|r.'
Boven andere drangredenen hadtmen
dee2Æ verbintenisfen der Vorften fpoedig
doorgedreeven, omdat het Kei-
ïe r r y k , 200 door den fchriklykcn invai
der Türken als door verdeeldheid
der Landzaaten, in groot gevaar ftondt;
wandc Koning Ferdinand, meenende
met 7ynen aanhang fommige hervorra-
de Vorften en Steden, die in Lentemaand
nevens anderen op den Ryks-
van Spiers ( 1 ) verfcheenen wa-
SuR^ ren, door ’c befchermen der oude en
]ig. & ’c fmeeden van nieuwe inftellingen te
ReiRpag.¿^yingen, om ’c verbreiden van Luthers
;■ Leere te bepaalen, verbitterde.de gemoederen
dermaate, dat de Keurvorft
van Sakfen , Georg Markgraaf van
Brandenburg, • de Hertogen Ernft en
■ François van Lunenburg, de Landgraaf
van Hesfen, en die van Anhalt zich
hier tegen ftelden , omdat, zeidenze ,.
op den voorgaanden Ryksdag aan ieder
de vrye ocöening van den Godsdienft
tot de algemeene Kerkvergadering vergund
, en dit onderling bezegeld en
bezwooren was; dierhalven weigerden-
ze de onbillyke voorftellen aan te neemen,
en, zich door bündige reden ver-
antwoord, en met de Steden Scraats-
burg, Neurenberg, Olms, Konftans,
Rcucelingen en meer andere vereenigd
hebbende, beriepenze zich eendragc-
lyk van deezen handel tot de algemeene
Kerkvergadering van Duitsland,
en kreegen, door dit tegenfpreeken, fe-
(i)sicida- dert dien tyd (x ) den naam van ‘Proni
Com- . f t
ment, de toßa i l t en.
üg's?'" Geduurende deeze verfchillen, en de
Rdp. pag. tweedragt der Zwitferen, die tegen el-
kanderen ten ftryde trokken , was Soliman,
Keizer der Türken, zooverre op-
geruid door giften en beloften van Jan
van Zapoli, Weiwood van Zevenbergen
, die Hungarie te Leen begeerde
en hem hier voor fchatting wilde betaalen
, dat Soliman, onaangezien de
goede aanbiedingen van den Koning
Ferdinand, ftraks zyne krygsmagt tot
meer dan driehonderdduizend Mannen
verfterkte, en met den aanvang des
Zomers te velde en naar Hungarie 1519
bragt : te Grieksweisfenburg koomen- -
de ontfing hy den Weiwood Zapoli
( 3 ) met des zelfs gevolg van Hungaa- fgir
ren in zyne befcherminge, en beloofde xx'
den zelven op den Troon tc helpen ;
voorts deedt hy een gebod afkondigen,
door het welke hy allen, die zich niet
aan den Weiwood onderwierpen, en
den zelven niet voor Koning (4 ) wil-wvinm»
den erkennen , door vuur en zwaard
dreigde te verdelgen , beloovende al
die zich onder zyne heerfchappy boo- côte
gen in hunne oude vryheden, voor-
rechten en gewoonten te befchermen.
Deeze krygslifti bragt zooveel fchrik
in dien ontftelden Landaard , dat zich
de Steden Vyfkerken , Peft , Offen ,
Altemberg en andere Veftingen, zon'-
der grooten tegenftand, overgaven; Soliman
den Weiwood nevens Lodewyk
Gritti , Bastaard van Andries Gritti,
met kloeke bezettinge te Offen laatende,
zettede zynen tred regt naar Wee-
nen , en bragt door rooven, moorden
en branden Hungarie niet alleen,
maar zelfs geheel Ooftenryk, in byftere
vrees.
Koning Ferdinand, van deeze onverwagte
onderneeminge berigt zynde, verzogt
in der yl de Vorften en Steden
( 7 ) des Ryks om hulp, d ie , hoewelf,) viu
langzaam, echter naar tyds gelegen-
heid zooveel yverden, datmen in kor-«»i-Jcis.
ten tyd twintigduizend knegten, zoo te pigi™“
voet als te paerd, op de been bragt,
en Frederik Paltsgraaf van Beijere, die
tot algemeen Bevelhebber der benden
gefteld was , derwaart afvaardigde ;
maar dees, te Krems koomende, was
door de vaardigheid der vyanden gedwongen
daar te blyven. Vermids Koning
Ferdinand ondertusfchen door alle
middelen den loop der Türken poogde
te ftuiten , en de Hoofdftad zyner
Ooftenrykfche Landen te befchermen ,
heeft hy in deezen dringenden nood ,
wyl het geld de krachtigfte zenuw des
oorlogs is, de volgende penningen doen
1719
I. Het borilbeeld Van Ferdinand is, met de Gnldevlies Ordere aan den hals, en den
Vor'ftlykcn mantel om de fchouders, op het voorftuk van den eerften, binnen deezen dub.
belen letterkring gefteld;
F E R D IN A N D V S D E I G R A C IA H V N G A R I r E , B O EM Id ä E T C .
R E X . A N N O D OM IN I M D X X IX ; a E T A T I S S V rE XXV.
¡FERDINAND DOOR GODS GENADE KONING FAN HUN-
’ GARI ' E , BOHEME ENZ. IN T J A A R DES H E E R E N
MD X X I X , ZTNS OUDERDOMS XXF.
Iiet agterftuk voert in het middeh Nieuwooftenryk en Kaftilie , en rondom de balkeii
van Hungarie, den Leeuw van Boheme, de drie Liiipaardskoppen van Dalmatie, en hec
gefchaakeerd wapen van Croacie, midsgaders in den tweevoudigen letterzoom deeze fpreuk,
fOOffic. ZOO uit het dageiykfche getyboek ( i ) der Roomfche Geeftlyken , als uit de Harpzangen
(2 ) van David;
Amiph. 3.
Ulli!'"' D A M IC H ! V IR T V T E M C O N T R A H 0 3 T E S T V O S , DO-
M IN E , Q.VIA T V A D IV T O R M E V S ES.
HE ER E , GEEF MT S TERKTE TEGEN UWE V T JN D E N ,
WANDT GT Z T T MTN HELFE R .
II. Op het eerile deel van den tweeden ftaat de Koning in ’t hamas, met de Kroone op
het hoofd , den Scliepter in de regter- en het Zwaard in de flinkerhand. Op hec andere
deel ftaac het gekroonde wapenfcliild van Boheme en Hungarie , en in beide randen deeze
•wydloopige eernaamen ;
FER D IN AN D U S D e i G r a t i a B O E M i j e , H V N G a e i j e , D A L -
M A T i A i , C R O A t i sE R E X , I N F A n s
JL Deel. Hh hh HISPaÖ
m?
. ' 1 ,1'. M
M'i: i fe?