,• - î n " :
li
ü'ii
lri i
384 H I S T O R I . D E R
»733 manfchap met die van Guafcar veree-
' nigd hebbende , begeerden dat Ataba-
«Kfn'e '‘P'* ! ' fe Deenman den Keizer
pii Tu°- Karel onderwerpen, den zelven fchat-
5}}™' ting betaalen, en zich tot Kriilen laa-
,ten maaken zoude , o f, by weigering,
dat de Paus hem van zyn Koningryk
berooven en het zelve den Keizer geeven
d'Efpsgne
zoude , wyl zyne Heiligheid zulks
konde doen, omdat de zelve Stedehouder
was van G o d , die de ganfche
Waereld uit niet gefchaapen hadt. Maar
Atabalipa antwoordde , dat de vriendfchap
des Keizers hem aangenaam zoude
zyn , dat hy den zelven wel gefchenken
maar geene fchatting geeven
. wilde; en omtrent het ( x ) vermoogen
par tir- van deu Paus , die, vervolgde hy ,
isS.*”*’ moet dwaas zyn, als dezelve waant te
können geeven dat in zyn magt niet
is , o f tot het welke hy geen recht
heeft; en , betreffende den Godsdienft
der Kriftenen, zeide hy geen kennis
te hebben, en wilde dierhalven de oude
Goden van zyn Ryk niet verlaaten;
vraagende verder van waarze geleerd
hadden , dat de God der Kriftenen den
Hemel en de Aarde uit niet gemaakt
hadt, en betuigde geheel verwonderd
te zyn , dat de Monnik, die hem zogt
te beweegen, zoo jong van jaaren was,
en van zulke oude dingen wift te fpreeken
; de Monnik, in de eene hand het
beeld van den Gekruiften Kriftus , in
de andere eenen Bybel houdende, antwoordde,
dat het beeld hem zulks gezegt
hadt, en dat het boek de ware hiftori
bevattede; de Koning nam, opende en
. doorzag het Bo ek, voegde het zelve
eindelyk aan zyn oor, luifterende of het
fprak, maar geen geluid noch beweeging
verneemende wierp het op den
grond , zeggende , dat het Boek en de
Monnik met hem fpotteden;des de Monnik
, geheel misnoegd, zyn boek opraap-
t e , en keerde naar Pizatro, dien hy
ophitfte om wraak van deezen godloo-
. zen Koning, die de Wet Gods en hunne
vriendfchap veragtte, te neemen. Uit
zoodaanige oorzaaken greepenze de wapens
op , e n , fchoon de Koning zich
met meer dan honderdduizend mannen
zogt te verweeren , echter bragtenze 1533
door hun fchietgeweer de Indiaanen in
’t korte op de vlugt, kreegen den Koning
gevangen, en bragten den zelven
qiet alleen , maar ook zynen Broeder
Guascar op eene wreede wyze omhals,
ftellende eenen anderen Broeder op den
T ro on , welke hen een groot deel der
verborgene fchatten ontdekte, dieze,
mids de zelven veele Miilioenen bedroe-
gen, ftraks in verzekering namen , en
dus hec goudryke Land van Peru onder
de Kroon van Spanje bragten.
Geen Overwinnaar hadt ooit, naa ’c
bedwingen der magtigfte Heerfchappye,
ongemeener buit verkreegen ; wandc
van alle ontdekte Landen in deeze nieuwe
Waereld vondtmen ’er geen , dat
gelyk was aan Peru in (3) rykdommen (3) Hia.
en in meenigte van Goud- en Zilver- Jaf mS
mynen , zoodat alle huisgereedfchap-
pen, ja zelf vaien tot de geringlle dien- 134.
ften van dic geachte metaal gemaakt waren
, zulks ieder der gemeenfte foldaaten
voor zyn hoofd ten minfte negenduizend
Dukaaten verkreeg ; doch wyl
de verdeeling der geroofde fchatten onder
Pizarro en zyne fpitsbroederen niet
rechtmaatig en gelyk gedaan was, hieldt
Diego van Almagro , die het meeile
tot de overwinning gedaan hade, ^ch
hier omirent niec weinig beleedigd , en
rees uic dic ongenoegen, wyl de hoogmoed
en wreedheid doorgaans den overvloed
volgen, eene tweedragt, die veel
bloeds kofte. Wandt Ferdinand Pezar-
ro,Broeder van den gemelden François,
berigt van de openbaare klagten, die
Almagro over de verdeeling van den
buit, met bedreigingen van zich te wreeken,
uitkreet, voorkwam dat opzet door
den zelven te vermoorden. Een natuurlyke
Zoon van den dooden, hierdoor verbitterd,
doorftak François Pizarro in des
zelfs huis mec eige hand, en kreeg dus
den haat op ’c lyf, van Chriftoffel Vaca
van Caftro , die met Gonfalvus Pizarro,
den anderen Broeder van François, wyl
Ferdinand reeds naar Spanje ontbooden
was, tegen den moorder, die van des
zelfs aanhang befchermd wierdt, te velde
trok, en den zelven verfloeg. Gonzalvus
Pi-
)V) ilift.
n’Ifpagne
par Mariana
Tom. V.
N E D E R L A N D S C H E
Pizarro, ( i) door deeze overwinning en
meer dan Koninglyke fchatten onver-
draaglyk geworden , weigerde voortaan
de bevelen van ’t Spaanfche H o fte ge-
, hoorzaamen, en onderwondt zich voor
Oppergebieder te doen erkennen.
Zoodra Keizer Karel van deeze ont-
fteltenisfe en verdeeldheid kennis kreeg ,
zondt hy in der yl Blasco Nugnes Vela,
met den tytel van Onderkoning,naar Peru,
om den verderflyken loop der weder-
fpannigen te ftuiten;maar deezen,bedugt
voor de ffraf, verzekerden zich van den
Onderkoning, en bragten dien om ’t leeven.
Het Spaanfche H of, hieruit leerende,
dat het geweld fomtyds bekwaamer
is om ’c ongemak te verergeren dan te
verbeteren, nam toevlugt tot konft en
loosheid , en vaardigde , om de weér-
fpannigen niet meer te verwilderen, Pieter
de la Gafca, een Geeftlyken van den
algemeenen Raad der Geloofsonderzoe-
kinge, derwaart heen. Dees vondt door ,
behendigheid een middel om zich van !
V O R S T E N . V . BoeL 385.
( Gonzalvus Pizarro , en van andere voor- 1733
naame Hoofden der weSrfpannigen, t e -
verzekeren , deedt hun vonnis opmaaken,
en hen tot een voorbeeld openlyk
rechten , met zooveel geluks van hierdoor
den opftand te eindigen, en het
Ryk van Peru in volkoome tuft te herftellen
, verkrygende, weder in Spanje
gekeerd zynde, ter belooninge van zyn
uitmuntend beleid, mids hy zich op deeze
reis niet verrykt hadt, het Bisdom van
Palencie, en eene achting van vroomheid,
die by geene fchatten te vergelyken was.
Door den overvloed v a n ’t goud , da{
door deeze ontdekking t’elkens naar
Spanje gevoerd wierdt, groeide het hart
eens Landaards, die niet voor de ne-
derigfte geboekt ftaat, van ydele verwaandheid
niet min dan de pracht in
Europa, welke, myns bedunkens, oorzaak
gegeeven heeft tot het maaken van
de volgende pronkpenningen, ter gedachtenisfe
van de uitgebreide Heerfchappye
des Keizers, die ’er op verbeeld ftaat.
" fiifrS ltiii
l'!' '
I. Het by Mneemendheid konffige borftbeeld van den Keizer ftaat met eenen hoed o p ’t hoofd,
Ee ee e gj,