ti H I S T O R I D E R
II. Op de voorzyde van den "tweeden zietmen het hoofd des Konings mét de ilinkcr wang '
' voorgekeerd , en verfierd met den Laiirierkrans ten teken der behaalde overwinninge, voe- ' ’
rende alleenlyk deezen eernaam ;
F R A N C I S C V S I. F R A N C O É V M REX.
FRANCOIS DE E ERS T E KONING DER FRANSEN.
biergelyke zeegeteken als op den voorgaanden wordt op de tegenzyde van deezen
- vpnden , vermeerderd met den naam der Stad M A R IG N A N , by welke dit treffen was
Voorgevailen : verder leeil men dit omfclirift ;
V I C I A B V N O C A S A R E V iC T O S .
I K HEB OFEREFONNEN DI E A L L E E N FAN CMSAR
O F E RWONN EN ZYN.
Schoon deeze zeege tJeft Franfeti op
niet weinig dooden beliep, het getal
der verflaagene Zwitferen ging de zelven
echter te boven, wyl deezen ten
WWMcjjiinfle vyfduizend ( i ) hunner kloekfte
riantin, manfchap agter lieten. De Kardinaal
Sion, oorzaak deezer nederlaage,
was ondertusfchen naar Milanen gewee-
ken, en, durvende den geiloorden hoop
liiet verbeiden, beloofde aan Maximiliaan
Sfortia eerlang onderiland re zullen
verichaffen, nam dierhalven des zelfs
(i) La Broeder ( z ) Francois, Hertog van Ba-
Sia'diFr. rij met zieh, en vertrok naar den Kei-
zer in Duitsland. De Zwitfers volgden
verfa. ‘ dit voorbeeld , mids de Hertog van Milanen
zieh niet in ftaat vondt hunne agterftallige
befolding te betaalen: om deeze
reden, flegts vyftienhonderd hunner
Spirsbroederen ter verweeringe van het
Kafteel laatende, keerdenze naar hun
land tot veel vreugde voor den Koning
van Vrankryk, welke niet zoodra van
hun vertrek verzekerd was, o f nader-
de tot op eene kleine myl van Milanen
, Wiens Stedelingen hem de fteu-
rels der Poorten te gemoet bragten,
ftraks in genade aangenoomen, en alleenlyk
in eene boete van driehonderdduizend
Kroonen verweezen wierden.
Sedert deedt de Koning alles tot het
beleg van ’t Kafteel gereed maaken,
op het welke Maximiliaan Sfortia zieh
geborgen hadt. Maar dees, een Lief-
hebber van vreugde en gemak, kon
’t ftormen niet verduuren, en liet zieh
daarom, voor deii afftand van al het
recht dat hy op het Hertogdom Milanen
möge bezitten j met eene wedde van
(3 ) zeftigduizend dukaaten , en een
verblyf in Vrankryk naar zyn behaagen,
gemaklyk paaijen. ’t Verdrag getekend
zynde, en niemand eenigen weerftand
biedende, maakte de Koning zieh ligt-
lyk meefter van ’t ganfche Hertogdom,
’t gene niet alleen al de Italiaanfche Vorften
en den Napelfchen Onderkoning,
maar zelf denKoning van Engeland,deedt
dugten, en den Keizer Maximiliaan geweldig
verbaasde ; zulks dees, overweegende
de gevolgen die hieruit kon-
den voortvloeijen, befloot (4 ) zieh in
ftaat te ftellen om dien loop te ftuiten,
en by de eerfte gelegenheid met een
Leger van vyfendertigduizend mannen
naar Italie te trekken. Doch het voi-
brengen van dit voorneemen hadt by
de Duitfen zooveele voeten in de aar-
d e , dat Koning François ondertusfchen
tyds genoeg hadt om zieh op verfcheidene
wyzen te verzekeren ; en tot dit einde
eerft met den Paus L e o , den dertienden
van Wynmaand, een verbond aanging,
by het welke (5) zy elkanderen de be-
fcherming hunner perfoonen en Staaten
in ’t algemeen tegen al hunne vyanden
beloofden, doch in ’c byzonder zoude
Koning François al de goederen der Kerke,
den Staat van Florenze en het Huis
van Medicis poogen te beveiligen, en
bewilligde eerlang ook in ’t vernietigen
van de grootfte Vryheid der Franfche
Kerke.
(3) Mcmoir.
de '
Bellay
foi. 10.
(4) Heîs
Hid. van
'cKeizer-
r yk l.d e e i
pas-367.
fç) Corps
Diplomat,
par dll
Mont.
Tom. IV.
Part. I.
foI.ii4<
U U Kefke. Hiertegen zou de Paus niet al-
leen Milanen en de Landen, welken de
Koning in dat Hertbgdom magtig was ,
o f worden zoude , helpen verweeren ,
maar den zelven ook Parma en Piacenza
overgeeven ; wyders den Hertog van
Savoije als Middelaar in hunne verfchil-
ien erkennen, en eindelyk den Vreede
onder de Krillen Vorilen zoeken te
bewerken, om den Turk met des te
grootere kracht ,te können dw'ingen.
Onlangs hiernaa zogt de Koning de
Zwitfers aan zyne lyn te krygen, en
deedt hen niet alleen de vierhonderdduizend
Schilden , die hen by ’r ver-
(i)Hiii.ie drag van Dion (i) beloofd wären, maar
pl'snrii!’.“ zelf nog driehonderdduizend anderen
& Cot5 aanbieden , byaldienze de onlangs ver-
Dipiomat. overde Valeijen omtrent Milanen aan
Moti“ hem wilden afftaan. Agt Cantons lloo-
p“” i" '-ten deezen handel, en den Vreede voor
fol.218. ’s Konings leeven, Onder beding van niet
verplicht te zyn tegen de vyf andere met
hen verbondene Landfehappen , welken
deeze aanbieding afüoegen, noch tegen
den Keizer o f het Duitfche Ryk te veg-
ten.
Geduürdhtie het beieggen deezer zaaken
, was de Keizer in heimelyk ver-
iland geraakt met den nieuwverkoozen
Kardinaal Thomas Wolfey, welke thans,
door eigene belangen gedreeven ; den
Koning van Engeland, Wiens zinnen hy
beheerlle , uit het verbond met Vrank-
(il R. ryk ( 1 ) zogt te trekken, en door
Hau An- fchrandere iireeken tot zyn oogmerk
giet.Tom. wift te leiden. Vermids hy eewoon was
V.ibl, le i . , zyne maatregels van verre te neemen,
zogt hy alvoorens het vernieuwen der
oude Verbintenisfe van vriendfchap tusfchen
Spanje en Engeiand te bekuipen ;
gelyk dit ftuk ook , den negentienden
,,) Corps (3) deezes jaars, opden
Diplomat, naam van Ferdinand Koning van Arra-
Mont* gon en des zelfs Dochter Koninginne
™n Kaftilie met Hendrik den Agtften
fbi.214. getekend wierdt. Des de K e iz e r , die
wegens zynen Kleinzoon veel deels in
d e beweegingen van Ferdinand n am ,
deeze fchoone gelegenheid niet willende
verwaarloozen, kort hiernaa een gebooren
Milanees naar Engeland afvaardigde,
en op den naam van François if iy ..
Sfortia , die zieh naar Duitsland begee- '
ven e n , federt den afftand zyns Broe-
ders Maximiliaan ; den tytel des Hertogen
van Milanen aangenoomen hadt,
den Koning Om hulp verzogt. Ja men
meent (4 ) dat François Sfortia; ter be-(4^ —
vorderinge zyner voorneemens, in dit HíB.d'Am
gewrigt des tyds , den kardinaal Wol- v S iw i
fey eene jaarwedde van tienduizend dukaaten
beloofde, te betaalen als hy in
’t gebied van Milanen zoude gefteld
zyn. Koning Hendrik, zoo gewigtigeen
werk op eige vermoogen niet willende
befluiten, gaf het zyne voornaamfte
Raaden in bedenking ; doch als fom-
migen zieh tegen het breeken met Vrankryk
kanteden, verkoos de Koning den
middfenweg, en befloot’ den Keizer cn
t’evens François Sfortia heimelyk onder-
ßand te verfchaffen. T o t dit einde gaf
hy orde aan Richard Pace , zynen Gezant
by Maximiliaan, van over den zelven
te handelen, en om dit met ernft
voort te zetten , wyl den Keizer altyd
geld ontbrak, deedt hy dien groote fom-
men overmaaken.
De Keizer kreeg naaflwlyks kennis
van ’s Konings neiginge, o f hy zondt
hem ftraks den Kardinaal van Sion, den
Leidsman der Zwitferen over, om de
verbintenis ten fpoedigfte te voltrekken.
Hoewel de Koning van Arragon, uit
deez« vereeniginge der Vorften, niet
dan voordeel te hoopen hadt, nogtaná
deedt hem de zeege van den Franfchen
Koning geweldig dugten, even o f dees
gereed ftondt om naar de Kroon van Napels
te taften ; dierhalven deedt hy eenige
benden Krygsknegten verzaamelen,
om by die van den Onderkoning in’t Ryk
van Napels te voegeh ; máar de fpoe-
dige üitvoering van dit opzet wierdt
niet weinig verhinderd door ’s Konings
zwakheid en geduurige ziekte, veroor-
zaaktjzoomen voorgeeft,door de begeerte
(f) zyner Gemaalinne Germana, wel-f(i Hiii.
ke in de kracht haarer jeugd des Ko-^^tm’’.'
nings cn haare eige driften poogde te s«'Ç mi
j voldoen , van eenen manlyken Opvol-
' ger in ’t Ryk van Arragon voort te brcn-
! gen ; dus, ’t gene de natupr fcheen te
F 2 weh