iW l H l . , — 1 II,i f I I 'iißir'?'
II Si
pMiüll
m
H I S T O R I
D E R .
N E D E R L A N D S C H E
V O R S T E N :
D E S T W E E D E N D E E L S
V Y F D E B O E K .
J oewel de Keizer , dien
wy op de reis naar
Duitsland gelaaten hebben
, den Ryksdag te
Augsburg tegens den
agtften van Grasmaand
beleid hadt, echter verfcheen hy niet op
den zelven dan omtrent het midden
van Weidemaand , met een vaft be-
(OHiii.äuftuit ( i ) om de Predikatien en boe-
ie°Tr!mc ken van den hervormden Godsdienft
PaotoVr verbieden , op zoodaanige wyze ,
Am.dcia dat de afgezonderde Vorften weder tot
de gemeenfchap der Roomfche Kerke
zouden keeren. De Paus hadt
den Kardinaal Campegius in waardigheid
van Gezant, om den Keizer te
verzellen en in de vergadering te on-
derftennen , mede gegeeven ; hierenboven
Pieter Paulus Vergerius aan den
Koning Ferdinand gezonden , om het
ftuk by den zelven zoo te befteeken ,
datmen geenen redenftryd, noch bedenking
over eenig punt van den Godsdienft
, noch Kerkvergadering in Duitsland
zoude beginnen ; en opdat zulks
te beter zoude vlotten, gaf hy den
Roning Ferdinand , die veel by den
Keizer en in ’t beftier van ’t Ryk vermögt,
de vryheid om fchatting van
i de Geeftlyken te trekken , en zich van l y j g
al ’t zilverwerk der Kerke to t onder- ' "
houd van den Tu rk fchen oo rlo g te bedienen.
De Keizer, van Trente te Tnfprug
koomende, wierdt ’er blydelyk ontfangen
van zynen Broeder Ferdinand Koning,
en van zyne Zufter Maria Weduwe
van Hungarie, midsgaders van
meer Geeftlyken en Waereldlyken van
Duitsland , welken den ftoet niet weinig
vermeerderden, die aanzienlyk was
door vier Kardinaalen,, naamenlyk die
van Saltsburg, van Trente, Campegius
en Gatinaria, welke laatfte ( x ) aldaar(ijSMi-
van ’t tydelyke leeven fcheidde, ten
voordeele van Niklaas Perenot HeerSmuKt-
van Granveile, die hem federt in de Mp^pis.
gunft des Keizers opvolgde. Naadat'®"'
de Keizer hier vyftien dagen verbleeven
wa s , en geduurende dien tyd de
dienftplichten van veele Vorften , die
hem wilden verzellen, ontfangen hadt,
vertrok hy den zesden van Weidemaand,
en kwam den (3 ) vyftienden
te Augsburg, daar h y , mids ’t ver-?”®“ ;,
fchil van pracht en fierlyke kleedinge *■ »>'“-
der ontallyke Edellieden, met de groot-
fte heerlykheid, die men ooit in Duitsland
zag , zyn intreede deedt, ryden-
d»
I f JO de koninglyk opgetooid onder een ver-
hemeldfel , dat van de Raadsheeren
dier Stad gedraagen wierdt, omringd
door de Keurvorften en Vorften van
Dpitsland, en deezen weder door ’s Keizers
L y fw a g t, naar de Hoofdkerk ;
wordende gevolgd van de Kardinaalen ,
van de Afgezanten der Koningen van
Vrankryk , Engeland en Portugaal,
midsgaders van veele Grooten van Spanje
en van andere Geweften , alsmede
fchoond, en den oorzaak Van ’t
gen des Ryksdags verhaald hadt, eene
wydloopige redenvoering voorgeleezen
wierdt, in welke, de ongevallen van
Duitsland, en die des Turkfchen krygs,
midsgaders ’s Keizers neiging tot de
welvaart van ’t Ryk verhaald zynde,
beflooten de Vorften , als aan eenen
ieder bevoolen was de begeertens in
gefchrift voor te ftellen , van den
Godsdienft eerft te handelen. Eenige
van de Aardsbisfchoppen , Bisfchoppen j dagen hiernaa deedt ( 3 ) Campegius fsisieida-
en Heeren uit verfcheidene Oorden. ! eene redenvoering in ’t midden der memdö
Deeze praal en zeegeftaatfie eindigde j vergaderde Vorften, hen vermaanende
met den Kerkdienft van den Keizer , j om den Keizer, wiens deugd en vroom- Reip!pas.
welke den volgenden dag, die als heilig
in de Roomfche Kerk gevierd wordt,
(OSleida-in ccnen plechtigen ( 1 } ommegang, uit
mnUe Godvrugtigen yver, met eene brandende
wafchkaars in de hand, nevens den Paus-
Rtip.pag. lyken Gezant, naar de Kerk tradt en de
Hiiue hoorde,met al de Vorften, behalven
Keurvorft van Sakfen, den Land-
deVeta graaf van Hesfen, de Broederen Frans
|pie.i9«' en Ernft Hertogen van Lunenburg, den
Markgraaf Georg van Brandenburg en
Wolfgang Vorft van Anhalt, welken
op ’t bevel des Keizers weigerden aldaar
te verfchynen, o f hunne Predikanten
te verzenden ; des de Pauslyke
Gezant, waanende het ontzag zyns
Meefters hierdoor gefchonden, voor-
nam hen deeze vermetelheid betaald te
zetten , en bragt zooveel by den Keizer
te wege., dat aan den Kemvorft
(.»¡».du van Sakfen ( x ) gebooden wierdt in de
dferraie d* opening der vergaderinpfeioi.,
S® ’ tegenwoordig te zyn , om , vol-
Am.de I,.gens oude gewoonte, het zwaard voor
<^*0 Keizer te draagen. De Keurvorft,
hierin magtig beiemmerd zynde, be-
raade zich met zyne Godgeleerden, en
ontfing ten antwoord, dat hy derwaart,
mids niet ter Misfe, maar tot zynen
plicht geroepen , konde gaan, en verfcheen
dierhalven met Georg van Brandenburg
, en de anderen bleeven agter.
Naa ’t eindigen der Misfe zyn de
Vorften op het Raadhuis gegaan, daar,
toen de Paltsgraaf Frederik in eene
aanfpraak ’s Keizers agterblyven verheid
hy by uitneemendheid verhief, ia'*^'
het ftuk van den Godsdienft te gehoorzaamen
, tragtende in , den naam
van den Paus hen alfaamen tot een
Geloof te brengen , om dus verzoend
den oorlog tegen den Turk met grooter
kracht te onderneemen: hier voeg-
den de Ooftenrykfche Gezanten de
fchaade b y , dieze van de Türken geleeden
hadden , en begeerden hulp.
Toen dit gedaan was, verzogten de
gemelde Vorften van den Hervormden
Godsdienft den Keizer een en andermaal
, om zich van de valfche gerügten
te zuiveren , naar de belydenis van
hun Geloof, die reeds door Melanchton
gefchreeven tvas, te willen luifteren
; maar de Keizer, begeerende niet
(4 ) dat de zelve in de voile vergade-(ujHia.j©
ring geleezen wierdt, beval de z e lv e f”? “”
de Trente
over te geeven; en als de Vorften e r n - Frä
ftig op het voorleezen drongen, wierdt
zulks tot den volgenden dag uitgefteld,
en den vyfentwintigften (4 ) van W e i- '’°'*°'
demaand, in tegenwoordigheid van den
Keizer en de Stenden, in eene zaal van
’t Paleis de zoo bekende Augsburgfche
belydenis in de Duitfche taale openlyk
voorgeleezen, en ftraks hierop met eene
in ’t Latyn aan zyne Majefteit f 7) over-(5) staa».
geleverd ; voegende hicrnevens, byal-
dien ’er nog iet aan de zelve mogtSm^R'-
ontbreeken, zulks te willen uideggen, Rdp. pag.
en als in deeze zaaken niets beflooten ’®‘’'
zoude worden, dan beriepenze zich op
eene vrye en zoo dikwylen beloofde
Kerkvergadering. Het kloekmoedig ge-
Pp pp i drag
I f ] i-1
v ' ; f « '
i
,.J .
I ß .