1 : 4 «
i ' 1 ''il :■ ■
4 '1't
l y i i dierhalven verdiende hy, niet minder dan zyne Voorzaaten, met deezen cytcl, welkerondom ï y i f
'■ zyn afbeeldfel, dat ten halven lyve op de voorzyde ilaa t, te pronken ; "
S O L Y M A N N u s T V R C a r t tm I M P e r a t o r .
S O L I M A N K E I Z E R D E R T ÜR K E N .
De overwönne Stad , die op de keerzyde met de daarlangsvloeijenden ili’ooih is a
fchetil, heeft dit byfchrift;
B E L G A R D V M E X P V G N A T um , A n n o l y z u
GRI EKSCHWEI SSENBURG V E R O V E R D , I N ’ T J A A R ly z i.
rk
De Türken, zieh met deezen huit
Vergenoegende, verftoorden de huuwe-
iyksvrengde van Koning Lodewyk,noch
farden de gramfchap der Kriftenvorften
niet verder ; des Keizer Karel zyne zinnen
fpitile om den Koning van Vrankryk ,
die hem groote zorg baarde, re we-
derllaan. Wandt, flaande de verdeeldheid
der Kaililiaanen en ’t gekrenkte
Spaanfche vermoogen , hadt Koning
François, federt de verheffing van Karel
tot de Keizerlyke waardigheid, van
heimelyken wrok geprikkeld, die fchoone
gelegenheid niet verwaarloosd, te
meer, wyl fommigen hem aanmoedig-
den om Hendrik van Albret aan de
Kroone van Navarre te helpen, Met
dit uitzigt deedt hy ftraks v yf o f zes-
DlDäniel duizend ( i ) Gafconjers , op den naam
- ' ■ ' van den voornoemden Hendrik , wer-
ven, de zelven met vierhonderd mannen
zyner benden van orde verfterkt
zynde, vertrouwde hy, als deezen door
de party van Grammont, vaardig tot
den opftand , geholpen wierden, datze
de onderneeming wel zouden uitvoeren.
T o t Opperveldheer van deeze
Krygsmagt wierdt Andries van F o ix ,
Heer van Efparre, Broeder van den
meergemelden Lautrec aangefteld ; decs,
gevolgd van verfcheidene mannen van
grooten naam , trok fpoedig voort,
fl) Hill, veroverde het fterke Slot ( i ) van S'.
I » r . . p ^ ^ ^ ^
door den Hertog van Najara, Onderkoning
van dat R y k , onvoorzien van
Oorlogstuig en Krygsknegten, wyl al-
France
Tom.V.
pag. 68.
d-Efp
pat
quet fol.
n?8. 6C
1181.
les wat dienen konde haar Spänjc gezonden
was , in groote omfteltenis,
zulks de Hertog, befpeurende dat de
InwoonerS van Pampelona zieh begonnen
voor hunnen Erfkoning te verklaaren,
de Stad verliet, en om hnlp te zoeken
zieh naar Kaftilie begaf.
Op ’s Hertogen vertrek volgde de
aankoomft der Franfen en de overgaaf
der Stad. Een jong Spaanfch Hopman
Ignatius Lojola (3 ) wieek op het Kas-(jjD.nüt
te e l, daar hy en dc Slotvoogd Ferrera
met weinige Krygsknegten zieh dapper
verweerden , doch eindelyk gedwongen
wierden te bukken ; omdat Lojola ,
een der voornaamfte voorvegteren, naadat
de beftormeis reeds eene bres gemaakt
hadden , door eenen Kanonkoe-
gel her regter been in ftukgefchooten, en
door eenige fteenen aan het flinker ge-
wond wierdt. Het kwetfen van Lojola
gaf oorzaak tot het verlies van ’t Kasteei
en ter bekeeringe van deezen Krygsheld
, we lke , geduurende zyne bedle- •
gering, overweegende voortaan tot den
oorlog onnut te z y n , en door ’t leezen
der gevallen van S'. Dominicus en S'.
Franciscus beloften deedt (4 ) van de U) 817k,
ydelheden der waereld te verlaaten, en&ctia-*'
een heilig leeven te leiden, federt de 8'"'
Grondlegger van de Ordere der alom-
bekende Jefuiten geworden is. Ondertusfchen
was het ganfche Koningryk het
voorbeeld der Hoofdftad gevolgd, uitgezonderd
de Sterkte van Amaja, dic door
Pieter van Vera, Heer van Beaumont,
kloekmoedig befchermd wierdt.
D e
i f i l De Veldheer l’Efparre , vermetel op
’ ZOO fnellen voorfpoed, rukte zonder
toeven met zyne Krygsmagt naarKafti-
(i)Hai. lie , en wierp het beleg ( i ) voor Lo-
p H gronje. Op deeze maare vereenigden
S Spanjaards , die den Burgerkryg
meeft geeindigd hadden, al hunne benden
, zelf veelen voorheen weerfpannigen
, waren thans de yverigften tot den
togt, om de viek der begaane misilagen
met het ftryden voor ’t Vaderiand af te
wasfchen. Met al deeze manfchap dan
zaktenze onder ’t bevel des Hertogen
van Najara naar Logronje , daar de
Stedevoogd zieh met onbezweeken
moed verweerde, en dus den Spaanfen
tyd gaf te naderen. Zoodra de Franfen
dit heit vernameii, weekenze, wylze
zieh vry minder in getal bevonden,
naar Pampelona , werwaart de Spaanfen
hen volgden, e n , den dertigften van
Weidemaand omtrent een nur van de
gemelde Stad, met hen in ’t gevegt raakten.
Hevig, verfchvikkelyk en bloedig
viel het treffen, d a t, eenigen tyd in
evenwigt geftaan hebbende, eindelyk ten
verderven der Franfen uiiviel ; wandt
het grootfte deel huns heirs verllaagen ,
veele mannen van aanzien gefneuveld,
en de Veldheer gevangen zynde, ver-
loorenze geheel Navarre in zoo weinige
dagen alsze het zelve gewonnen hadden.
(i)P.Ai- Onder de papieren (2 ) van den ge-
I 7 S . vangen Veldheer l’Efparre wierdt duidelyk
ontdekt, dat de byftand aan
Hendrik van Albret in deeze onder-
neeminge, met opzet om tegen den
Keizer den oorlog te beginnen, gedaan
Wiis, en dat het Leger met voorwee-
ten van Koning François den togt in
Kaftilie ondernoomcn hadt ; welke klaare
bewyzen van bedrog den Keizer zoowel
tot het ophitfen van den Paus en
van andere Vorften tegen den Koning
van Vrankryk ftrekten, als tot waar-
fchouwing der broeijende vyandlykheden,
die door Robert van der Mark
tot groot onheil des Lands ontftooken
wierden ; wandt dees den Keizer om
li) nie byftand ( 3 ) tegen den Heer van Ai-
Ch"”' meries, die hem een Kafteel, dat hy
I I . D e e l.
onrechtmaatig inhieldt , ontwrongen 1521
hadt, te vergeefs gevraagd hebbende vm
zogt heul by den Koning van Vrank- J i S
r y k , dien hy zyn Land en dienft aan- ß'- '»•
boodt, en deedt, zoodra hy de zelve
gevonden hadt, tot ieders groote verwondering
, wyl hy Heer van weinig
Lands en klein vermoogen w a s , den
magtigften Vorft van Europa, te Worms
in de volle vergadering den (4) oorlog
verkondigen, en ten ftryde uitdaagen. m, du
Middelerwylen drieduizend Voetkneg- fÔÏja
ten en vier o f vyfhonderd Ruiters in
Vrankryk geworven hebbende, viel hy
vyandlyk in ’t Land van Lukferaburg,
en befloot het Stedetje Virton op de
grenfen van ’t gemelde Gewe ft, aan
den kant van ’t Landfchap Barrois ;
doch zonder eenig voordeel.
De Keizer hier uit vermoedende, dat
de Koning van Vrankryk de hand aan
’t werk hieldt, zondt onmiddelyk twee
(5 ) Gelaftigden, den een naar Enge-
land aan den Koning Plendrik , Mid- pii.732.
delaar hunner verfchillen, den ander
naar Vrankryk om den Koning François
over de inbreuk des. Vreedes te
klaagen, maar zonder gevolg ; omdat
de Franfche Koning het Verbond van
Noion omtrent het overleveren van. Navarre
begeerde voldaan te hebben, en
zieh tot geenen nieuwen handel wilde
inlaaten zonder kennisfe van den Paus,
met Wien hy in heimelyke overleggin-
ge ftondt, om de Spaanfen uit het Ryk
van Napels te verdryven. Hangende
deeze zaaken waren veele Verraaders
door Robert van der Mark bedekilyk
binnen Luik gezonden, om de Stad by
den nacht te (6) oveirompelen, en denM^n«
Franfen over te leveren ; maar, het be- chron.
drog ontdekt zynde , wierden eenigen " ¿ „ j .
der fchuldigen gevangen en met den R-®“ '
dood geftraft. Terw7l dit voorvicl hadtmen
’s Keizers gereedfte benden in Nederland
byeen verzaameld, en de zelven
onder Hendrik Graaf van Nasfou, die
tot Veldheer van dit Leger benoemd
was, tegen Robert van der Mark naar
't Land van Bouillon doen optrekken, ^
daar in weinig tyds (7) Lognes, Fleu^ nî„i“Æ
lllfi
1:1
L i
® lay fol 33.