450 H I S T
O K I D E R
173« gehouden ; eeiil, zyn gewisfe, het
welke zich niet konde inbeeiden dat
het gene ’er omging van God kwam.
Ten tweede , dat hy onder die kudde
veelen zag die van alle Euangelifche
oprechtheid vervreemd waren. Ten
derde, dat ’er zulke groote oneenigheid
onder de voornaamfte Hoofden
van ’t werk was. Nochtans wilde hy
hunne vriendfchap niet affnyden; midsze
in hem zouden dulden dat hy in
eenige Leetilukken van hen verfchilde
; betuigende zyne verwondering datze
zulken haat droegen; ja , dewylze den
vryen wil ontkenden , en God hem de
genade, die zy roemden ontfangen te
hebben , nog niet mede gedeeld hadt,
dan was ’er reeden om den Heere voor
hem te bidden,niet om hem te haaten.
Op deeze wyze zogt Erasmus de
Hervormers te verbeteren, en de doo-
lende van beide zyden ten befte te
raaden ; doch behaalde by niemand
meer ondanks, dan by die geenen,
welken zynen raad meeft van nooden
hadden , en minft ter harten namen.
Ook betoonde hy zulken afkeer van
tweedragt, dat hem, gelyk hy betuigde,
de waarheid zelve mishaagde alsze oproerig
was; tiit deeze reden hadt hy
Bazel, om de ontfteltenisfen aldaar by
’t veränderen van den Godsdienft gereezen,
verlaaten , en zich te Fryburg
neder gezet, zelf alle bevorderingen
yan de hand geweezen om zyn leeven
in ruft te eindigen ; wandt, fchoon hy
de gebreken der Geeftlyken fcherp
gehekeld hadt, echter bleef hy om
zyne groote geleerdheid by de Vorften
en fraaije vernuften in zooveele achtin-
•fe
g e , dat Paus Paulus de Derde hem 1735
verzogt om het algemeen Geloof, z o o '
voor den aanvang als in de reeds verkondigde
Kerkvergaderinge door zyne
pen te verweeren ; en dewyl de Paus
beilooten hadt eenige Geleerde Mannen
tot het Purper te verheffen, twy-
felde naauwlyks iemand o f Erasmus zoude
onder de zelven genoemd worden,
byaldien zyne armoede niet hinderlyk
zoude zyn. Om deeze te verbeteren
hadt de Paus ( i ) hem in ’t voorgaan-
de jaar het Dekenfchap van Deventer mi kott.
gefchonken, en de Koningin Maria,
Landvoogdes der Nederlanden, verzogt y ”
om hem in ’t bezit te ftellen ; maar E- cirfufl.
rasmus weigerde deeze en andere waar-
digheden aan te neemen, hoezeer Bem- »t*
bo , Sadolelus en anderen zyner Vrienden
hem van ’s Pauzen goeden wil verzekerden
, tragtende den loop zyner
zwakke dagen met oeffeninge van Geleerdheid
buiten Waereldfche zorge en
grootheid te voltrekken ; by dit opzet
bleef hy en keerde weder naar Bazel,
daar zyne krachten dermaate vermin-
derden , dat hy, de uitterfte ftreek van
’t menfchlyke leeven, den dood, den
waaren Terminus van al onze bedryven,
voor oogen ziende , dit jaar zynen laatften
w i l, en Bonifacius ( i ) Amerbach
met eenige anderen tot Erfgenaam zy- d?'-®'«»-
1 . » , , , ■' mi Rott. ner goederen gemaakt hebbende, den vit» pag.
twaalfden van Hooimaand geheel Kris-
telylt den geeft gaf. By welke gelegenheid
ik eene gedenkpenning van deezen
beroemden Hollander, weinige jaaren
voor zyn overlyden gemaakt, hier
tot verfterking van ’t geheugen niet ongevoeglyk
geplaatft achte.
*73«
fol.ji.
N E D E R L A N D S C H E V O R S T E N . V I. Boek. 471
Ilagea zich zullen verwonderen, en de zehen alom verkondigen ; hehhen Bonifacm Amerhacb ,
Hieronimus Frobenius, en Niklaas Epifcopius, des zelfi Erfgenaamen m hememie uitvoerders van
des zelfs uinerßen wil, hmnin Eegunfliger, niet om des zzlfs gedachtenis, welke by voor zich
zelven , door zynen in '! licht gegeeven nacbtarheid, onßerflyk verkreegen heeft, zullende zoolang
de Waereld ßaat, die overieeven , en met de Geleerden op alle plaatfen fpreeken; maar ter
gedachtenisfe zyns ßerflyken lighaams deezen ßeen , onder welken het zelve verborgen is , ge-
ßeld. Dus wierdt de geheugenis vereeuwigd van den grooten Rotterdammer, wiens afbeeldfel
op de voorzyde van deezen penning met dit voorheen ( i ) gemelde op- en omfchrift
pronkt;
E R a sm i R O t e k o d a m e n s i s
IM A G O A D V I V A i i E F F I G I E m E X P R E S S A . 1J31. !
h e t B E E LD FAN ERASMUS DEN RO T T ERDAMMER NAAR
DE L E F E N D IG E GE L TKENI S UITGEDRUKT. 1731.
Zyn zinnebeeld de Terminus , die ook op het gedenktcken van zyn graf gehakt w a s,
wordt op de tegenzyde door deeze letters' verklaard;
T E R M I N V S C O N C E D O N V L L I .
IK T ERMINU S WTK FOOR NIEMAND.
M O R S V L T IM A L I N E A R E R V M .
DE DOOD IS H E T U I T T ER S T E E INDE FAN AL L E
DINGEN.
i
Sedert wierdt Erasmus door Amerbacli en de twee uitvoerders zyns uitterilen wille, Hie-
lommus Frobenius en Niklaas Epifcopius in de Hoofdkerk van Bazel begraaven en door een
ä ’m“ r » « « H met een Latynfch opfchrift ( 3 ) van deezen inhoud; voor Be-
Inttr. vi- Xotterdammer, op alle wyzen den grootßen Man, over wiens onvergelykelyke
tot.u.Z.Geleerdhetd m allerle, foort van onderwjzingm, vereenigd met gelyke voorzigtigheid, de Naakoome-
Kort voor het overlyden hadt de
Landvoogdes Maria Erasmus naar Nederland
ontbooden , mogelyk om zich
met hem over de beroerte der Kerke
te beraaden, wyl de zoogenaamde Ketters
tegen het vervolgen en ftraffen
meerder aangroeiden ; wandt eenige
lieden van Hazerzoude en anderen van
de gezindheid der Wederdooperen, die
ook het Munfterfche Ryk gezogt hadden
op te bouwen, niet afgefchrikt
door ’t omkoomen hunner Land- en
Geloofsgenooten , bleeven , naa datze
veelen hunner Medebroederen, door
eenen opftand in ’t gemelde Dorp verlooren
hadden , nog van de zelve raa-
zernye bezeten , en overweldigden federt,
omtrent veertig Mannen en Vrou-
(i) Die wen ( z ) fterk , een Landhuis in de
nn'°Hoii. Poeldyk , verwagtende meer volks van
in Svo™*' aanhang ; maar de Overigheid
zulks verneemende ftelde zoo goede orde
, dat ’er veelen g e v a t, en de Mannen
onthoofd o f verbrand, en de Vrouwen
verdronken wierden. Hierdoor
wies de haat tegen deeze Gezindheid
zoo hevig aan , datmen te Zirkzee drie
( 3 ) Doopsgezinde Burgers en eene
Vrouw in de gevangenis wierp , en ,
midsze door geene pyn van hunne aan-
genome Leere wilden afftaan, in Herfftmaand
onthoofde ; hunne lighaamen
verbrande , en de hoofden op ftaaken
ftelde. Zelf deedt men eenen Engels-
man , die ’r nieuwe Verbond in zyne
Moederlyke taale overgezet, en door
zyn Vaderland verfpreid hadr, te Antwerpe
( 4 ) vangen, federt naar Vilvoorde
overbrengen , en eindelyk ver-
worgeri en verbranden.
Zoo groote wreedheid mogt de drift
van veelen niet ftuiten , wyl in deeze
dagen Jan van ( 7 ) Batenburg , door
Baftaardy uit dit Edele Huis gefproo
ten , zich bedektelyk voor den herftel-
1er van Jan van Leydens Ryk uitgaf, en
verwekte met zyne aanhangeren , naar
hem Batenburgers genaamd , veel onruft.
Ook mengde zich David Jo-
rifz. in ’t fpel, een Glasfchilder van
X x XX X 1 Delft,
(3) Brandi
Hift. der
Reform.
I. dee)
pag- 13 L
(4I Brandi
Hift. der
Reform.
I. deel
P2g.
rO Ubh.
Emmii
Hm.Fri-
fias fol.
893.
l i f f
|,L
: I