.f
Iiritr '
*
I
O R I D E R
I f 17 naamd heeft op den eerften der twee
' volgende penningen', welken wy hier
nederftellen om zyn weezen te ver-
toonen, en den tyd en de plaats zy- »fi7
ner geboorte wat nader te verklaa- "
ren.
i ; i 7 Op deeze wyze ontftak de Hervor-
— ming der Kerke in Duitsland , terwyl
men in Nederland alles tot den overtogt
des Konings bereidde , en de Spaanfche
V lo o t , om den Vorft af te haalen reeds
in Zeeland gezonden was door den
Ryksbeftierder Ximenez , die de bitter-
hcid der Spaanfche Grooten dagelyks
zag aanwasfen, uit deeze oorzaake. Naa
het fterven van Koning Ferdinand hadt
0)Tiit- Pieter Portocarero, door Paus ( i ) Leo
îpÎ^llc in de bezittinge der drie Meefterfchap-
( i) M isr-
beeck
Chron.der
Waereld
en*. foL
14. & Hift.
der Refor-
matie
door Seckendorf
T om .I .
fol. 23.
|2) Ehren
Gedächtnis
D.
Martini
Lutheri
durch
Chrfft,
Juncker
I. Schoon eenigen ( i ) gefchreevcn hebben, dat Martyn Luther van den Duivel in de
gedaante van eenen Koopman geteeld was, ’t blykt echter dat deeze bcuzelingen meer uic
haat of partyfchap , dan uit liefde voor de waarheid , te boek geilaagen zyn ; wandt men
vindt duidelyk genoeg beweezen, dac Jöhan Luther (2) zyn Vader was, en Margarita Lin-
deman zyne Moeder, weike deezen haaren Zoon, in ’t jaar veercienhonderddrieentagdg tusfchen
den tienden en elfden van Slagtmaand, te Eisleben, een Stedetje van ’t Graaffchap
Mansveld, ter waereld bragt ; welke tyd en plaats door het byfchrift, zoo rondom zyn
getabbaard borilbeeld als op de tegenzyde van den eerften gefteld, hier ook bevelligd
worden ;
D O C T O R M A R T IN U S L U T H E R U S ÏS L E B IE N S IS .
L E E R J J R MA R T TN LUTHER VAN EI S L E B EN.
pag.i.
Op de keerzyde leeft men alleenlyk dit te zyner cere gemaakte tydfchrifc, van 't welke
dc grootfte letters het jaar zyner geboorte uitleveren ;
L V t h e r V s t h e o L o g V s I n s aX o n I a , V I r p I V s , e t e L I as V L -
t IMI s e C V L I , n a t V s e s t I s L e b I I , V I V aX e t f o r t I s.
LUTHER E E N G OD GE L E E RD E IN S A K S EN, E E N GOD-
VRUGTI G MA N , E N DE E L I A S D E R L A A T S T E EEU-
W E , G E BO O R EN TE E I S L E B E N , WA K K E R
E N STERK.
II. De tweede vertoont zyn borftftuk in Monniks kleedinge op de tene, en dit opfchrifc
©p de andere zyde ;
E F F IG I E S M A R T IN I L V T H E R I T H E O L O G I aE
D O C T O R I S .
A F B E E L D S E L VAN MART YN LU THE R L E E R A A R DER
CODGE LE ERDHE ID.
Op
fol.uio. pen bevelligd zynde, fchoon de zelven
door Julius den Tweeden den Aards-
hei-tog waren toegeweezen, een alge-
nTeen Capittel der Orderen beroepen, in
het welke hy van al de Ridderen van
S'. Jacob begunftigd wierdt, en dus zyn
oogmerk zoude bereikt hebben, ’t en
ware Ximenez dat met geweld geftuit
hadt. Dees kreeg, door zyne gewoone
fortsheid in het yveren voor zynen Heer
en ’s Ryks wetten, den haat der Grooten
dermaate op den hals , datze eindelyk
W Alvarez Gomez (i) naar Brusfel deeden
Spagic' vertrekken, en over den Kardinaal Xi-
fol ‘ -3s. menez by den Koning klaagden, dien
ernftig fmeekende hem van ’t Oppergezag
te willen ontblooten. Maar de Koning
kennis hebbende van ’t rechtmaati-
ge gedrag des Kardinaals, die de op-
roeren gedempt, het R yk van Navarre
bewaard , de geldmiddelen herfteld, en
het recht van Karel tegen den aanhang
van des zelfs Broeder Ferdinand befchermd
hadt, lloeg dit voorftel af ; te
meer, wylhembewuft was, datXime-
(3) Tur. nez, (3) zelf tot naadeel zyner vrienden,
deeze heiliaame regels onderhieldt, dat
foi.iig7. niemand behoorde eenige wedde te trekken
, noch geene plaats van Staat in het
Ryk te bekleeden, dan die aan ’t Ge-
meenebefl: nut en noodig was. Ja zyne
Staatzorg ging zooverre in ’t aantoonen
van ieders gebreken, dat hy den Koning
en des zelfs Hovelingen niet fpaarde, zeggende
dat het bezuinigen der penningen
den Vorft betaamde, mids die verplicht
was te overweegen, dat al zyne verkwis-
ting uit het zweet zyner Onderdaanen
getrokken wierdt ; zieh over den zelven
beklaagende, dewyl die in weinig I
tyds fchatten hadt weg gefchonken. i f i 7
Boven zoodaanige mildheid viel de geld-
zugt zyner Nederlandlche Hovelingen
den Spaanfen ook laftig te draagen;
omdatze hier door veele onweetende en
onbekwaame Amptenaaren in ’t Ryk
drongen, w'elken nergens meer opdoel-
den dan om het geld, datze aan ’s Konings
Hovelingen gefchooten hadden,
met woeker uit de Gemeente te trekken.
Dit liep , als eenigen melden,
(4 ) ZOO h o o g , dat de Kancelier Jan le
Sauvaige voor zyn deel, in min dan vier a’Eip.gnt
maanden, meer dan vyfhonderdduizend
kroonen zoude genooten hebben : men
maake hier uit rekening van al de reft.
De Koning, om de hierover verftoorde
gemoederen der Spaanfche Overhe-
heden en Onderdaanen ter neder te zetten
, hadt met overleg zyner Raaden
eerft den Heer van la Chaux ( f j
Vlaaming, en vervolgens Amersdorf een d-Efp.gni
Hollands Edelman, aan Ximenez gehelpen
torsfen ; wandt Adriaan Florifz. !i"ne?par
Deken van Loven , onlangs Bisfchop
van Tortofa geworden, was naar Ro-P‘8-3“»-
me vertrokken om den Kardinaalshoed,
met welken Paus Leo hem befchonken
hadt, te ontfangen. Wanneer de aan-
gew.ende zorg vrugtloos uitliep, omdatze
tegen de borft was van den Ryks-
voogd Ximenez, en de Nederlanders
overwoogen hebbende om e.enen Vorft
van groot vermoogen , ’t zy den Keizer
Maximiliaan , ’t zy Lodewyk den Paltsgraaf,
o f eenen ander, als een tegenwigt
van Ximenez, in ’t beftier des Ryks te
ftellen , vondt men eindelyk niets raad-
zaamer dan dat Koning Karel zelf de reis
zoude onderneemen. Volgens d!t befluit
en op aandrang van Ximenes, die hem
dikwylen ernftig (6 ) aandreef, is h y , fOHm.ja
zoodra de Spaanfche Vloot in Zeeland x’mraä.
gekoomen , en door verfcheidene fche-
pen van Zirkzee en van andere Neder- scYcq. ’
landfche Steden verfterkt was, met veele
zyner Hovelingen naar Middelburg
( 7 ) gevaaren. Aldaar een geruimen tyd
naar den wind gewagt hebbende, en den vanZcti,
zelven eindelyk gunftig ziende kwam
de Koning, zyne oudfte Zufter Leonora, ",g'*'
O ( i) de
»