'11*
il
H I S T O R I D E ‘R
iy33 drukkinge moet draagen, zyn de den Leeraar Luther gemaakt gewor- 15-33
penningen ter eere van den. ' “ -
- j - . jY n -ieY crk i
I. Het borilbeeld van Luther ftaat op het voorfte deel van deh eerften met de Leeraars
muts o p ’t hoofd, en den tabbaard om de fchouderen, midsgaders met dit byfchrift;
M A rt inu s L V T herus E C c l e s i a s t e S W I T t e n b e r g e n s i S.
MART Y N LUTHER PREDI K ER TE WITTENBERG.
En cm zyne krachtige verantwoording uit te drukken, leeftmen in den buicenkring, dee-
uit de gewyde bladeren ( 1 ) ontleende fpreuk;
Cap. XXI.
s a P IE k C IA m D A B O V O B I S ; C V I NOn p o t e -
R u n T C O n T k a D IC E R E et c. L V c /e ZI.
IK Z A L U MOND E N WT SHE ID G E E V E N , WE LKEN-
ZE N I E T Z U L L E N WED ERS TRE E KEN KÖNNEN
ENZ. LUCA S ZI.
Het zinnebeeld van deezen Leeraar , een menfchlyk hart , dat een kruis draagt en in
’t midden van eene roos gefleld is , zietmen op het agter deel, binnen deeze woorden
(ilEfaia van den grooten (2 ) Voorfpeller.
Op.
vcrs.i'j. IN SI LENCIO E T S P E E R I T FORT IT VDO v i lSTRA.
^ ESAi/e 30.
I N S T I LHE ID EN VERTROUWEN Z A L UWE STERKTE
ZTN. E S A J A 30.
N E D E R L A N D S C H E V O R S T EN . F . BoeL 393
i i i i l t > anders gelyk in beeldwerk aan d«i voorgianden,
— — behalven m dit jaartal 1733. dat op de keerzyde gevonden wordt. - i Ü »
(0 G.
Brand
Hid. dcr
Reform.
I.deel
pag. 108.
(2) Be.
Ichryving
van’sHcr-
togenbos
door P.
Bor. pag.
20. cn II
III. Het eerile deel van den derden draagt het zelve borftftuk, doch van vooren ge.
keerd , cn deezen letterzoom ; ^ ®
In de Nederlanden ging het met die
van den Hervormden Godsdienft niet
beter, wyl eenigen van de nieuwe Gezindheid
der Herdoopeien , die in
Holland en Vriesland magtig voortliep,
zich zooverre bloot ftelden, datmen
te Leeuwaarde ( t ) eenen der zelven
onthoofde. T e Atrecht verwees
men drie mannen, welken de zoogenaamde
heilige kaarsfe van Atrecht
niet wilden eeren, en meer bygeloo-
vigheid verwierpen , ten vuure. In
’s Hertogenbos ( 1 ) wierden veelen om
het Prediken van ’t Euangeli verdreeven
, gevangen, en eenigen met het
vuur o f het zwaard gedoodt, anderen
gedwongen om het gevoelen van L u ther
af te zweeren , tot boeten kaars-
fcn in de hand te houden, dus de
I I . Tleel.
M A R T IN V S L V T H E R V S D O C T O R .
MA R T IN LUTHER LEERAAR .
Rondom het kruis, dat op het andere deel in ’t vlak met vier enkele letteren Ilaat,
Vindtmen de verklaaring dier letteren in deezen zin ;
C R V X C H R I S T I N O S T R A S A L V S .
HE T KRUIS VAN KRI S TUS I S ONS HEIL.
IV . Het zelve zinnebeeld wordt ook op de voorzyde van den vierden, binnen eenen
lauwrierkrans, en dees weder binnen deeze woorden, gevonden;
IN P A T I E N T IA S V A V I T A S .
IN L YD Z A AMHE ID I S AANGENAAMHEID .
Wat nu de Leeraar door zyn zinnebeeld betekeade, wordt door deeze twee Hoogdoita
fche Dichtregels , die alleenlyk op de keerzyde gefteld zyn , verklaard;
D E S C H R I S T E N H E R T Z A V F R O S E N G H E T
W E N S M IT T E N V N T E R DEM C R E V T Z S T E H T .
DE S K R I S T EN HAR T OP ROOZ EN GAAT
ALS ’T MID D EN ONDER HE T KRUI S STAAT.
boeken van Luther te zien verbranden,
de ommegangen te verzellen, een
geel kruis op de kleederen te draagen,
en hierenboven zwaare geldfommen te
betaalen. Ook was in Holland , den
twaalfden van Sprokkelmaand, het herbergen
van Predikanten, die Herdoope-
ry leerden, openlyk verbooden, en voor
ieder der zelven, diemen in hegtenis
wift te brengen, twaalf guldens beloofd.
Vyftien dagen laater wierdt door
ganfch Holland ( 3 ) afgekondigd , dat (3) G;
al die herdoopt w'aren en berouw had- HüUer
den , en zich hiervan biechten wilden, f
voor deeze maal weder in genade ont- pss.?oS,
fangen zoude w'orden ; maar tegen de
hartnekkigen zoumen volgens het plakkaat
handelen. Wanneer de Landvoogdes
Maria hierentusfchen berigt kreeg,
g g g dat.
'i'l
il"
-ft
i ! ii#
i,