een hegen boom, met
zyn bek)e zo vail, dat het van niemandt, zonder 't haair te breken,
kan los gemaakt worden. Dit is nu het eerfte beginfel
van hun nert: want zy maken vervolgens de vier nederhangendc
naairen eerit door een gevlochten, ora ligt te bewegen, aan 't
takelnde vall} de ovenge vier einden worden om een langen ftevigen
halm van gras, ot riet, vall gewonden, daar zy hun neft
om heen werken, waar toe zy eerft verkiezen de groffte halmfteelen,
om de ftevi^hcit tc maken, gclyk men ziet op wat wyze
men de ribbcn of binnehouten aancenfchipmaakt,om'ereerft
cen gedaante van te krygen, daar zy vervolgens hun neiV om
heen werken. En in der daadt, zo wel het wyfje, als het mannerje,
hebbcn een zo fchrandcr overleg, dat zy uitzoeken al het
geen hen tot voltooiiiig van liet nell dienftig is, brengende ook
nicts anders aan dan het geen bekwaam is om hun bouwwerk te
-•oltoojen. Gclyk nu cen timmerman weet wat voor hout tot
huis of fehip nodig is, en het zwaarfte
beneden verwerkt, om een
hout uoi-tii, ma
gocd fondanicnt tc hebben,
gefchapen kennis van den almogenden Schcpper -
vogclen voor alle andere dieren des velds uitblinken. Het mannctje
natuurlyk overlcg en inhet
en wyfie zyn cven naarftig om elkander de behulpzame
handt tc b.edcn, alzo het werk door een allcen niet kan gedaan
wordeni te wctcn, terwyl het een de ftoffe, waar van h?t nell
Tm. /.
gemaakt wordt, aanbrengt, maikt het andere het nert, cn het
fcen tot dat werk niet bekwaam is, laten zy Valien, en zocken
et geen daar dienftigcr toe is. Hun gcreedfchap bcila,it allecn in
hunnen bek, daar zy hun werk medc doen. Om alles Itevig en
valf te maken, boren zy gaatjcs, om 'er de ftrootjes door te ileken,
en pikken het overaldigt, dat 'er geen opcning aan te vinden
is. Men vindt zo wel in deze, als andere landen vele aangenaam
zingende vogclen, die, gclyk hier te lande de Lceuwcrikkcn,
de Naehtcgalcn, en meer andere vogclen, van nature geleert
zyn in den Lcntetydt, in den vroegcn morgenllondt,
hunnelicflykeilem zangswyze te laten hören, en hunnen Schcpper
te lovcn en tc eercn met een uithalcndc ftcm, de cen hoger,
de andere lager van toon, zo dat het eene uitnemende harmonie
maakt. Nu maken zy, als zy des morgens zo vrocg zingen,
gemcenlyk Over dag hunneneften,enparcn zieh, omjongen
te telen; maar zo lang als zy broejen, zingen zy niet, ea
beginnen ook niet weder voor dat de jongen groot zyn geworden,
om den Schcpper alsdan voor zyne wcldaadt te danken,
waar in zy de meelfe menfchen verre overtreffen. En dus ziet
men veelmalen, dat de redcnloze dieren den menfch, die niec
allcen naar Gods beeldt gefchapen, maar ook met eene Goddelykc
ziele begaaft is, in dcugdt tc boven gaan. Hier mag wel bygevoegt
worden : Htt mmß geacht, ha maß utrhriti. Maar wy
zullen ons niet verder uitlatcn over zaken, die buiten ons beftek
zyn > want ieder vogel zingt zyn deuntje op zyne wyze, en
meent, dat het zyne het belle is. Wy vinden in cen Hoogduitfeh
Liedeboek een liedtje , op den Lentetydt of de Maymaandt
toegepaft, wiens aangenaamhcit voor den menfch, en al
wat levcn heeft, daar in wordt uitgcdrukti waar by ook iet gevoegt
is van de zangvogclen.
Dd