«I Ij
i: '? :
i j i o Carraciolus en Jeronimus Aleander
" naar Keulen, hebbende tot medehel-
pers en getuigen Pieter Bononius Bis-
(OSieida-fchop van T e rg c ile , en ( i j Bernard
meSdc Bisichop Van Trente ; deezen voor den
hg Keurvorft gekoomen ftelden, naadat-
Reip.pag. ze hem hoog gepreezen hadden, het
gevaar , dat Duitsland door het fchryven
van Luther dreigde , voor oogen ,
en begeerden eindelyk, dat de Keurvorft
alle boeken van Luther verbranden, en
den Leeraar aan ’t leeven ftraffen of
den Paus overleveren zoude. Doch de
Keurvorft, alzoo dic ftuk gewigtig was,
naa eenige dagen uitftel genoomen te heb- i ^zq
ben, betoonde, dat de bitterheid van '
’s Pauzen Gemagtigden de verwydering
grooter gemaakt hadt, dat men L u ther
met goede bewyzen uit de Heilige
Schrift zoude overtuigen, hy zoude
dan doen dac hy vermögt en be-
taamelyk was. Vermids dees handel
tegen den zin van alle Gelaftigden, en
dus in tegenwoordigheid des Bisfchops
van Trente eindigde, zoo heeft de zelve
hec gevaar, dat uit deeze verdeeldheid
te wagten ftondt, op den volgenden
penning uitgedrukt.
(i)Hub- Het borftftuk; van den Myterdraagcr, die Bernard van Gleus (2 ) geheeten, in Tirol
kund^^V^' S^hooren , en in hec veerdende jaar deezer eeuwe tot deeze waardigheid verheeven was,
Hift.VIII.zietmen op de voorzyde afgebeeld, hebbende deezen kring van letteren ;
deel pag.
B E R N A R D u s E P i s c o p u S T R ID E N T IN u s a E T A T I S
S V a E X X X V 1Í.
B ERNARD B ISSCHO P VAN T R E NT E , ZTNS OUDERDOMS
XX X VIL
Het wapenfchild zyns Bisdoms , een zilver Veld met eenen zwarten Arend, en, zoo ik
meene, dat zyns Stams zyn op de keerzyde door den Bisfchoplyken niyter gedekt, tusfchen
de zelven vertoont zieh een bondel pylen, en op des zelfs band ftaan deeze • letters
V N IT A S , EENDRAGT- , wyders leeft men deeze heilzaame en op dien tyd toepas-
(3) Euan-fclyke fpreuk (3 ) van onzen Zaligmaker in den rand ;
gel. van
Mattheus
cm™' OM N E R E G N V M IN S E D IV IS V M D E S O L A E I T V R , ifzo.
E E N I EDER KONING R T K , D A T I N Z I CH F E R D E E L D IS,
Z A L V E RWO E S T WO R D E N , 1 3 2 0 .
(t) Sleida-
ui Com-
incnr. <ic
Statu Rejig
Reip. pag.
33 &SCC-
kendorf.
foJ. 13Ó.
volg niet weinig bevreesd maakte. Hierdoor
vonden de Pauslyke Gemagtigden
by den Keurvorft minder ingang, nogtans
dreevenze ftyf en fterk, datmen de
geboden van het Hoofd der Kerke gehoorzaamen
en dus de boeken van Luther
verbranden moeft. Wanneer men
zulks te werk ftelde , en Luther van
dit bedryf berigt wa s, riep hy alle
Leerlingen te Wittenberg by e en , en
tradt met de zelven, gevolgd van een
aanzienlyk getal Godgeleerden, den tienden
( i ) van Wintermaand, naar een
groot vuur, in het welke hy het Pauslyke
recht, de nieuwuitgekoome bulle,
de fchriften van Eckius, en andere
boeken openlyk verbrandde. Den volgenden
morgen vermaande hy , onder
’t leezen zyner lesfen , de toehoorders,
datze zieh niet alleen zouden vergenoegen
met het vernietigen der fchriften,
maar zieh vooral zouden wagten voor
de fchaadelyke Leeringen, die in de zelven
gemeld ftonden.
Hoe zorglyk deeze geeftlyke vlam
den jongen Keizer in de oogen flikker-
d e , en welke bekommeringen zy hem
baarde, nogtans liepen de ontftekenis-
fen van zynen Zwager Krifliern Koning
van Deenmarke vry hooger; wandt
dees by ’t leeven zyns Vaders tot Ko- 1520
ning van Zweede verklaard [volgens
den grondflag eertyds hiertoe geleid
door de manmoedige Vorftin Margarita,
Dochter van Waldemarus den Derden
Koning van Deenmarke, Gemaalin .
van Hacjuinus den Zesden Koning van
Noorwege, die naa ’t vangen van Albert
Koning van Zw eede, i n ’t laatfte
der veertiende ( a ) eeuwe , de drie af-
gezonderde Noordfche Ryken vereenigd de i'oov '
hadt] was, onaangezien zyne Voorzaa-
ten deeze heerfchappy bezeten hadden, '34.
eenige jaaren naa den dood zyns Vaders
, door den aldaar gebiedenden
Ryksvoogd Steno Sture van den Troon
gehouden; maar eindelyk door huuwelyk
(3 ) met den Vorft der Nederlan-(3) Hifta
1 en Koning van Spanje, midsgaders
door handelingen van Vriendfchap met
Vrankryk, Poole, Schotland, Sakfen,
Brandenburg en de Hanze Steden zieh
verbonden hebbende, waande fterk genoeg
te zyn om zieh door’t geweld meefter
te maake van een gebied,’t gene hem,
fchoon door hooger beftiering fcheen
toegeweezen, echter geweigerd wierdt ;
dierhalven, om eenen ieder indruk van
zynen gerechtigen eifch te geeven, heeft
toen deeze munt gemeen gemaakt.
O
Op het eerfte deel zietmen den Koning met de Kroone op het hoofd , den Schepter in
de eene en den Ryksappel in de andere hand, afgebeeld, zittende op zynen Troon, cn omvangen
dopr deeze tytels;
W l
II
1 , , 15''
-r
ii’
■■1, 4 ^i 't1
j';ii1
i ■ ! I ' I . -
De Keurvorft Frederik, in dit ftuk
geweldig bckommerd, poogde de gedachten
van Erasmus, dat pas te Keulen,
hier over te weeten ; tot dat einde
verzogt hy den zelven rondborftig
zyn gevoelen over deeze beroerte te
openbaaren , op het welke Erasmus,
geheel befchroomd in diergelyke -zaaken,
eindeiyk halflachgende antwoordde,
dat Luthers (4 ) onderneeming dub- Habel
gevaarlyk was, dewyl hy de bui- J"
ken der Monniken en de Kroon van do« Sc^
den Paus te gelyk aangreep : ja men *
vindt, dat hy in dien tyd eenige vafte
ftellingen ten voordeele van Luther gefchreeven
heeft, welken hem in ’t vervolg
C H R I S T IA N N V S D E I G R A C IA R E X D A C U E , S V E C I aE ,
A C N O R V E G i« .
KR I S T IA AN DOOR GODS GENADE KONING FAN DE ENM
A R K E , F AN ZWE E D E EN FAN NOORWEGE.
Het gekroonde wapenfchild, dat op het andere deel gevonden wordt, voett drie Lin-
paarden voor Deenmarke , drie Kroonen voor Zweede, een Leeuw met een bjl voor
E e Nosr