door haar aanvankelijk reeds uitgeoefend, regt (om namelijk op den muntvoet
van hären eigen, maar nu niet meer aan hei B ijk onderhoorigen, Vorst te mögen
munten, in welke meening ook het advijs haar versterkte), liet zij lets later, te
weten in 1567, varen, even als de daarmede in verband staande bewenng
(mede in het advijs ondersteund), dat zij, ten gevolge van het Augsburgsche
traktaat van 1548, ook in muntzaken nu niet meer onderworpen was aan het
regtsgebied van het Duitsche Rijk. Tot het opgeven, zoowel van het eerste
punt als van het tweede, noopten haar de, alle andere bedenldngen verre overwegende,
belangen van haar levendig en uitgebreid handelsverkeer met Duitsch-
land in tegenoverstelling waarvan hare toenmalige onmiddellijke handelsbetrek-
kingen met de Hollandsche steden, gelijk bekend is , van zeer gennge be-
teekenis waren.
Het opschrift, dat geschreven is met de hand van den Nijmeegschen Secretaris
Joh. van den Have, luidt, van het oorspronkelijk advies: | g g g g van Loeven
.aingainde die M unt, gemacht anno I X I I J ; en van de vertaling: Translatio
* \ X . - » r - i x i i ftoonhäai. qm. rP.hTUCLTlO consultationis in causa Monete
anno L X IX .
Non putamus detrectandum a rep. Neomagiensi requisiti, quin quatenus fas
aequumque permittit ea in medium adferamus, quae pro iure et privilegio monetae
cudendae ab iUis asserto facere videntur, et cum multa ab antiqutote
(quae incertitudinem habet) dependeant, submittimus qualiacumque haec scnpta
impii iudicio et aliorum quorumcümque quorum oculis haeo subuci contmget.
Cumque facti series proposto prolixa sit, et vberem disserendi matenam conti-
neat, conveniens videtur capto quaedam proponere, eaque distintomi excutere
hoc ordine. . .___
Primo disquirendo, quam vim et potestatem habeat im p - concessio Aquensibus
facta circa autoritatem èt potestatem statuendi pagamentum, et qmd
operetur per se spectatum privilegium, quod ad similitudinem et aequi-
parationem Aquensium per quondam Fredericum Impre0> Neomagiensibus in-
dultum est.
Secundo, quid virium attribuì debeat insequutae observationi et consuetudini
Neomagiensium in cudendis pecuniis argentéis et aureis, in vim dicti privilegii
vsurpatae et in hunc vsque diem continuatae.
Tertio, an Neomagienses, quia Regi Cattolico parent et in toc inferiori Germania
consistunt, ac reliquis Belgicis ditionibus ooniunguntur, non illicite vsum
monetarum regiarum in his ditionibus, in pondere et bonitate intrinseca me-
tallorum, neo non publico valore imitari et observaré possint.
Circa primum caput multiplex et per varios artículos sese offert disputandi
materia, turn de potestate, turn de volúntate Impris a quo Neomagiensibus
privilegium illud tributum est. Nam quod ad potestatem concedendi attinet,
multae extant constitutiones, quibus soli principi attribuitur monetae fabricatio,
sic vt inseparabiliter Ma1' principis cotoereat, nec ad alios vel ex privilegio
vel alio modo transferri possit. Id enim Verba Impria significare videntur,
quibus ita exprimitur : in monetis tantum nostris cudendae pecuniae studium
frequentari volumus et solidos veterum principum veneratione i. e. imagine
formatos ab omnibus recipi. Et toc ratione Cynus nullum posse cudere monetalo
seribit, etiamsi a principe id concessum fuit ; et Cyno Bartholdus addit,
non valere privilegium cudendae monetae Genuensibüs concessum ; cuius dictum
extollit Iason, et ad confirmationem eius facere videtur autoritas divi Chryso-
stomi sic inquientis : in solidis caesar ridetur et princeps cognoscitur, et quem-
admodum scriptura doctis, ita idiotis figura principis pro admonitione est;
quibus adjungi potest ratio Impris, sic edicentis: singulis manibus eorum foelici
nomine pietatis nostrae impresso signari decernimus (et paulo post), nec a
procuratoribus domorum vel quolibet : alio ad vsus alios avellantur.
Caeterum, quamquam constitutiones superius relatae vrgere videantur et Reip.
populoque expediret forte vsum monetae cudendae ad solius principis personam
restringi, non penetrato tamen nec convincunt penitus autoritatem cudendae
monetae ad personam principis limitatam et constrictam esse, sic vt non possit
ab ilio aliis communicari; vnde aperto ore seribit Accursins, a principe ex
2