in svnen latiren vnd seker maet die privilegien altyt gebruicken moet , sonder
dieseluige wyder toe moegen verbreiden „ alzoe hijnweder der thienjamge, er
priuilegien vuijtgebreijde gebruick fuert her zu dess priuilegn vermerderongh;
insunders, als die wairden des priuilegii ennige dunekerheit ader twyuell vp sich
hebben, dat men bewyslich nyet en woust, woefern die verlenongh des pnm-
leo-ii gestreckt wurdt; want datseluich nijet aen en schont die substantz ader
principaell wesen vnd hoefftstuck des priuilegn, dan die maet vnd tbeslot der
grootheit van den priuilegio, tot welcken besluyt allenich noedich is die tijt van
thien jaren, off alschoen van regalien gehandelt wurdt, thoe weten, het recht
van toll, dat en wurdt nyet prescribiert ader ersetzen, then sy dan dat die
aide verjarongh des tytz dair toe kom; euer die verclarongh, woe voell men
opten toll schuldich is , kan bewesen werdenn mitten thyenjangen gebruijck,
dat Alciatus mit voelen redenn bewyest. Tseluige bestedicht oiok Raphaell
Cumanus in gelycken saichen radent, dair hij schrijfft, woe waell m euer gemeiner
verlenungh van priuilegien nyet en schijent die regalia-oeuergegefen toe
worden, dan als der lehendreger na der verlenongh des lehens die regalia voir
iairen beseten, dattes dan schijnt gehandelt toe wesen, dat die regalia nut
oeuergegeuen sijn worden; oirsaicken, dat, vuijt den nafolgenden die vonge
intention vnd meynongh aengetzeight wurdt, vnd dat, vuyt gedult der lang
verleden tijden, die verlenungh der privüegien vermoedt wurdt, vnd gelyck die
tradition ader oeuerleuerongh, alzoe oick verclaert die patientia ader gedult vuyt
voirgainden aenfanck ader titull den ty t, der aenwerffongen. Welck allet toe
beweren, bederfft men hyer vp nyet langer tho staen, vmb den thoegecomen
gebruick des vuerdechtlicken ty tz , die van snicker werden is , datt verbauenden
alien privilegien der gebruyck, den van Nymegen. tot verdedigongh oers
rechten thoe moegen munten , genoch zijn moege.
Thoe schrijden totten dordden articull, kan kortlich gesacht werden, nyet
beriispelick toe wesen, off die van Nymegen in gewycht vnd gehalt sich yer-
glycken der munten vanden coeninck, den Sy gehorsam sijn, dure we c s an
den vmb die nabuirsehap vnd verminghte veronderhandelongh, dat Nymech-
sche’ gelt meer vytgegefen wurdt, dan inden Rijck off durch Hoichduitslant;
vnd der munten gelyckheit is des toe liedtlicher, dat vuyt kleynen vnderscheit
vnd vngelijekheit des gewichz vnd inwendigher gehaltz soldt erfolgen grote
vnwesenlicheit des gebrnicks vnd werdtz , dardurch dat priuilegium den van
Nymegen vnnut und vnprofytelich gemackt soldt werden. Vnd tot der voerigen
merder beuestigungh werckt, dat het priuilegium der van Aken vnd Nymegen
sympelich vnd strax gegefen, dat in oeren will vnd gefallen gestalt sye, toe
moegen munthen sunder ennige restriction ader inthoch, als dat die stat sold
behoeren toe munten na der munten des keijsers off ennichs anders; vnd oick,
dat, woe waell die stat Nymegen dem ryck vnderworpen , dat sy nochtantz
in panschap van den koeningh gehalden wurdt, van welcken sy allenthalffen
(vuytgesundert der ersittongh) vuyt aenschou des keisers beseten wurdt; vyt
welcker possession die stat in den standt gebracht, alss off sy den Rijck (oeren
priuilegien voirbehalden) affgesneden, den koeningh oeuergedraegen weer; na
welcken standt, dair die sy ingefonden wurdt, die stat nyet vnbehoerlick en
duett, off sy na gelykenis oeres koeninghs dat gewicht vnd gelt (1) des geltz
volght; soe fern doch sy nyet altoemaell die wapenen des koeninghs gebruickt,
dat men nyet sold kunnen vnderscheiden, off het des koeninghs off der stat
gelt weer, want sulcke naconterfeytongh is verdechtich, woe waell dieselue by-
fellich nyet verbaden, alss in eyn teyken der vnderdenicheit, by synen wapenen,
dye wapenen des koeninghs off eyns grafen tho stellen, dat Bartholus
secht nhae gemeynen gebruick alzoe vnderhalden tho werden.
Dair toe komt, dat gemeynlick gebruickt wurdt in alien vererffongen vnd
der priuilegien vnderhaldonghen, als dat die gewoentheit der plaetzen, dair
het gelech is , vnd nyet die plaetz des oeuersten, dair van het priuilegium ader
dat lehen hergespraten, aengesyen vnd nageleuet behoert toe werden; woe in-
gelijcken, soe fem eyn abt eyns styffs ader bysdombs sych vnderworpen helft
ennigen prioraet van enen anderen bijsdomb, derselue abt moet voir die lasten
des prioraetz werffen die richteren des. bysdombs dair vnder die prioraet gele-
gen, vnd nijet van der abdien dair vnder der prioraet gehoert, twelck oick inder
machten des bisdombs vnd erkentnis des rychters sich erhelt, toe weten, dat
desseluigen macht begert wu rd t, vnder welckes gerichzdwanck die dyngen gele-
(1) gelf] Is hier of gehelt, gehalte, of ook misschien cours of toaarde.
4