COCliron.
van Chrill.
Stcrnfce
op-cjnar
1538. MS.
( i ) Daniel
Hift. de
France
T o m .V .
pag. 363-
Deeze tegenftribbeling vergramde den
Keizer, die reeds den zevenden dier
( i j maand te Villa Franca gekoomen
was, vermoedende zulks met voorweeten
van den Herlog beilooten te zyn ,
dermaate, dat hy den Hertog, die hem
te Villa Franca wilde begroeten, weigerde
te zien, ’c en zy dezelve alvoorens
den Bevelhebber van ’c Kafteel en
andere medeplichtigen overgaf, om als
w^eérfpannigen geftraft te worden.
Middelerwylen zondt de Koning den
Kardinaal van Lotteringe en den Maarfchalk
van Montmorenci, om den Paus
van zyne koomft te verzekeren , en
volgde kort hiernaa tot op een vierde
deel eener myle by N izza, daar hy
zich eene wooning hadt doen berei-
den. Aleermen tot den handel der
zaaken overging, wierden de Hoflyk-
heden afgeleid, om welken de Koningin
van Vrankryk, Zuster des Keizers,
haaren Broeder te Villa Franca te water
ging bezoeken, daar een ongeval
( x ) gebeurde, dat ieder deedt zidde-
ren, en, toen’c voorby was, tot fcherhec
welke de Keizer geen ooren leende; 1538
te meer, om dat Doria, bedugt dat de
Koning, Milanen hebbende, ook naar
Genua zoude ftaan , zeide dan met
den Markgraaf van Guaft en anderen
niet in Italie te willen blyven, maar
naar Spanje te zullen vertrekken , en
fpicften al hunne zinnen om de Keizer
te raaden van Milanen niet over
te geeven ; dierhalven hieldt den Keizer
zich ftrak op drie jaaren om in dien
tyd zynen Neef , den Zoon des
Roomlbhkonings, in den egt tß verbinden,
en aan ’t gebied van Milanen te helpen.
Als dus de Paus en de Koningin
Eleonora alle vlyt, met over en weder-
gaan, om de verfchillen der Vorften te
bemiddelen vrugtloos befteed hadden,
wierp het de Kerkvoogd over eenen
anderen boeg, en bragt eene langduurige
wapenfchoriing op ’t tapyt, om
hierentusfchen den Koning in het Verbond
tegen den Turk , dat hy met
den Keizer en Venetiaanen geilooten
hadt, te wikkelen. De Koning dan
mids ieder in de bezittinge
't gene hy fery verftrekte. Men hadt, van daar de magtig was zoude bly-
Galey der Koninginne het anker moeft' v en , een beftand van twintig jaaren,
werpen, eene brug van omtrent v y ftig ; de Keizer alleenlyk van drie; wandt,
ftappen tot aan de haven gemaakt, | fchoon de Hertog van Savoije zyn woord
längs welke de Keizer de Koningin aan omtrent Nizza niet gehouden hadt, ech-
(3) Relatione
oel
Abboccamento
di
Nizza.
her einde ging af haalen; op deeze ont-
raoetingbrak de brug en beide vielen-
ze in Z e e , doch zonder toeven weder
uit het water geholpen zynde, be-
gavenze zich, om de fchrik en omzich
van kleederen te veränderen, aan eenen
kant.
Hoenaa de Keizer cn Koning van
Vrankryk byeen waren , echter zagenze
elkanderen niet, ’t zy om de plechtigheden
te vermyden, o f om door hunne ge-
moedsbeweegingen niet vervoerd te worden;
maar de Paus ging tusfchen beide,
betoonde den Koning het nut dat de
Kristenheid uit den Vreede verwagtte ,
en de moeijeiykheid die hy om deezen
te verkrygen, onderging; doch de Koning
(3) begeerde naar geene voorftellen
te luifteren, dan dat hem Milanen zoude
overgeleverd worden,niet in drie jaaren
, maar binnen, zes maanden ,-tot
ter wilde hy den zelven zoolang niet
van ’t gebied verfteeken ; des wierdt
het verfchil bemiddeld, en tien jaaren
vaft gefteld , met beloften van
onderwylen over den Vreede te handelen.
Het werk dus verre door den Paus
gebragt zynde , met een vertrouwen
van eerlang een beftendige ruft aan de
Kriftenheid te verfchaffen, gaf zyne
Heiligheid zooveel genoegen, dat hy
zelve tegen den Venetiaanfchen Gezant
getuigde, byna zooveele vreugde biero-
ver te gevoelen als toen hy tot Paus
verkoozen wierdt. De uitmuntende y-
ver van zyne Heiligheid, in ’t,opregten
van dit heilzaame Verbond der
twee magtigfte Vorften van Europa, is
waardig geweeft door deezen gedenkpenning
in ’t geheugen bewaard te
worden.
De vreedelievende Kerkvoogd is, met den Pauslyken tabbaard om de fchouderen, op de
voorzyde afgebeeld , hebbende dic randfciirifc;
P A V L V S III. P O N T i f e x M A X im u s .
PAULUS DE DERD E OP P ER S T E PRI E ST E R .
De regenboog, die op de keerzyde gevonden wordt, is , naar de getuigenis der Heilige
(i)Gene* ( i ) Bladeren, het tek«i des eeuwigen Verbonds, opgeregt tusfchen God en alle leevendi-
vers^ii S® zielen der aarde , en hier tot- een zinnebeeld van den Vreede der Vorften geileld , en
13.cn 16. door deeze woorden, voor ’c grootfte deel gevolgd (2) naar die van den vroomen Priefter
Zacharias, verklaard ;
Cap. 1.
F O E D E R E . T V O , D E V S !
D IR IG E N T V R P E D E S N O S T R I IN V IA M P A C IS .
D O O R U W F E R S O N D , 0 GOD]
Z U L L E N ON Z E V O E T E N OP D E N WEG DES VRE EDES
C ER IG T WORDEN,
Het verdrag ter verzoenioge .beraamd
ftondt op deezen voet; dat de Keizer
<;)cori»en Koning van Vrankryk (3 } voor
hunne Naakoomelingen en Opvol-
Tomfev tionjaarige Beftand in alle
Part. n. oorden en plaatfen hunner R y k en ,
P k q t Staaten en Landen te Water en te Land
ongefchonden bewaaren, en de zaaken
in dien ftand daarze in waren, ’t zy
in de bezittinge o f het gebruik, laaten
zouden; dat ondertusfchen de handel
des Vreedes vervolgd,het Beftand ftraks
aan alle oorden huns gebieds afgekondigd
en onderhouden zoude worden ,
opdat de Onderdaanen onverhinderd
over en weder Koopmanfchap mogten
dryven, even als ten tyde van eenen
volkoomen Vreede ; uitgezonderd Napels
en Sicilie, welke Ryken buiten
dit Beftand geflooten bleeven ; nogtans
zouden de twee Vorften op geene wyze,
ergens in eenig deel, elkanderen moogen
befchaadigen, maar de Gerechtigheid
JI. Deel.
en billykheid alom handhaaven. De
Heerlykheid van Genua met alles dat
onder de zelve behoorde, wierdt afzonderlyk
in dit Beftand begreepen, opdat
haare Ingezetenen alle Zeen vryelyk be-
vaaren, en zonder hinder in alle Landen
mogten handelen ; insgelyks Florenze
en andere Gemeenebeften van
Italië. Ook zou de Hertog van Savoije,
ZOO de zelve begeerde, in dit Verdrag
begreepen worden,zoo niet,zouden echter
zyne Onderdaanen in ruft blyven ;
en byaldien iemand hier tegen mogt
doen, die zoude tot een voorbeeld van
anderen als een ruftverftoorder geftraft
worden. In deezen handel wierden,
met gemeene goedvindinge van den
Keizer en Koning François ; zyne Pauslyke
Heiligheid en de Kerklyke Staat,
midsgaders de Roomfchkoning, het
Keizerryk, de Keurvorften en der zeiver
Staaten, alle Kriften Koningen , de
Heerfchappy van Venetie, de Hertog
F f f f f f va»